Ocieplenie i wykończenie elewacji

Patronat Honorowy Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Partnerzy tematu Cedral i Austrotherm

Aby sprawdzić, jak bardzo trzeba ocieplić ściany zewnętrzne, należy ustalić ich współczynnik przenikania ciepła U. Można go oszacować na podstawie roku wzniesienia budynku, jeżeli od czasu jego budowy nic w nim nie było modernizowane, a w szczególności – ocieplane. Nie zawsze jednak to wystarczy. Dlatego oprócz tego stosuje się dodatkowe metody.

Jedną z nich jest badanie wielkości strumienia ciepła przepływającego przez ścianę zewnętrzną przy ustalonej różnicy temperatur po obu jej stronach. Strumień taki mierzy się za pomocą specjalnych mierników, a później wyznacza się współczynnik przenikania ciepła U. Do określenia izolacyjności cieplnej ścian zewnętrznych można również wykorzystać kamerę termowizyjną. Jednak uzyskanie współczynnika U tą metodą jest dość skomplikowane. Z uwagi na duże niedokładności pomiarowe oraz brak możliwości precyzyjnego ustalenia dodatkowych parametrów, wynik jest zwykle obarczony dużym błędem. Najpewniejszym sposobem sprawdzenia izolacyjności ścian zewnętrznych jest wykonanie w nich „odkrywek”. Dzięki temu można dość dokładnie określić budowę ścian i obliczyć ich współczynnik U.

Zdaniem eksperta

Ocieplanie ścian podziemia

Przez zimne, nieocieplone fundamenty i stropy nad nieogrzewanymi piwnicami ucieka kilka razy więcej ciepła niż przez te budowane zgodnie z obowiązującymi przepisami. Dlatego ich ocieplenie jest jednym z ważniejszych etapów termomodernizacji domów jednorodzinnych. Zależnie od przeznaczenia podziemna kondygnacja – całkowicie lub częściowo zagłębiona w gruncie – powinna być ciepła i sucha. Chociaż stosunkowo najmniej energii (średnio około 3-8%) ucieka do gruntu przez podłogę parteru i ściany fundamentowe lub ściany nieogrzewanych piwnic i strop nad nimi, to w ten sposób jest marnowana kosztowna energia, a mieszkańcy narażeni są na stały dyskomfort termiczny w niedogrzanych wnętrzach.

Zewnętrzne ściany piwnic ogrzewanych warto ocieplić na całej wysokości, o ile tylko jest to możliwe. Takiej oceny powinien dokonać konstruktor. Wykonanie ocieplenia ścian przy gruncie wymaga większej dbałości i uwagi niż ocieplanie ścian zewnętrznych, aby było odpowiednio trwałe i przyniosło oczekiwane efekty w postaci zmniejszenia strat ciepła. Takie prace powinny być planowane łącznie z koniecznym generalnym remontem ścian zewnętrznych i dachu, ponieważ jego samodzielnej realizacji nie da się uzasadnić szybkim zwrotem nakładów z oszczędności kosztów energii do ogrzewania.

Największe kłopoty przy ocieplaniu ścian fundamentowych i piwnicznych sprawia najczęściej zawilgocenie i zagrzybienie murów, spowodowane działaniem wody opadowej i gruntowej. Dotyczy to w szczególności starych domów, ze zniszczonymi warstwami izolacji przeciwwilgociowych, oraz narażonych przez wiele lat na stałe zawilgocenie niewłaściwie odprowadzonymi wodami opadowymi lub przeciekającymi instalacjami wodno-kanalizacyjnymi. Aby możliwe było wykonanie dobrego i trwałego ocieplenia, w pierwszej kolejności należy usunąć źródła zawilgocenia, osuszyć przegrody, a w razie potrzeby wykonać ekspertyzy mykologiczne i zwalczyć zagrzybienie, następnie wykonać niezbędne izolacje przeciwwilgociowe i dopiero wtedy izolację cieplną.

Ściany fundamentów i piwnic najlepiej ocieplać płytami z polistyrenu ekstrudowanego, który ma znikomą nasiąkliwość, a dodatkowo chroni izolację przeciwwodną przed uszkodzeniami mechanicznymi (jest bardziej odporny na uszkodzenia mechaniczne niż styropian). Jeśli decydujemy się na użycie tańszego styropianu, powinniśmy wybrać twarde płyty odmiany fundament. Najlepiej wybierać płyty z zakładkowo ukształtowanymi krawędziami, gwarantującymi ciągłość połączenia.

