ETICS system - jak krok po kroku ocieplić ściany?

Opracowanie Monika Karda/Red08-08-2022 09:03

System ocieplenia ścian domu zależy nie tylko od jakości zastosowanych materiałów, ale także od jego prawidłowego wykonania. W termoizolacji w systemie ETICS liczy się każda warstwa.

O jakości ocieplenia ścian świadczy warstwa wykończeniowa, czyli tynk. Trzeba jednak pamiętać też o tym wszystkim, co znajduje się pod spodem. Niewłaściwe użycie składników z różnych systemów, pochodzących od różnych producentów i nieobjętych aprobatą techniczną spowoduje utratę gwarancji producenta na system oraz możliwy spadek trwałości całego systemu, skutkujący jego lokalnymi uszkodzeniami.

Jak przygotować podłoże dla systemu ETICS

Przed przyklejeniem ocieplenia trzeba sprawdzić stan podłoża, czyli ścian. Jeśli są jakieś warstwy, które mogłyby zmniejszyć przyczepność kleju, należy je usunąć. Ściany trzeba oczyścić głównie z pyłu i resztek zaprawy murarskiej. Powinny też być one równe i suche, bo ewentualne zawilgocenie może zostać zamknięte pod termoizolacją.

Betonowe elementy ścian (słupy, nadproża, wieńce) trzeba przemyć acetonem technicznym, który usunie substancję antyadhezyjną stosowaną do prac betonowych, ułatwiającą odspajanie deskowania, a następnie spłukać je wodą. Jeżeli ściany są zbyt gładkie i niechłonne, mogą wymagać pomalowania gruntem sczepnym, nadającym podłożu odpowiednią szorstkość.

Jeśli podłoże jest bardzo chłonne, trzeba użyć preparatów gruntujących zmniejszających odciąganie wody. Dzięki temu przeciwdziała się zbyt szybkiemu oddawaniu wody z za- prawy klejącej w podłoże.

Ocieplanie ścian z użyciem systemu ETICS powinno mieć miejsce w bez- deszczową pogodę. Nie powinien też wiać silny wiatr ani panować upał. Najkorzystniejszy, zalecany zakres temperatury wynosi od 5 do +25°C. Wyjątek stanowią systemy zimowe.

Siatki osłonowe

Mają za zadanie zabezpieczyć warstwy ETICS na poszczególnych etapach prac (klejenia płyt izolacyjnych, wykonywania warstwy zbrojonej, gruntowania, nakładania wyprawy tynkarskiej, malowania) przed szkodliwymi warunkami atmosferycznymi. Chronią nie tylko przed deszczem, ale głównie przed nadmiernym przegrzewaniem w słoneczne dni oraz przed wiatrem. Zbyt szybkie wysychanie warstw systemu może bowiem prowadzić do spękań, przebarwień i odspojeń. Niezbędne jest też przestrzeganie odpowiednio długich przerw technologicznych.

Rodzaj ściany a materiał do jej ocieplenia

Ściany domu można zbudować jako jednowarstwowe, używając tak ciepłych materiałów, że po wymurowaniu wystarczy je tylko otynkować, albo warstwowe (dwu- lub trójwarstwowe) wymagające dodatkowego ocieplenia. Ściany dwuwarstwowe składają się z murowanej części nośnej oraz warstwy izolacyjnej z tynkiem cienkowarstwowym. Wznosi się je stosunkowo łatwo i ociepla w systemie ETICS, mocując do muru płyty styropianowe lub z wełny mineralnej zaprawą klejową i kołkami. Zgodnie z przepisami współczynnik przenikania ciepła ścian zewnętrznych nie może przekraczać wartości U = 0,2 W/(m2K), dlatego dobranie odpowiedniej grubości ocieplenia w zależności od rodzaju materiału murowego ściany jest tu bardzo ważne. Niezależnie od tego, jaki materiał wybierzemy na ściany nośne i jaki rodzaj termo- izolacji, w przypadku muru zbudowanego np. z 25-centymetrowych pustaków ceramicznych jej grubość powinna wynosić około 15 cm (grubość zależy od współczynnika przewodzenia ciepła termoizolacji i zarówno dla styropianu, jak i wełny mineralnej jest bardzo zbliżona). Zastosowanie już 20 cm ocieplenia sprawi, że współczynnik U takiej ściany zostanie polepszony, czyli obniżony do poziomu 0,15 W/(m2K).

