Rozbudowa domu: więcej miejsca pod dachem

Sprawdź koszty rozbudowy domu

Gdy przestrzeń w naszym domu staje się za mała, stajemy przed wyborem między zmianą miejsca zamieszkania, a rozbudową dotychczasowego lokum. Nie zawsze w grę wchodzi rozbudowa domu w poziomie. Wówczas warto rozważyć adaptację strychu. Rzadko się jednak zdarza, by dach na domu z nieużytkowym poddaszem był na tyle duży, żeby wystarczyło tylko sprawdzić stan stropu poddasza, więźby dachowej, ocieplić połacie i urządzić pod dachem mieszkanie.

Najczęściej przestrzeń tę trzeba jeszcze powiększyć. W tym celu możemy albo podwyższyć poddasze pod dachem stromym, albo nadbudować je na stropodachu. Każde z wymienionych rozwiązań jest skomplikowane technicznie i kosztowne. Musimy pamiętać, że nawet w trakcie trwania prac koszty mogą wzrosnąć. Dlatego lepiej nie oszczędzać już na samym etapie projektowania i dokładnie zaplanować harmonogram przedsięwzięcia.

Zajmij się formalnościami

Jeśli planujemy rozbudować dom w górę, musimy przede wszystkim ustalić, czy jest to w ogóle możliwe. Zależy to w dużej mierze od miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, czyli dokumentu określającego warunki zabudowy. Może on narzucać dopuszczalną wysokość zabudowy, kąt nachylenia dachu, a nawet kolor pokrycia i możliwość osadzenia okien. Z tego planu może też wynikać usytuowanie domu w strefie ochrony konserwatorskiej. Warto uważnie zapoznać się z tym dokumentem, ponieważ czasem znacznie ogranicza on możliwości zmian.

"Niesprzyjające" warunki miejscowego planu można próbować zmienić, ale jest to długotrwała procedura i rzadko kiedy kończy się sukcesem. A jeśli dom jest wpisany na listę zabytków, zwykle taka rozbudowa nie będzie możliwa, nawet po zmianie planu zagospodarowania.

Jeżeli gmina nie ma takiego planu, informacje o tym, czy będziemy mogli podwyższyć poddasze, znajdziemy w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Kolejnym krokiem jest sprawdzenie możliwości technicznych rozbudowy - rodzaju i wytrzymałości konstrukcji domu. W tym celu powinniśmy zwrócić się do projektanta - architekta z uprawnieniami i konstruktora. Sprawdzą oni warunki zabudowy i poinformują nas o możliwych sposobach podwyższenia bądź nadbudowy poddasza. Jeżeli dom został wybudowany z maksymalnym wykorzystaniem zapisów miejscowego planu, niestety nie będziemy mogli przejść do etapu projektowania.

Pamiętaj o dobrych proporcjach budynku

Architekt Monika Lisowska-Łętocha, Biuro Projektów Archon+: Przy projektowaniu nowego poddasza użytkowego w istniejącym domu trzeba zwrócić uwagę, oprócz funkcjonalności pomieszczeń, na kwestię prawną i konstrukcyjną. Konieczne jest, aby przebudowa domu była zgodna z wytycznymi zawartymi w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, natomiast konstrukcja stropu wytrzymała dodatkowe obciążenia.

Aby wygodnie użytkować pomieszczenia, powinny one mieć odpowiednią wysokość, jednak przy podwyższaniu ścian kolankowych należy zadbać o odpowiednie proporcje budynku. W budynku tradycyjnym okap dachu nie może być zbyt wysoko w stosunku do nadproży okien i drzwi. Doświetlenie pomieszczeń można przewidzieć w ścianach szczytowych, a w dachu dwuspadowym - oknami połaciowymi, kolankowymi lub poprzez doprojektowanie lukarny. To ostatnie rozwiązanie dodatkowo zwiększa przestrzeń na poddaszu. Trzeba również zaprojektować odpowiednią izolację termiczną poddasza.

Oceń stan techniczny domu

Wszystkie decyzje o podwyższeniu poddasza zawsze poprzedza ocena stropu poddasza. Musi on mieć wystarczającą nośność, aby przenieść obciążenia od planowanych pomieszczeń mieszkalnych (są one większe, niż te przyjmowane dla strychów). Przy stropach gęstożebrowych nie powinno być żadnych problemów, ale stropy monolityczne (żelbetowe), drewniane i te na belkach stalowych mogą wymagać wzmocnienia.

Konstruktor sprawdza też stan więźby dachowej. Nie ma żadnych prostych zasad, według których można stwierdzić, czy istniejąca więźba dachowa nadaje się do przeróbek. Nie jest takim kryterium nawet wiek dachu. Zdarza się, że kilkudziesięcioletnia więźba nad suchym i dobrze przewietrzanym strychem jest w bardzo dobrym stanie, podczas gdy inna - pod przeciekającym pokryciem - już po kilkunastu latach nadaje się do wymiany.

Aby ocenić stan więźby dachowej, przeprowadza się inwentaryzację. Należy ją wykonać bardzo dokładnie i rzetelnie. Konstruktor powinien zlecić wykonanie odkrywek, przejrzeć dostępną dokumentację obiektu oraz wykonać dokładne rysunki stanu istniejącego, z zaznaczeniem miejsc, w których brak jest możliwości dokonania oceny.