Do izolacji ścian piwnic można też stosować specjalne płyty z rowkami drenażowymi na zewnętrznej powierzchni i geowłókniną, które nie tylko ocieplają, lecz również chronią izolację przeciwwodną przed uszkodzeniem i ułatwiają pionowe odprowadzanie wody. Płyty przykleja się do izolacji przeciwwodnej, stosując wodne emulsje bitumiczne albo kleje niezawierające rozpuszczalników. Następnie pokrywa się je siatką z włókna szklanego (wtopioną w zaprawę klejową) i osłania folią tłoczoną.

Ocieplenie uzupełniające

Ocieplenie podłogi na gruncie (o ile nie dotyczy pomieszczenia piwnicy, w którym można na gruncie ułożyć izolację termiczną i wykonać wylewkę betonową), jest jednym z najkosztowniejszych działań termomodernizacyjnych. Konieczne jest bowiem usunięcie i najczęściej wymiana wszystkich warstw podłogi – w tym izolacji przeciwwilgociowych – oraz wykonanie warstwy izolacji cieplnej, nowej izolacji przeciwwilgociowej i ponowne odtworzenie wszystkich warstw podłogi w pomieszczeniu. Ich koszt jest bardzo duży i z pewnością nie zwróci się w racjonalnym terminie. Działania takie należy więc planować i realizować przy okazji znaczących lub generalnych remontów domu.

W piwnicach nieogrzewanych izoluje się termicznie od dołu strop dzielący je od pomieszczeń na parterze oraz strefę cokołową. Wtedy ściany zewnętrzne nie będą przemarzać w okolicach stropu, dzielącego zagłębione w gruncie, nieogrzewane piwnice od ogrzewanych pomieszczeń na parterze.

Ocieplenie stropu nad nieogrzewaną piwnicą jest rozwiązaniem stosunkowo tanim i często łatwym do wykonania. Wystarczy bowiem ułożyć materiał izolacji termicznej pod stropem od strony piwnicy. Najłatwiejszy sposób to przyklejenie płyt styropianu do spodu stropu piwnicy i otynkowanie ich. Można też do stropu zamocować ruszt, ułożyć płyty z wełny mineralnej i osłonić je płytami g-k.

Innym rozwiązaniem jest zastosowanie niepalnych płyt z wełny mineralnej szklanej z szarym welonem wykończeniowym o bardzo dobrym współczynniku przewodzenia ciepła λ = 0,031 W/(mK). To rozwiązanie jest oparte o szybki suchy montaż (bez użycia chemii budowlanej, drogiego sprzętu i zabezpieczeń podłoża), więc zapewnia łatwość stosowania w każdym budynku podlegającym termomodernizacji. Mieszkańcy nie muszą przejmować się zabezpieczaniem zmagazynowanych w piwnicach regałów z wekami, rowerami i innym wyposażeniem. Właściciele takich domów mogą więc szybko zorganizować prace renowacji termicznej. Ze względu na swoje parametry cieplne i niepalność systemu, stropy nad piwnicami w starszych budynkach, mogą być zaizolowane materiałem o grubości ok. 10 cm. Jeśli ściany piwnic nie są ocieplone, po zaizolowaniu stropu między parterem a piwnicą, trzeba jeszcze przedłużyć izolację termiczną ścian parteru co najmniej 50 cm poniżej stropu nad piwnicą.

Termomodernizacja ścian zewnętrznych

Dobra izolacja przegród zewnętrznych, jakimi są ściany, pozwala efektywnie wykorzystywać energię cieplną wytworzoną w domu. Inwestycja w lepszą efektywność energetyczną domu powinna odbywać się w określonej kolejności. Zaczynamy zawsze od wymiany starej stolarki otworowej i docieplamy ściany zewnętrzne. Właściciele ocieplonych przed laty obiektów muszą wybrać – czy usunąć stare ocieplenie, czy też dołożyć kolejną warstwę ocieplenia do już istniejącego. Renowację ścian można przeprowadzić tylko wówczas, jeśli pozwala na to stan techniczny istniejącego ocieplenia i murów, które posłużą za podłoże dla planowanych robót. Ocenę elewacji należy zlecić specjalistom, którzy przygotują opinię techniczną lub ekspertyzę z informacjami na temat stanu ścian i pierwotnego ocieplenia, z wytycznymi do wykonania prac przygotowawczych, jeśli ocieplenie istniejące zostanie zakwalifikowane do ponownego ocieplenia.

