Izolacja fundamentów w starym domu

Uszczelnienie i osuszenie fundamentów

Dom powinien być wybudowany w taki sposób, aby było w nim ciepło i sucho. Jednak jednym z częstych problemów, który dotyczy starych domów, jest zawilgocenie fundamentów - podłóg na gruncie oraz ścian w nim zagłębionych (lub nieco wystających ponad teren). Nie jest to dobry znak.

Jeżeli więc kupiliśmy dom, w którym widoczne są symptomy zawilgocenia części podziemnych musimy znaleźć przyczynę tego stanu i pozbyć się kłopotu w odpowiednio dobrany sposób. Od tego zależy nasze zdrowie i trwałość domu.

Dlaczego fundamenty są zawilgocone?

Szukanie przyczyn zawilgocenia fundamentów nie jest łatwe. Nie tylko ze względu na to, że są zagłębione w gruncie. Powinniśmy pamiętać, iż zawilgocenie ścian może postępować w górę dzięki podciąganiu kapilarnemu. Oznacza to, iż mokra ściana fundamentu piwnicy może powodować zawilgocenie ścian na parterze.

Należy zwrócić uwagę, iż w zależności od pory roku i ilości opadów, sytuacja może zmieniać się diametralnie. Na przykład piwnicę, która latem jest całkowicie sucha, w trakcie wiosennych roztopów zalewa woda. Dlatego ocenę stopnia zawilgocenia oraz powodów jego powstania powinniśmy powierzyć doświadczonemu inżynierowi budowlanemu.

Czy dom może nie mieć fundamentów?

Choć należy to do rzadkości, to stare domy bez piwnic mogą nie mieć też fundamentów. Budowano je m.in. w latach 40. ubiegłego wieku. Ich ściany - zwykle z cegły pełnej - nie są wymurowane na ławach fundamentowych. Co więcej - są zagłębione zaledwie 40 cm poniżej terenu.

Tak płytko budowało się na piaskach, żwirach i pospółkach, które są gruntami przepuszczalnymi. Jeśli taki dom przetrwał w dobrym stanie, nie ma sensu robić izolacji. Gdy jednak ściany są zawilgocone, to pewnie cała konstrukcja jest w złym stanie technicznym. Wówczas konieczne są prace związane ze wzmocnieniem murów i ich zaizolowaniem.

Skąd w starym domu woda i zawilgocenie?

Przyczyny zawilgocenia fundamentów są różne.

• Pierwszą z nich jest grunt, a dokładniej wysoki poziom wód gruntowych (powyżej poziomu posadowienia) lub jego okresowe podnoszenie się spowodowane czynnikami zewnętrznymi (na przykład ulewnymi deszczami).
• Niebezpieczne dla posadowienia domu jest także złe odprowadzenie wody opadowej z dachu i niedrożne studnie chłonne, zwłaszcza w rejonie zagrożonym powodziami.
• Powodem pojawienia się wody wokół fundamentów może być również nieszczelna instalacja wodna, kanalizacyjna lub centralnego ogrzewania (w tym odprowadzenie skroplin z komina i kotła).
• Bywa też, że na zimnych powierzchniach ścian w piwnicy i na parterze skrapla się para wodna.

Niewłaściwa izolacja przeciwwilgociowa

Oczywiście, może się zdarzyć, iż przyczyna zawilgocenia jest bardziej złożona i wynika z połączenia kilku "źródeł".

Izolacja fundamentów. Często zdarza się, że niewłaściwe rozwiązanie jednego problemu powoduje inne. Przykładem może być wykonanie jedynie izolacji pionowej (bez izolacji poziomej ścianach fundamentowych i bez izolacji podłogi na gruncie). W szczególnych sytuacjach izolacja pionowa (za pomocą przepony hydrofobowej) może zatrzymać przepływającą wcześniej swobodnie przez fundament wodę i spowodować jej wypłynięcie nad dotychczas suchą posadzkę.

Dlatego rozwiązanie problemu zawilgocenia powinien zaproponować inżynier. W trakcie oceny przyczyn zawilgocenia często konieczne będzie wykonanie pomiarów wilgotności murów, oznaczenie zakresu zawilgocenia, a czasem także wykonanie odkrywek wewnątrz i na zewnątrz domu oraz weryfikacja stanu istniejącego z dokumentacją techniczną.

W szczególnych sytuacjach warto wykonać badanie geologiczne, które wskaże jednoznacznie, na jakiej wysokości znajduje się zwierciadło wody gruntowej i o ile może się wahać w ciągu roku, oraz pozwoli stwierdzić, z jakimi gruntami mamy do czynienia wokół budynku.

