Materiały do budowy ścian

MK15-12-2022 08:16

Bloczki i pustaki, choć ostatecznie niewidoczne, są jednym z ważniejszych elementów domu. To od ich właściwości i precyzji wymurowania w dużym stopniu zależą m.in. bezpieczeństwo mieszkańców oraz parametry cieplne i akustyczne budynku.

Ściany murowane cenimy za solidność, komfort akustyczny i odporność na ogień. A że nie brakuje ani produktów do wznoszenia murów, ani murarzy, chętnie wybieramy tę technologię budowy domu.
Ściany zewnętrzne muszą być odpowiednio ciepłe. W warunkach technicznych podane są konkretne wartości współczynnika przenikania ciepła U dla różnych przegród, w tym dla ścian. Im mniejsze są te liczby, tym lepiej. Od 2021 roku wartości U są bardziej rygorystyczne, aby przegrody mogły zapewnić jeszcze skuteczniejszą barierę dla uciekającego z domu ciepła. Obowiązująca obecnie maksymalna wartość współczynnika U dla ścian wynosi 0,20 W/(m2K). Oczywiście można uzyskać niższą termoizolacyjność, odpowiednio dobierając elementy do budowy i ocieplenia murów. Wystarczy zastosować materiały o jak najlepszych parametrach i ułożyć je odpowiednio dobraną warstwą. Trzeba przy tym pamiętać, że niektóre materiały nieco gorzej izolują termicznie, ale za to dobrze akumulują ciepło. Oznacza to, że magazynują ciepło pozyskane z promieniowania słonecznego i ogrzewania pomieszczeń, a później stopniowo oddają je do pomieszczeń.

Wybierając cegły na elewacje, warto pamiętać o ich walorach estetycznych – produkty dobrej marki zachowają swój kolor na zawsze

Budulec na ściany dwuwarstwowe

Ściany dwuwarstwowe to najpopularniejsze rozwiązanie na polskich budowach domów jednorodzinnych. W przypadku tej konstrukcji ściany nośne mają grubość 18-30 cm. Do ich wznoszenia nadają się pustaki ceramiczne i keramzytobetonowe oraz bloczki z betonu komórkowego bądź silikatów. Nie muszą one mieć bardzo niskich współczynników przewodzenia ciepła λ, bo i tak za izolacyjność termiczną w największym stopniu odpowiada tu warstwa ociepleniowa.
Najpopularniejsze wyroby do budowy ścian dwuwarstwowych to:

pustaki ceramiczne – zwykłe lub poryzowane, które mają porowatą strukturę, co sprawia, że są cieplejsze, lżejsze, ale też bardziej kruche. Ich szerokość wynosi 25-30 cm. Zwykle krótsze boki są wyprofilowane na pióro i wpust, co pozwala łączyć je bez wypełniania zaprawą spoin pionowych. Na 1 m2 muru zużywa się 11-22 pustaków;
pustaki keramzytobetonowe – wyprodukowane są z betonu zmieszanego z porowatym granulatem keramzytowym. Do budowy ścian dwuwarstwowych wykorzystuje się pustaki szerokości 25 cm;
bloczki z betonu komórkowego – są porowate i lżejsze niż te ze zwykłego betonu. Mogą mieć gęstość 350-700 kg/m3. Im mniejsza, tym materiał jest cieplejszy i łatwiejszy w obróbce, ale też bardziej kruchy. Do budowy ścian dwuwarstwowych używa się bloczków o klasie gęstości 400-600 kg/m3 i szerokości 30-36 cm. Mogą mieć proste krawędzie lub wyprofilowania na bokach do łączenia ich na pióro i wpust, a także uchwyty ułatwiające przenoszenie;
bloczki silikatowe – są mniejsze niż te z betonu komórkowego i znacznie twardsze oraz cięższe. Produkuje się je z piasku, wapna i wody. Dostępne są w jednej z trzech klas wytrzymałości na ściskanie – 15, 20 lub 25.