Ocieplenie od nowa. Jeśli stan pierwotnego ocieplenia jest niezadowalający (np. jeżeli stare ocieplenie odspaja się od ściany, materiał termoizolacyjny jest niewłaściwej jakości), nie należy na nim instalować nowego układu ociepleniowego – zawsze trzeba je usunąć. Mocowanie nowego ocieplenia może spowodować chociażby uszkodzenie wcześniej osadzonych łączników, wspomagających przytwierdzenie warstwy izolacyjnej do ściany czy nawet podłoża. W takich sytuacjach zaleca się demontaż istniejącego ocieplenia, szczególnie że nie ma wówczas możliwości zwiększenia grubości termoizolacji, np. w ościeżach, balkonach, loggiach. Za całkowitym usunięciem przemawia też zidentyfikowanie podczas odkrywek niewłaściwej jakości materiału termoizolacyjnego.

Nowe ocieplenie na starym. Mocowanie jednego ocieplenia na drugim można rozważyć, jeżeli istniejące zostanie przez specjalistę zakwalifikowane jako odpowiednie, a ponadto – ze względu na zbyt cienką warstwę termoizolacji – nie chroni wystarczająco ścian przed utratą ciepła i wymaga renowacji. Dobrać trzeba wówczas taki system ocieplenia, który ma Aprobatę Techniczną lub Krajową Ocenę Techniczną, dopuszczające wykorzystywanie go jako drugiego układu termoizolacyjnego. Wykonanie ponownego ocieplenia podczas renowacji istniejącego pozwala zyskać dodatkową izolacyjność termiczną ścian zewnętrznych, czyli przegrody dostosowane do obowiązujących wymagań. Jest to też sposób na usunięcie wszelkich nieciągłości izolacji termicznej pierwszego ocieplenia i wielu błędów objawiających się usterkami warstwy wierzchnich. Unika się ponadto demontażu i utylizacji starego ocielenia oraz korygowania geometrii ścian. Ponadto grubość termoizolacji nowego ocieplenia uwzględnia istniejącą. Dzięki jej wykorzystaniu mniejsze są koszty nowej.

Na mokro lub sucho

System ETICS. Ocieplanie ścian najczęściej odbywa się z wykorzystaniem systemu ETICS. W zakresie złożonych systemów izolacji cieplnej budynków ETICS producenci oferują wiele rozwiązań z różnymi materiałami ociepleniowymi. Wśród nich znajdziemy więc systemy ze styropianem białym i grafitowym, tradycyjną wełną mineralną w płytach oraz wełną lamelową. Można również skorzystać z rozwiązań wykorzystujących płyty z piany rezolowej (fenolowej). To materiał, który osiąga najlepsze właściwości termoizolacyjne wśród produktów oferowanych na rynku (λ = 0,021 W/(mK)) – wartość U przegrody jest osiągana przy niemal dwukrotnie mniejszej grubości płyty w porównaniu do tradycyjnych izolacji. Materiał ten jest więc idealny do renowacji nawet zabytkowych budynków. Wykonanie nowego ocieplenia zawsze stwarza możliwość do jednoczesnej rewitalizacji starszych elewacji i nadania im nowej, atrakcyjnej formy, a także lepszych właściwości technicznych. Można w ten sposób zwiększyć odporność elewacji na uderzenia w obszarach, gdzie to konieczne oraz lepiej zabezpieczyć ją przed mikroorganizmami biologicznymi takimi jak grzyby czy algi. Co więcej, taka forma renowacji stwarza okazję do zastosowania nowoczesnych faktur i kolorów wypraw tynkarskich, odmieniających wygląd starego budynku. W przypadku wełny mineralnej, która jest materiałem niepalnym i o doskonałej paroprzepuszczalności, istotny jest dobór tynku dekoracyjnego który nie ogranicza „oddychania” ścian. Warstwa wykończeniowa w postaci tynku polimerowo-mineralnego pomalowanego odpowiednią farbą fasadową ma bardzo dobrą paroprzepuszczalność, co przy systematycznej pielęgnacji zapewnia długoletnią trwałość systemu ocieplenia ścian zewnętrznych. Jednym z trwałych sposobów wykończenia systemu ocieplenia jest też gotowa, niewymagająca malowania, silikatowa masa tynkarska zabezpieczona powłokowym środkiem chroniącym elewację przed porastaniem mikroorganizmami.

Elewacja wentylowana. Zamiast zastosowania systemu ETICS stare mury można ocieplić i wykończyć okładziną mocowaną na ruszcie. Często są to tzw. elewacje wentylowane. Na system takiej elewacji składa się podkonstrukcja, warstwa izolacyjna, która szczelnie przylega do ściany oraz okładziny zewnętrzne (płyty elewacyjne) zapewniające ochronę przed wpływem warunków atmosferycznych. Pomiędzy warstwą izolacji a płytami znajduje się szczelina umożliwiająca przepływ powietrza. Dzięki szerokiemu wyborowi produktów, które mogą być wykorzystywane w tego typu systemach, rozwiązanie sprawdza się podczas remontów.