Na podstawie takiej dokumentacji domu, odkrywek i wizji lokalnej oraz wykonanej przez architekta wstępnej koncepcji rozbudowy, konstruktor dokonuje obliczeń i wydaje opinię o możliwości prowadzenia dalszych prac. Na tym etapie znane są już ograniczenia wykonania nadbudowy. Konstruktor może też stwierdzić, iż brak jest w ogóle takiej możliwości lub wymagane są dodatkowe prace, na przykład miejscowo wzmacniające konstrukcję. Na tym etapie można dokładniej określić czas trwania robót i ich koszty.

Zadbaj o bezpieczeństwo rozbudowy

Architekt Łukasz Jurasz, Pracownia Projektowa Archipelag: Podwyższenie poddasza jest uzależnione od stanu technicznego budynku. Jeżeli konstrukcja domu nie jest naruszona, to zwykle nie ma przeciwwskazań do zmian. Jeśli jednak widoczne są mocne spękania - trzeba zastosować specjalne wzmocnienia lub zrezygnować z rozbudowy.

Zadanie konstruktora polega na sprawdzeniu nośności ścian i stropu oraz na określeniu stanu technicznego obiektu, żeby po doprojektowaniu poddasza budynek nadal był bezpieczny. Konstruktor musi również zaprojektować więźbę dachową. Należy pamiętać, że rozbudowa domu, związana ze zmianą konstrukcji dachowej i nadbudową poddasza, wymaga pozwolenia na budowę na takich samych zasadach, co stawianie nowego domu. Inwestor powinien zwrócić uwagę na wysokość ścianki kolankowej. Powinna być ona taka, aby okna były na odpowiednim poziomie (były na wyciągnięcie ręki).

Uwzględnij w planach rozbudowy również ocieplenie

Włodzimierz Krupa, ekspert od chemii budowlanej i ociepleń: Przy podnoszeniu ścian kolankowych musimy rozwiązać dwa zagadnienia: ocenić, czy stare ocieplenie spełnia swoje zadanie i - ewentualnie - jak połączyć je z nowym. Jeżeli stara izolacja jest w dobrym stanie, umożliwiającym pogrubienie, należy to wykorzystać. Dobudowane ściany wystarczy ocieplić styropianem lub wełną mineralną, dobierając ich grubość do starego ocieplenia tak, aby się "zlicowały". Materiał izolacji dopasowuje się do istniejącego systemu i rodzaju tynku. Po zaizolowaniu nowej części, układa się kolejną warstwę na całym budynku i wykańcza.

Gdy nie mamy pewności, że do starego ocieplenia da się zamocować dodatkową warstwę, należy je usunąć w całości, oczyścić ściany, zagruntować je i wykonać system na całej powierzchni. Miejsce łączenia starego i nowego muru warto wzmocnić, wtapiając w ten obszar dodatkowy pas siatki z włókna szklanego o szerokości 40-50 cm.

Może się też zdarzyć, że grubość starego ocieplenia jest wystarczająca i trzeba je tylko połączyć z nowym. Na całej ścianie wykonuje się nową warstwę z wtopioną siatką zbrojącą (ze wzmocnieniem strefy łączenia murów) i po wyschnięciu nakłada się nową warstwę tynkarską.

Zastanów się, jakie instalacje będą potrzebne

Na poddaszu użytkowym potrzebna będzie przede wszystkim skuteczna wentylacja, w szczególności w łazienkach i toaletach. Podczas prac związanych z rozbudową konieczne jest dostosowanie wysokości kominów do nowego dachu. Gdy w domu mamy wentylację mechaniczną (z rekuperacją), trzeba ją przeprojektować.

Podobnie jak kominy, ponad połacie dachowe trzeba wyprowadzić piony instalacji kanalizacyjnej i podłączyć do nich rury. Podejścia kanalizacyjne, czyli rury łączące przybory sanitarne z pionem, powinny być prowadzone ze spadkiem co najmniej 2 cm na długości 1 m. Maksymalna długość podejścia to 3 m (1 m do miski ustępowej). Jeśli jest potrzebne dłuższe, to na końcu powinno być dodatkowo napowietrzane.

Nietrudno doprowadzić w dowolne miejsce na poddaszu rury z ciepłą i zimną wodą. Mają stosunkowo niewielką średnicę (około 2 cm). Da się je ukryć w podłodze - w warstwie wylewki lub w ścianach - w bruzdach pod tynkiem i glazurą. Dotyczy to zarówno rur rozprowadzających wodę użytkową, jak i tych do instalacji centralnego ogrzewania. Warto pamiętać, że jeżeli rura dostarczająca ciepłą wodę użytkową z podgrzewacza będzie bardzo długa, to po odkręceniu kranu trzeba będzie długo czekać, aż dopłynie do niego ciepła woda. Jeśli jest dostarczana z zasobnika, to można wykonać instalację cyrkulacyjną z pompą wymuszającą jej obieg.

Instalację elektryczną najlepiej wykonać, prowadząc na poddasze osobne obwody dla gniazd wtykowych i wypustów (do podłączenia urządzeń na stałe). Każdy z obwodów powinien mieć osobny wyłącznik różnicowo-prądowy.