W bloczkach znajdują się pionowo biegnące otwory, które zmniejszają ich ciężar. Na krawędziach bocznych często mają pióra i wpusty oraz uchwyty ułatwiające przenoszenie. Do ścian dwuwarstwowych używa się bloczków o szerokości 24-25 cm.

W praktyce wszystkie ściany domu muruje się z tego samego materiału, używając elementów o różnej grubości i różnych parametrach. Wyjątek dotyczy ścian działowych – w ich przypadku liczy się dobra izolacyjność akustyczna.

Pustakom ceramicznym dobrą termoizolacyjność zapewnia poryzowana mieszanka surowcowa (pozwalająca na uzyskanie sieci mikroporów) oraz taki kształtu wyrobu, który maksymalnie wydłuża drogę strumienia ciepła przenikającego z jednej strony pustaka na drugą

Obecnie zewnętrznych ścian nośnych nie wznosi się z cegieł, bo są one stosunkowo ciężkie i jest to zbyt pracochłonne. Pustaki i bloczki nadają się do tego zdecydowanie lepiej. Kilkukrotnie bowiem przyśpieszają tempo robót.

Ocieplenie ścian warstwowych

Murowane ściany zewnętrzne dobrze ociepli zarówno styropian, jak i wełna mineralna. Dostępne na rynku materiały do izolacji termicznej mają współczynnik przewodzenia ciepła λ wynoszący 0,031-0,042 W/(mK). Im wyższy jest współczynnik przewodzenia ciepła danego materiału, tym grubszą jego warstwę trzeba położyć.
Wśród dostępnych na rynku styropianów najcieplejsze są grafitowe o współczynniku przewodzenia λ równym 0,032-0,031 W/(mK). Gorsze parametry mają tradycyjne białe styropiany. Spośród nich nie warto wybierać takich, które mają λ większą niż 0,042. Decydując się na lepszy styropian, będziemy mogli ocieplić ściany cieńszą warstwą. Ściany zewnętrzne można też ocieplać wełną mineralną w twardych płytach.
Ponieważ obecnie ściany muszą mieć współczynnik U nie wyższy niż 0,20 W/(m²K), łączna grubość zastosowanego materiału termoizolacyjnego powinna wynosić 12-20 cm, zależnie od tego, jak niską wartość współczynnika λ ma wybrany produkt termoizolacyjny.

Ocieplenie ściany dwuwarstwowej styropianem grafitowym

Budulec na ściany jednowarstwowe

Ściany jednowarstwowe są murami, które nie potrzebują dodatkowej, zewnętrznej izolacji termicznej. Muszą być jednak wznoszone z budulca, który sam odznacza się bardzo niskim współczynnikiem przewodzenia ciepła. Produktów przeznaczonych do budowy takich ścian nie ma dużo. Jednym z nich są bloczki z betonu komórkowego. Żeby spełniały przepisowe wymagania, muszą mieć klasę gęstości 300 lub 350. Powstały z nich mur ma grubość 48 cm i odznacza się współczynnikiem przenikania ciepła U = 0,15-0,17 W/(m²K).
Do ścian jednowarstwowych przeznaczone są też pustaki z ceramiki poryzowanej z otworami fabrycznie wypełnionymi wełną mineralną. Ich współczynnik przewodzenia ciepła λ wynosi 0,070-0,084 W/(mK). Mur z takich pustaków ma grubość 44 cm i współczynnik U na poziomie 0,18 W/(m²K).
Kolejnym wyrobem na mury jednowarstwowe są bloczki keramzytobetonowe ze styropianowym wypełnieniem, z których murowane są ściany jednowarstwowe o grubości 42 cm, o U równym 0,15 W/(m²K).
Brak ocieplenia ściany jednowarstwowej sprawia, że musi być ona jak najbardziej jednorodna pod względem izolacyjności termicznej. W przeciwnym razie zimniejsze fragmenty staną się mostkami cieplnymi. Chodzi tu o żelbetowe wieńce, nadproża i słupy. Producenci materiałów na mury jednowarstwowe oferują systemowe elementy obudowy oraz ciepłe, prefabrykowane belki nadprożowe.
Jednolitość termoizolacyjną ścian zapewniają cienkie (1-3 mm) spoiny klejowe. W przypadku ściany jednowarstwowej grube (1-2 cm) spoiny wykonywane są z zaprawy termoizolacyjnej.