Grubość i rodzaj ocieplenia

Grubość nowej warstwy ociepleniowej wynika z rodzaju i jakości materiału przeznaczonego do jej wykonania. Do ocieplania ścian zewnętrznych najczęściej stosuje się styropian oraz wełnę mineralną, które pomimo różnic takich jak izolacyjność akustyczna czy odporność na ogień mają podobny parametr izolacyjności cieplnej, czyli współczynnik przewodzenia ciepła λ na poziomie 0,03-0,04 W/(mK). Czasem do remontu potrzebna jest twarda, odporna na wilgoć cieńsza warstwa izolacyjna o niższym współczynniku przewodzenia ciepła λ. Wtedy warto wykorzystać polistyren ekstrudowany λ = 0,029-0,034 W/(mK)).

Jeszcze niższą wartość współczynnika przewodzenia ciepła λ z powszechnie dostępnych materiałów mają sztywne płyty z piany PIR. Można z nich robić cieńszą otulinę ścian, uzyskując przy tym taki sam lub lepszy poziom współczynnika U niż przy użyciu materiału o wyższej wartości współczynnika przewodzenia ciepła (λ = 0,02-0,03 W/(mK)). PIR jest jednak drogi i jego montaż na starych ścianach można traktować jako wyjątkową sytuację, np. wtedy, gdy grubość izolacji termicznej jest ograniczona z powodu zbyt małej odległości domu od granicy działki. Potrzebne jest wówczas wykonanie dobrej izolacji o mniejszej grubości. Za każdym razem jednak należy zasięgnąć porady fachowca, który wykonując odpowiednie obliczenia podpowie nam, o ile można zmniejszyć grubość izolacji, uwzględniając jednocześnie właściwości wybranego materiału. Na podstawie takich informacji i porównania ceny zakupu materiału izolacyjnego, będziemy mogli ocenić opłacalność każdego z nich.

Popularne produkty na naszym rynku, takie jak wełna mineralna, styropian czy piana poliuretanowa, działają na zasadzie opóźnienia przenikania energii poprzez wytwarzanie oporu. Powłoki termoizolacyjno-refleksyjne zapobiegają przenoszeniu ciepła przez opór i promieniowanie.

Cienkowarstwowa termoizolacja to powłoka zbudowana z precyzyjnie dobranych mikrosfer, które są pułapkami dla długości fal odpowiadających promieniowaniu podczerwonemu. Ta długość fal (IR) niesie za sobą najwięcej energii cieplnej. Utworzona bariera dla fal elektromagnetycznych (energii na poziomie do 95%) osiąga współczynnik przenikania ciepła na poziomie 0,000048 W/(m2K). Tak wysokie parametry izolacyjności pozwalają zastosować grubość zaledwie 0,5 mm, aby ocieplić dom.

Nowa elewacja

Wybierając materiał elewacyjny, zwracajmy uwagę nie tylko na wygląd, ale też na trwałość i konieczność konserwacji. Ściany niepoddawane systematycznym, częstym zabiegom czyszczenia, mogą szybko stracić swój wygląd. Odpowiednio wykończona elewacja może chronić przed dokuczliwym hałasem, zwiększyć bezpieczeństwo pożarowe domu, a także zabezpieczyć przed zabrudzeniami.

Tynki

Tynki cienkowarstwowe to obecnie najpopularniejszy materiał do wykańczania elewacji. Stosuje się je głównie jako wierzchnią warstwę na bezspoinowych systemach ociepleń ETICS. Właściwości tynku cienkowarstwowego zależą od rodzaju spoiwa. Dobra elewacja będzie wtedy, gdy rodzaj tynku zostanie dopasowany do konkretnego domu. Materiał ten daje bardzo duże możliwości – tynki dostępne są w nieograniczonej ofercie kolorystycznej. Wybór tynku nie powinien jednak polegać tylko na dobraniu jego koloru i faktury. Różne rodzaje tynków cienkowarstwowych bowiem mają różne właściwości.

Wybór tynku zależy od rodzaju materiału termoizolacyjnego. Jeżeli jest nim styropian, na elewację można wybrać dowolny tynk, bo nie ma znaczenia, jak bardzo będzie paroprzepuszczalny, ponieważ w ocieplonej ścianie to styropian jest największą barierą. Na wełnie mineralnej natomiast nie układajmy tynków akrylowych, czyli tych najmniej paroprzepuszczalnych. Odpowiednio dobrane farby elewacyjne pozwolą poprawić parametry wyprawy tynkarskiej, w znacznym stopniu zwiększając jej odporność na uszkodzenia. Tego typu preparaty należy dobrać do konkretnych zastosowań z pomocą fachowców.