Wprawdzie ściany mają znikomy, bo kilkuprocentowy udział w wymianie powietrza w budynku, a związane z nią usuwanie wilgoci odbywa się głównie przez sprawny system wentylacyjny, można zatroszczyć się o to, by przegród nie zamykać dyfuzyjnie. Wszystkie bloczki i pustaki w mniejszym lub większym stopniu są otwarte dyfuzyjnie, czyli przepuszczają parę wodną, z kolei styropian i wełna mineralna różnią się paroprzepuszczalnością. Dla styropianu jest ona znikoma, dla wełny duża. Dlatego stosując styropian zamykamy przegrodę dyfuzyjnie, stosując wełnę – nie. Decydując się na wełnę, trzeba odpowiednio dobrać system ocieplenia, by żadna z warstw zewnętrznych znajdujących się na niej, nie miała większego oporu dyfuzyjnego. W przypadku styropianu nie ma znaczenia, jaki system ETICS zostanie zastosowany.

Jak ocieplać systemem ETICS?

Płyty ocieplenia należy układać mijankowo, z przesunięciem krawędzi pionowych względem siebie o co najmniej 15 cm. Krawędzie otworów drzwi i okien również nie mogą się pokrywać z krawędziami płyt izolacyjnych – przesunięcie nie może być mniejsze niż 10 cm. Płyty izolacyjne powinny też być przewiązane w strefach naroży wewnętrznych i zewnętrznych.

Jeśli nie byłoby przewiązań, na powierzchni elewacji, szczególnie na krawędziach i w narożnikach otworów, bardzo szybko pojawiają się pęknięcia. Klejenie powinno odbywać się metodą obwodowo-punktową. Odpowiednio nałożona zaprawa klejąca, po dociśnięciu płyty do podłoża, powinna pokryć nie mniej niż 40% jej powierzchni. Nakładanie zaprawy w ten sposób nie dopuszcza do późniejszego klawiszowania krawędzi płyt izolacyjnych. Ponadto niweluje rozprzestrzenianie ognia pod- czas pożaru. W przypadku klejenia punktowego, czyli jedynie na placki odporność ogniowa jest mniejsza.

Nieprawidłowe nakładanie zaprawy klejącej na termoizolację może spowodować słabszą przyczepność płyt oraz pękanie warstwy wierzch- niej ocieplenia wzdłuż niestabilnych krawędzi płyt.

Jeśli płyty mają być dodatkowo mocowane mechaniczne, klej należy rozmieścić tak, aby ewentualny łącznik, który będzie przechodził przez płytę izolacyjną, przechodził również przez warstwę klejową.

W przypadku mocowania płyt wełny lamelowej, czyli o prostopadłym układzie włókien do powierzchni budynku, stosuje się metodę grzebieniową. Klej nakłada się wówczas za pomocą pacy zębatej tak, by płyta była w 100% pokryta klejem po dociśnięciu jej do podłoża.

Płyty ocieplenia należy równomiernie dociskać do podłoża oraz za po- mocą poziomicy sprawdzać równość klejonej powierzchni. Wszelkie szczeliny powstałe między płytami styropianu uszczelnia się za pomocą pianki poliuretanowej, natomiast w przypadku zastosowania wełny mineralnej szczeliny uzupełnia się ścinkami wełny. Wypełnianie ewentualnych szczelin zaprawą klejącą jest niedopuszczalne. Prace ociepleniowe zaczyna się od dolnych partii ścian. Powinno się tu przykręcić listwy startowe za pomocą wkrętów i kołków (rozmieszczonych co mniej więcej 30 cm). Listwy muszą być na tyle sztywne, aby po przykręceniu i wypoziomowaniu nie odkształcały się. Warstwa zbrojona (zaprawa z wtopioną siatką) powinna nachodzić na listwy. Jeżeli planowane jest późniejsze ocieplenie cokołu, między listwami a dołożoną izolacją po- winno się umieścić taśmę rozprężną.

ETICS polega na przymocowaniu do ściany układu warstwowego, składającego się z ocieplenia, warstwy zbrojonej oraz tynku cienkowarstwowego.

Łączniki do ocieplenia

Zastosowanie łączników w ETICS zależy od projektu termoizolacji, w którym podane są szczegółowe informacje, jaki ich rodzaj ma być użyty, w jakiej liczbie oraz z jakim sposobem rozmieszczeniem. Łączniki mechaniczne, mocujące płyty do ściany zewnętrznej, zapew- niają im wymaganą stateczność i optymalne warunki pracy konstrukcji układu ocieplającego.

Zły dobór łączników mechanicznych, np. nieodpowiednich pod względem jakości, dopasowania do rodzaju ściany albo materiału izolacyjnego sprawia, że nie ma lub jest niewystarczające mocowanie mechaniczne ocieplenia, co może spowodować uszkodzenia systemu.