Wykonanie wokół domu drenażu opaskowego zabezpieczy fundamenty przed zawilgoceniem. Zgromadzoną w nim wodę trzeba odprowadzić w odpowiednie miejsce.

Sposoby na usunięcie zawilgoceń fundamentów w starym domu

Każde zawilgocenie fundamentów powinno być rozpatrywane indywidualnie. Nie można podać jednego przepisu na zabezpieczenie domu przed wodą, ale warto znać te najpopularniejsze.

Wody gruntowe. Najlepszym sposobem zabezpieczenia przed nimi fundamentów są izolacje przeciwwilgociowe - a czasem nawet przeciwwodne - na ścianach i pod podłogą na gruncie. Warto także wokół domu wykonać drenaż opaskowy fundmantów.

Wody opadowe. Odpowiednie ich odprowadzenie z dachów i tarasów - oprócz szczelnych izolacji przeciwwilgociowych - będzie w wielu sytuacjach najtańszym sposobem pozbycia się wody z okolic fundamentów. Pamiętajmy, aby nie podłączać rur spustowych do kanalizacji sanitarnej. Nie tylko możemy przez to otrzymać karę, ale dodatkowo okresowo z rynien może wydobywać się nieprzyjemny zapach. Jeśli działka ma korzystne ukształtowanie - spadek od budynku - możemy wyprowadzić rury spustowe na odległość 1 m od domu.

Gdy w pobliżu dostępna jest kanalizacja ogólnospławna, zalecane jest przyłączenie się do niej. Jeżeli jej nie ma, możemy wykonać studnie chłonne. Wymaga to projektu i pozwolenia wodno-prawnego. Studnie chłonne musimy oddalić od domu co najmniej o 5 m. Jeśli będą bliżej, mogą spowodować niekontrolowane osiadanie nawet starych fundamentów.

Jeśli przyczyną zawilgocenia ścian piwnicznych jest zapadnięta i niewłaściwie wykonana opaska lub studzienki przy okienkach piwnicznych, trzeba odprowadzić wodę od budynku. Najlepiej poprzez nadanie odpowiedniego spadku terenowi wokół domu. Powinniśmy przy tym pamiętać, że zabronione jest odprowadzenie wody na sąsiednią nieruchomość.

W razie powodzi rozwiązanie problemu powinno być dostosowane do możliwego scenariusza.

Woda z instalacji. Częstym źródłem zawilgoceń są brak odprowadzenia skroplin z kotła grzewczego, uszkodzenie instalacji w wyniku zamarznięcia wody lub starzenia się rur, zator w instalacji, cofanie się wody w wyniku zalania kanalizacji sanitarnej. W trzech pierwszych przyczynach wizyta doświadczonego hydraulika-instalatora rozwiąże problem. Aby wyeliminować ostatnią, konieczne jest zamontowanie specjalnych zaworów zwrotnych zabezpieczających przed cofaniem się ścieków wraz z wodą opadową.

Wykraplająca się para wodna. To zjawisko występujące często w piwnicach po wymianie starych, nieszczelnych okienek na szczelne, wykonane z PVC. Przestaje wtedy działać  wentylacja grawitacyjna i zaczynają się problemy z wilgocią. Dlatego w pierwszej kolejności trzeba sprawdzić sprawność wentylacji.

Wykonanie izolacji przeciwwilgociowych

Podstawowym zabezpieczeniem fundamentów jest wykonanie izolacji przeciwwilgociowych lub przeciwwodnych. W starych domach robi się je nieco inaczej niż w nowych.

Izolacje pionowe fundamentów w starym domu

Izolacje pionowe możemy wykonywać od zewnątrz z zastosowaniem izolacji powłokowych. Odkopanie fundamentów? Wymagają one odkopania fundamentu, jego oczyszczenia, osuszenia i wyrównania. Oprócz papy termozgrzewalnej można zastosować specjalne maty bitumiczne bądź elastyczne powłoki. Popularne są materiały dwuskładnikowe (szlamy) oraz gotowe masy dyspersyjne. Dobrze jest po ich nałożeniu wykonać izolację termiczną ze styropianu lub polistyrenu ekstrudowanego i osłonić ją folią kubełkową, wywiniętą na poziomą część ławy fundamentowej.