Cegły i kamienie

Cegły przeznaczone na elewacje muszą być mrozoodporne, by mogły pozostać nieotynkowane. Efekt nowego lub nawet starego muru można osiągnąć w prostszy sposób – naklejając na ścianę płytki imitujące cegłę. Nie wpływa to na konstrukcję budynku, a jedynie na jego wygląd. Pracę może wykonać ekipa zatrudniona do ocieplania domu. W systemie ETICS płytki mogą bowiem zastąpić tynk – na całej powierzchni ścian lub tylko na wybranych fragmentach.

Do wyboru mamy też kamienie surowe, krojone, łupane, w postaci płytek, paneli lub wielkoformatowych płyt. Najczęściej są to granity, wapienie i piaskowce, rzadziej trawertyny, łupki i dolomity.

Blacha 

Na elewacjach dobrze prezentuje się blacha płaska. W domach jednorodzinnych zwykle stosuje się ją na fragmentach, dla podkreślenia detali architektonicznych. Do wyboru mamy blachę stalową ocynkowaną i powleczoną barwną powłoką ochronną albo cynkowo-tytanową, początkowo jasnoszarą, z czasem pokrywającą się patyną. Można też kupić blachę z patyną wytworzoną w fabryce. Produkowane są też blachy z rdzeniem z aluminium.

Drewno i jego imitacje

Na elewacje polskich domów polecane są sosna, modrzew europejski, świerk, jodła, żywotnik, okume, meranti. Jeśli nie korzystamy z półfabrykatów, mamy większy wybór gatunków drewna na okładzinę. Dochodzą wtedy szlachetne, stabilne gatunki drewna takie jak teak, ipe, cumaru, iroko, afzelia.

Gotowe deski elewacyjne mogą być dostarczane z drewna suszonego komorowo. Deski mogą też być modyfikowane termicznie. Jest to proces opalania i hartowania drewna, oparty na zastosowaniu wysokich temperatur i pary wodnej przebiegający w specjalnych piecach.

Materiałów imitujących drewno na elewacji jest wiele. Może to być chociażby siding winylowy. Nowocześniejszy jest materiał kompozytowy, który powstaje z połączenia w odpowiednim procesie drewna i PVC. Drewno może być skutecznie naśladowane przez tynki cienkowarstwowe. Drewno z powodzeniem zastępują też płyty wykończone fornirem. Ich rdzeń jest z bakelitu, a warstwa wierzchnia – z forniru.

Włóknocement

Elewacja z włóknocementu jest ekologiczną alternatywą dla drewna i PVC. Do złudzenia przypomina drewno, jest jednak od niego trwalsza, i nie wymaga specjalnej konserwacji. Okładziny elewacyjne z włóknocementu mogą mieć różne kolory i faktury, duży jest też wybór dostępnych formatów – od mniejszych „desek” do wielkoformatowych płyt, które trzeba specjalnie mocować.

Płyty włóknocementowe są dostępne jako wykończone: pomalowane lub oklejone laminatem albo niewykończone – zagruntowane i przeznaczone do pomalowania lub pokrycia tynkiem cienkowarstwowym. Znajdziemy też płyty wykończone kruszywem kamiennym lub z wykończeniem imitującym drewno – z widocznym usłojeniem. Do wyboru mamy powłoki silnie kryjące i w żywym kolorze lub delikatne, z prześwitującą strukturą włókien. Powierzchnia płyt może być ziarnista lub lekko ryflowana.

PARTNER TEMATU REKOMENDUJE

ELEWACJA Z OFERTY CEDRAL

Planujesz remont elewacji? Budujesz dom i szukasz materiału, który będzie nie tylko estetyczny, ale także łatwy w utrzymaniu i niezwykle odporny? Poznaj ofertę CEDRAL. Wykonane z włókno-cementu deski i płytki małoformatowe pozwolą Ci na zaprojektowanie Twojej wymarzonej elewacji, która będzie zachwycać ponadczasowym pięknem i charakterem przez wiele lat.

• CEDRAL to:
  piękne materiały elewacyjne, które podkreślą wyjątkowy styl każdego domu,
• bogata paleta trwałych i odpornych na promieniowanie
• UV kolorów, trwałe, niepalne i praktycznie niewymagające konserwacji materiały,bezpieczne dla środowiska.

Daj się zainspirować. Zobacz realizacje z Polski i całego świata na www.cedral.world/pl-pl/