Nalewka z dzikiej róży

Nalewka z dzikiej róży -jak zdobyć surowiec?

Róża dzika (Rosa canina), zwana też psią występuje licznie w naturze na terenie całej Polski. Jej rozłożyste krzewy o długich kolczastych pędach rosną przy drogach, na obrzeżach lasów i ich polanach, a także na nieużytkach. Kwitnie na przełomie maja i czerwca, na różowo lub biało. Jej owoce można zbierać późnym latem i wczesną jesienią, gdy są już dojrzałe (czerwone), ale jeszcze jędrne. Unikajmy tylko zrywania ich z roślin przy ruchliwych drogach i i terenów bardzo zadymionych, bo mogą zawierać toksyny.

Róża pomarszczona (Rosa rugosa) nie rośnie u nas dziko, ale jest masowo sadzona jako gatunek ozdobny na miejskich osiedlach, zieleńcach, parkach, a nad morzem jako krzew umacniający wydmy. Dorasta do wysokości 1,5-2 m i tworzy gęste, kolczaste zarośla. Nadaje się na ogrodowe żywopłoty. Jej liście są pięknie pomarszczone, a kwiaty duże, ciemnoróżowe o intensywnym zapachu. W sierpniu dojrzewają jej kuliste owoce. Te także zbieramy tylko z miejsc odległych od ruchliwych ciągów komunikacyjnych.

Nalewki - słodycz minionego lata

Owoce róż są bogate w witaminy

Owoce róż zawierają więcej witaminy C (kilkaset, a często ponad 1000 mg% w 100g) , niż cytryny (50-80 mg%). Poza tym są źródłem witaminy K, B1 i B2,a także E i karotenów. Aby zawartość tych składników nie spadła, owoce najlepiej przerobić w ciągu doby od zerwania.

Ich przygotowanie polega na umyciu, odsączeniu wody, a następnie usunięciu z miąższu twardych „nasion” oraz bardzo licznych włosków, które kłują. Do czyszczenie róży trzeba włożyć gumowe rękawiczki, bo włoski silnie drażnią skórę. Niektóre przepisy pozwalają na pominięcie żmudnego czyszczenia

Nalewka z dzikiej róży - na co działa?

Owocom dzikiej róży przypisuje się działanie przeciwgrypowe, wzmacniające odporność, a także uspokajające. Róży przypisuje się również korzystne działanie na przewód pokarmowy nerki wątrobę. Nalewka dzięki zawartości alkoholu podnosi ciśnienie. Pamiętajmy jednak, że podczas przyjmowania antybiotyków nie wolno spożywać alkoholu, dlatego w takich przypadkach nalewkę z róży lepiej zastąpić herbatką z tejże.

Nalewki warte grzechu

Nalewka z dzikiej róży - przepis

Z definicji nalewka jest alkoholowym wyciągiem z owoców (ewentualnie kwiatów), o zawartości 40-45 %alkoholu. Wyrabianiem nalewek dawniej zajmowali się mnisi. Z nalewką różaną wiążą się ciekawe historie. W szlacheckiej Polsce nastawiano ją przy okazji chrztu dziecka, a do stołu podawano, gdy dziecko dorosło i wstępowało na ślubny kobierzec. Wiadomo bowiem, że im nalewka starsza, tym bogatsza w smaku.

Na dawnych Kresach, w domach, gdzie były panny na wydaniu nastawiano tzw. żenichę. Owoce dzikiej róży do jej sporządzenia zbierały same panny. Gdy dojrzała, częstowano nią tylko tych kawalerów, którzy zyskali przychylność dziewczyny i jej rodziców.

Owoce róży - jak je łatwo przetwarzać?

Nalewka z owoców dzikiej róży z „pestkami” – tzw. żenicha kresowa- przepis*

1 kg owoców zebranych po pierwszym przymrozku myjemy, osuszamy i nakłuwamy szpilką (nie usuwamy „nasion”, ani włosków). Następnie wrzucamy do gąsiorka i dodajemy 1 łyżeczkę suszonej mięty, 1 łyżeczkę suszonego rumianku, 6 goździków. Wszystko zalewamy 0,75l spirytusu, zamykamy ustawiamy w ciepłym, ciemnym miejscu, co kilka dni potrząsając gąsiorkiem. Po 5 tygodniach nalewkę przesączamy przez kilkakrotnie złożoną gazę,  owoce wyciskamy.

Z 2 szklanek wody i 2 szklanek płynnego miodu gotujemy syrop, studzimy go, po czym wraz z 0,5l wódki (40%) wlewamy do przecedzonej nalewki. Uzyskany płyn rozlewamy do wyparzonych butelek, szczelnie zamykamy. Nalewka leżakuje w piwnicy co najmniej 3 miesiące.

W uproszczonej wersji tego przepisu można nie dodawać mięty i rumianku, a zamiast czekać ze zbiorem do przymrozków, wystarczy włożyć je na dobę do zamrażalnika.

W jeszcze innej wersji część owoców róży można zastąpić owocami głogu, także zebranymi po przymrozkach i nakłutymi szpilką. Uzyskamy wtedy nalewkę różano – głogową. Wzmacnia, dostarcza dawkę witaminy C, a także dobrze wpływa na pracę serca.

Nalewka z kwiatów róży na spirytusie – przepis **

W czerwcu - lipcu zbieramy same płatki róży pomarszczonej (ewentualnie stulistnej lub francuskiej – jeśli mamy takie w ogrodzie). Pół litra płatków ucieramy w makutrze na miazgę, po czym zalewamy litrem gorącej wody. Pozostawiamy do wystudzenia w zamkniętym naczyniu, a następnie filtrujemy przez gęste płótno i odciskamy do garnka. Dodawszy pół litra płynnego miodu, gotujemy na małym ogniu, mieszając do momentu powstania gęstego syropu Syrop studzimy, po czym dolewamy pół litra spirytusu, intensywnie mieszając. Teraz rozlewamy do wyparzonych butelek, które zamykamy i odstawiamy do chłodnego, ciemnego pomieszczenia (np. do piwnicy), co najmniej na miesiąc.

Nalewka z płatków róży na wódce– przepis ***

5 garści płatków róży zalewamy w butli 1 litrem wódki (płyn powinien zakryć płatki na 2 palce). Butlę zakręcamy i pozostawimy w chłodzie na 3 miesiące. Po tym okresie filtrujemy nalewkę przez bibułę. Płatki wyrzucamy. Z 1 szklanki wody i 25 dag cukru gotujemy syrop, studzimy goi mieszamy z nalewką. Rozlewamy do wyparzonych butelek, zamykamy je i odstawiamy na co najmniej miesiąc do piwnicy.

Źródło: *„Złota księga nalewek” Anny Rodak – Śniecińskiej i Roberta Macieja, **: „Domowy wyrób win, nalewek i miodów” Elżbiety i Krzysztofa Adamskich, *** „Złota księga nalewek” Anny Rodak – Śniecińskiej i Roberta Macieja