Gdy nie ma możliwości odkopania budynku, izolację pionową można też wykonać od wewnątrz. Najpopularniejszym, choć drogim systemem jest wykonanie iniekcji krystalicznej na całej wysokości muru (w postaci kurtyny). W tym celu nawierca się w ścianie otwory i wpuszcza w nie za pomocą iniektorów (pakerów) substancję, która tworzy przeponę hydrofobową.

Izolacja fundamentów w starym domu - pozioma

Nie da się podnieść całego domu i wykonać tej izolacji w taki sposób, jak przy budowie nowego domu. Najczęściej więc stosuje się do tego także iniekcję krystaliczną na wysokości górnego poziomu ścian fundamentowych. W zależności od grubości muru konieczne jest czasami jej wykonanie od strony zewnętrznej (z wykopu) i wewnętrznej.

Izolacja pozioma fundamentów. Izolację poziomą może zastąpić opcjonalnie iniekcja w postaci kurtyny. Istnieją także metody polegające na podcinaniu muru lub wciskaniu izolacji w spoiny muru. Nie są to jednak popularne sposoby, gdyż są kosztowne oraz wymagają dodatkowych przygotowań i badań.

Izolacja podłogi na gruncie. Przedsięwzięcie trudne do wykonania w istniejącym domu, ale nie niemożliwe. Najlepiej wykonać izolację z papy lub specjalnej szczelnej maty. Układa się je na istniejącej wylewce i wywija na ściany tak, aby zapewnić ciągłość z wykonaną wcześniej iniekcją krystaliczną. Należy pamiętać o uszczelnieniu przejść instalacyjnych w podłodze.

Podczas doboru metody zabezpieczenia murów musimy wziąć pod uwagę kilka aspektów - dostęp do fundamentów, możliwość ich odkopania, stan istniejącej izolacji, wcześniejsze prace naprawcze, sposób zagospodarowania działki wokół budynku i sąsiednich nieruchomości oraz koszty poszczególnych metod.

Osuszanie fundamentów w starym domu

Po wykonaniu izolacji fundamentów konieczne jest osuszanie murów zawilgoconych. Możemy zastosować specjalne substancje i tynki, absorbujące wodę z materiałów budowlanych, lub wstawić do pomieszczeń osuszacze kondensacyjne. W tym ostatnim rozwiązaniu ważne jest, aby odciąć osuszane pomieszczenie od pozostałych oraz - dla właściwej pracy urządzeń - zaślepić wszystkie otwory wentylacyjne. Im suchsze powietrze wewnątrz, tym szybciej wszystko wyschnie.

Jeżeli mamy możliwość przewietrzania pomieszczenia, może wystarczyć utrzymywanie w nim wysokiej temperatury i stałego przedmuchu powietrza. Dobrze jest przed rozpoczęciem prac sprawdzić poziom wilgotności murów. Pozwoli to później kontrolować stan ich osuszenia. Do tego niezbędne są specjalistyczne wilgotnościomierze. Sami możemy jedynie kontrolować  wilgotność powietrza, która nie powinna przekraczać 42 proc.

Po osuszeniu murów musimy pamiętać o zapewnieniu skutecznej wentylacji pomieszczeń. Bez tego nadal będziemy mieć problem z zawilgoceniem, a co za tym idzie - zagrzybieniem i degradacją ścian. Dopiero na końcu możemy przystąpić do usunięcia skutków zawilgoceń fundamentów, a następnie remontu zniszczonych ścian i cieszyć się nowo pozyskanymi, pełnowartościowymi pomieszczeniami.

Ocieplenie fundamentów w starym domu powinno być pierwszym etapem prac, jaki wykonasz. Z wielu badań wynika, że aż 10% ciepła ucieka właśnie przez fundamenty. Dodatkowo wilgoć przenikająca do wnętrza budynku powoduje powstawanie grzybów i pleśni, które są bardzo niezdrowe. Obok podciągania kapilarnego, częstym problemem w starych budynkach są straty energii wynikające z braku prawidłowego ocieplenia fundamentów. Dotyczy to przede wszystkim budynków podpiwniczonych, w których ciepło wykorzystywane do ogrzania piwnicy oraz pomieszczeń użytkowych znajdujących się poniżej gruntu jest oddawane do ziemi. Do ocieplenia fundamentów możesz użyć wielu materiałów, jednak najlepszym rozwiązaniem jest styrodur. Jest stosowany i sprawdzony już od wielu lat. Ma dużą gęstość i bardzo dobre parametry izolacyjne. Ponadto jest wodoodporny, twardy i wytrzymały.