Jaki dom wybudować?

Wybór pomiędzy domem parterowym a dwukondygnacyjnym zazwyczaj jest dość prosty. Zależy przede wszystkim od metrażu przyszłego domu i wymiarów działki. Jeżeli dysponujemy niewielką parcelą, a chcielibyśmy zbudować dom o dużej powierzchni i bogatym programie funkcjonalnym, z dużym prawdopodobieństwem będziemy musieli zrezygnować z domu parterowego i wybrać dwukondygnacyjny. Dużo trudniejszy wybór będzie natomiast pomiędzy domem z poddaszem użytkowym a piętrowym. Oba typy budynków zakładają podobną funkcjonalność, a jednak się różnią.

Uwarunkowania lokalne

Analizę tego, jaki dom możesz zbudować na własnej działce, trzeba zacząć od sprawdzenia zapisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub – w przypadku jego braku – wytycznych zawartych w warunkach zabudowy dla konkretnej działki. Dokumenty te określają najważniejsze parametry przyszłego domu, m.in.: liczbę kondygnacji, maksymalną wysokość budynku czy kąt nachylenia połaci dachowej. Po analizie może się okazać, że przepisy obowiązujące na danym terenie zdecydowanie ograniczą nasz wybór. Niestety w większości gmin w Polsce nie można budować nowoczesnych willi z płaskimi dachami. W tej sytuacji najczęściej decydujemy się na dom z poddaszem użytkowym. Jeżeli przepisy nakazują budowę dachu spadzistego, a jednak podoba nam się dom piętrowy, to możemy wybrać budynek w stylu willowym. Jest to połączenie obu typów bryły. Mamy jednocześnie pełną kondygnację i tradycyjny, spadzisty dach. Jest to kompromisowe rozwiązanie dla inwestorów ceniących nowoczesną stylistykę.

Oprócz wymogów formalnych trzeba także dostosować typ domu do lokalizacji działki i najbliższego otoczenia. Budynek z poddaszem użytkowym będzie dobrze się komponował w naturalnym krajobrazie wiejskim, w otoczeniu domów z dachami spadzistymi. Piętrowy, pokryty stropodachem lub dachem czterospadowym o niewielkim spadku, często o minimalistycznej, nowoczesnej linii lepiej wypadnie w kontekście miejskich i podmiejskich osiedli willowych.

Domy z płaskimi dachami są bardzo atrakcyjne i funkcjonalne, dlatego cieszy fakt, że coraz więcej urzędów gminy, aktualizując plany miejscowe, dopuszcza budowę domu ze stropodachem. Doskonale wyglądają w minimalistycznej stylistyce z elewacjami wykonanymi z naturalnych materiałów i dużymi przeszkleniami. Nowoczesne domy z płaskimi dachami w niczym nie przypominają tradycyjnej, szarej kostki z PRL-u.  Dzięki kompaktowej bryle i małej powierzchni dachu budynki cechują się minimalnymi stratami ciepła i dużą odpornością na coraz częściej występujące w naszym klimacie silne, porywiste wiatry. Niestety wymagają większej pielęgnacji w okresie zimowym, ponieważ są bardziej narażone na zaleganie śniegu niż te z dachami spadzistymi. Oczywiście konstrukcja budynku uwzględnia ciężar śniegu na dachu, ale można zamontować ogrzewanie, które usunie nadmiar śniegu. Warto także pamiętać, że stropodach jest płaski tylko z nazwy, a w rzeczywistości jest budowany z niewielkim, kilkustopniowym spadkiem. Dzięki temu woda deszczowa nie zalega na połaci, lecz jest skutecznie odprowadzana rurami spustowymi na zewnątrz budynku. Nowoczesna technologia i materiały aktualnie wykorzystywane do budowy stropodachów, przy prawidłowym ich montażu, nie powodują ryzyka nieszczelności i ewentualnych zawilgoceń.

Ukośne połacie dachowe są już od stuleci stosowane w budownictwie jednorodzinnym i dlatego kojarzą się głównie z tradycyjną architekturą. Od kilku lat jednak z powodzeniem są wykorzystywane w domach o nowoczesnej stylistyce. Teraz dominuje jednak inna kolorystyka i stylistyka pokryć dachowych. Zamiast dachówek w ceglastych barwach i odcieniach czerwieni, królują modne szarości, brąz oraz czerń. Oferta producentów pokryć dachowych jest naprawdę imponująca. Nowoczesny dom można teraz pokryć nie tylko dachówką ceramiczną lub cementową, lecz także szlachetną blachą układaną na rąbek stojący, nowoczesną blachodachówką lub łupkiem kamiennym.