Bloczki z betonu komórkowego mają duże rozmiary i łatwo poddają się obróbce, buduje się więc z nich łatwo i szybko

Ściany jednowarstwowe charakteryzują się krótkim czasem wykonania. Tworzą równe i gładkie przegrody, które wewnątrz wykańcza się tynkami i gładziami o grubości 5-10 mm, a na zewnątrz pokrywa tynkami tradycyjnymi mineralnymi lub cienkowarstwowymi dekoracyjnymi

Nawet najlepsze rozwiązanie nie spełni swej roli, jeśli zawiedzie wykonawca. Dlatego producenci elementów murowych od lat oferują inwestorom wsparcie doradców technicznych, którzy edukują wykonawców w zakresie profesjonalnego montażu

Specjalna piana lub zaprawa klejowa, dająca cienkie spoiny, jest niezbędna, jeśli chcemy stawiać mur jednowarstwowy. Gruba spoina jest dopuszczalna jedynie pod warunkiem zastosowania zaprawy termoizolacyjnej

Komfort użytkowania budynku zwiększa praca z rozwiązaniami systemowymi, a nie pojedynczymi produktami.

Elementy systemowe

Producenci betonu komórkowego, ceramiki, silikatów i keramzytobetonu oprócz elementów podstawowych oferują elementy systemowe, a są to:

elementy uzupełniające – pustaki lub bloczki połówkowe, które pozwalają ograniczyć docinanie elementów pełnowymiarowych. Szczególnie przydają się przy wznoszeniu ścian jednowarstwowych, ponieważ eliminują spoiny pionowe konieczne w miejscach docięcia bloczka czy pustaka;
belki nadprożowe – prefabrykowane belki z betonu komórkowego mają długość 130-300 cm i szerokość 12 lub 18 cm. Ich wysokość odpowiada wysokości bloczków i wynosi 24 lub 12 cm. Ceramiczne mają długość 75-270 cm i szerokość 11,5 lub 12 cm. Są też belki o szerokości 7 cm ustawiane na sztorc. W ścianach jednowarstwowych belki z betonu komórkowego nie wymagają docieplania, pomiędzy belkami ceramicznymi umieszcza się pas ocieplenia;
kształtki U – służą do budowy nadproży i słupów. Stanowią szalunek tracony – umieszcza się w nich zbrojenie i wypełnia je betonem;
elementy połączone z ociepleniem – stosowane są do obudowy wieńców lub słupków wzmacniających ściany jednowarstwowe.

Prawie wszyscy producenci sprzedają także zaprawy murarskie odpowiednie do ich materiału, niektórzy z nich oferują także stropy gęstrożebrowe lub specjalne płyty stropowe.

Budulec na ściany trójwarstwowe

Murowana elewacja jest głównym powodem, dla którego inwestorzy decydują się budować ściany trójwarstwowe. Ściana nośna ma tu grubość od 25 do 36 cm. Szczelina – tyle, ile wymaga grubość izolacji termicznej, a więc minimum 15 cm ocieplenia. Elewacja (warstwa osłonowa) zaś ma grubość równą szerokości cegły ułożonej na płasko, czyli 8 cm. Mur zewnętrzny musi być spięty z nośnym metalowymi kotwami, które utrzymują na miejscu płyty termoizolacyjne.
Ściany nośne wznosi się z produktów podobnych do tych stosowanych w przypadku ścian dwuwarstwowych. Na elewacji zaś najczęściej pojawia klinkier odporny na zewnętrzne warunki atmosferyczne. Cegły klinkierowe dostępne są w ogromnej palecie barw, łącznie z czernią i bielą. Mogą mieć mieszaną kolorystykę. Mogą być gładkie lub z fakturą, np. łupaną czy żłobkowaną. Mogą też być ręcznie formowane. Elewację, której nie trzeba wykańczać, można też wymurować z cegieł licowych lub silikatowych.