Z kolei, jeśli łączniki mechaniczne są nieprawidłowo osadzone – zagłębione w termoizolacji i zaszpachlowane zaprawą klejową, powstają punktowe mostki cieplne i tzw. efekt biedronki na elewacji.

Warstwa zbrojona ,a ETICS system

Warstwa zbrojona zapewnia odporność systemu na działanie sił udarowych oraz przeciwdziała skutkom naprężeń termicznych na styku z wyprawą tynkarską. Przed wykonaniem warstwy zbrojonej ewentualne nierówności powstałe podczas montażu płyt izolacyjnych trzeba wyrównać, np. za pomocą tarki do szlifowania, aż do uzyskania jednolitej płaszczyzny. Następnie za pomocą zaprawy klejącej wkleja się narożniki zabezpieczające. Dodatkowo, powyżej i poniżej otworów drzwiowych i okiennych, pod kątem 45°, wkleja się paski siatki z włókna szklanego o wymiarach co najmniej 20 x 35 cm. Brak siatek może bowiem prowadzić do spękań wierzchnich warstw ocieplenia w narożnikach otworów.

Wykonanie samej warstwy zbrojonej polega na zatopieniu siatki zbrojącej w zaprawie klejącej. Klej nanosi się równomiernie na płyty izolacyjne (najlepiej za pomocą pacy zębatej) i bezpośrednio po nałożeniu kleju przykleja siatkę zbrojącą. Następnie szpachluje się całą powierzchnię, aż do uzyskania gładkiej powierzchni. Siatka zbrojąca powinna być układana na zakład (minimum 10 cm) i w całości zatopiona w kleju. Grubość warstwy zbrojącej powinna być zgodna z zaleceniami producenta systemu. Wadliwe zatopienie siatki w warstwie zbrojonej, gdzie siatka leży bezpośrednio na termoizolacji (brak masy klejącej na styropianie przed położeniem siatki sprawia, że siatka oraz wyprawa nie są dostatecznie związane z ociepleniem) bądź nie jest pokryta zaprawą powoduje powstanie pęknięć przenoszących się na wierzchnią wyprawę systemu.

Wykonanie warstwy zbrojonej o zbyt małej grubości daje niską wytrzymałość mechaniczną systemu, a to może spowodować pęknięcia przenoszące się na tynk i utratę para- metru nierozprzestrzeniania ognia przez system z płytami z EPS.

Prowadzenie prac ociepleniowych i dojrzewanie systemu wymaga zapewnienia możliwie stabilnych warunków, w czym pomagają siatki osłonowe

ETICS system - wyprawa tynkarska

W systemach ETICS najpopularniejszy jest akrylowy tynk cienkowarstwowy. Szybciej się on jednak brudzi w porównaniu do innych tynków i nie powinno się go używać na ocieplenie z wełny mineralnej, ponieważ ma bardzo małą paroprzepuszczalność.

Tynk silikatowy sprawdza się wszędzie tam, gdzie istnieje ryzyko porastania fasady przez mikroorganizmy lubiące podwyższoną wilgotność powietrza, na przykład na budynkach położonych blisko skupisk zieleni oraz zbiorników wodnych. Taki tynk charakteryzuje się wysokim odczynem pH, który zmniejsza ryzyko tworzenia się grzybów czy glonów na elewacji.

Z kolei tynk silikonowy jest jednym gach komunikacyjnych. Tynki mineralne zaś są najbardziej odporne pod względem odporności ogniowej.

Jeżeli producent zaleca używać podkładów pod tynki, należy je bez- względnie stosować. Pominięcie powłoki gruntującej pod tynk, jeśli jest zalecana przez systemodawcę, powoduje bowiem obniżenie przyczepności międzywarstwowej systemu, lokalne odspojenia i pęknięcia tynku, przebarwienia i wykwity pojawiające się na tynku. Między gruntowaniem a tynkowaniem należy zachować odpowiedni odstęp czasu. Nieprzestrzeganie wymaganych przerw technologicznych na tym etapie może bowiem spowodować wystąpienie przebarwień i wy- kwitów na wyprawie elewacji.

Dla trwałości systemu ETICS znaczenie ma również kolor tynku. Nie wszystkie kolory sprawdzą się w czasie późniejszej eksploatacji ocieplenia. Ciemne kolory powodują nadmierne przegrzewanie się elewacji. Powstają naprężenia termiczne, co może pro- wadzić do spękań tynku, a nawet płyt termoizolacyjnych. Na ścianach południowych i zachodnich nie powinno się więc korzystać z kolorów, których współczynnik światła rozproszonego jest mniejszy niż 20.