Dzięki umiejętnie zaprojektowanym detalom architektonicznym i dodatkom, takim jak: nowoczesne, prostokątne lukarny czy okna kolankowe, dachy spadziste zyskują jeszcze bardziej nowoczesny wygląd. Duże przeszklenia wkomponowane w połać lub montowane w lukarnach doskonale doświetlają wnętrza górnej kondygnacji. Dachy spadziste stosowane są również w willach piętrowych. Mogą jednak przypominać stropodach dzięki częściowemu lub całkowitemu zasłonięciu dachu przez specjalnie zaprojektowane elementy konstrukcyjne, np. ozdobne belkowanie. Wybierając dach skośny, trzeba pamiętać, że komfort życia w pomieszczeniach znajdujących się pod dachem zależy od kąta nachylenia połaci i wysokości ścianki kolankowej. Im większy i wyższa ścianka kolankowa, tym wnętrza będą bardziej funkcjonalne i wygodne. Dachy spadziste mogą przybierać różne kształty. Najczęściej buduje się dachy dwu-, cztero- lub wielospadowe. Czterospadowe wyglądają bardzo atrakcyjnie i z pewnością doskonale nadają się do pokrycia domów nowoczesnych. Dzięki masywniejszej i sztywniejszej  konstrukcji więźby dachowej są też bardziej wytrzymałe i bezpieczniejsze niż dachy dwuspadowe.  

Funkcjonalność przede wszystkim

To właśnie we wnętrzach najbardziej widać różnice między domami z poddaszem użytkowym a piętrowymi. Wysokość pomieszczeń w domach piętowych nie ograniczają skosy, dzięki czemu można je łatwo zagospodarować. Są bardziej przestronne i reprezentacyjne w porównaniu z tymi na poddaszach. Nie mają też ścianek kolankowych, które ograniczają możliwość wstawienia wysokich mebli. Zamiast okien dachowych montuje się wygodne w użyciu okna elewacyjne, które zapewniają widok na ogród i najbliższą okolicę. Dzięki większej powierzchni przeszkleń  wnętrza górnej kondygnacji będą zawsze doskonale doświetlone. Jeżeli zdecydujemy się na dom, którego powierzchnia dolnej kondygnacji będzie większa niż górnej, to nad częścią parteru możemy urządzić atrakcyjny, dodatkowy taras, na którym z przyjemnością odpoczniemy w czasie słonecznej pogody

Klimatyczne skosy na poddaszu

Domy z poddaszem użytkowym mają mniejszą powierzchnię użytkową niż ich piętrowe odpowiedniki o takiej samej powierzchni zabudowy. Cieszą się jednak olbrzymim powodzeniem wśród inwestorów, przede wszystkim za sprawą skosów nadających pomieszczeniom specyficzny klimat. Na wielkość pomieszczeń na poddaszu oraz ich funkcjonalność wpływa kształt dachu. Dlatego warto pamiętać, że największą przestrzeń zapewnia  dach dwuspadowy, ponieważ  skosy usytuowane są jedynie wzdłuż dwóch przeciwległych boków budynku. Pod dachem czterospadowym i wielopołaciowym wszystkie ściany zewnętrzne  mają skosy. Wybierając taki kształt dachu, musimy pogodzić się z faktem, że powierzchnia użytkowa poddasza może być nawet 50% mniejsza w stosunku do powierzchni podłogi. Mimo tej niedogodności dachy kopertowe i czterospadowe wyglądają najbardziej elegancko i doskonale komponują się z nowoczesną stylistyką bryły. Aby poprawić funkcjonalność pomieszczeń zlokalizowanych na poddaszu, projektuje się wysokie ścianki kolankowe. Popularność zyskują również okna kolankowe, które zapewniają większy dopływ naturalnego światła słonecznego do pomieszczeń i widok nie tylko na niebo, jak w przypadku okien dachowych, lecz także na najbliższą okolicę. W przypadku dachów kopertowych lub wielospadowych można zbudować wewnątrz pomieszczenia dodatkową, sztuczną ściankę kolankową, aby ułatwić aranżację wnętrza i poprawić walory funkcjonalne. Przestrzeń pomiędzy ścianką właściwą a dobudowaną można wykorzystać na różne schowki i skrytki, które są bardzo przydatne w każdym domu.