Poddasze w lepszym świetle

Remont poddasza użytkowego lub adaptacja strychu to idealna okazja, by wymienić stare okna połaciowe lub dołożyć kilka nowych w pomieszczeniach, które są niewystarczająco dobrze doświetlone. Decyduje się na to coraz więcej osób, ponieważ w ten sposób można poprawić standard energetyczny domu i komfort mieszkania. Jest to jednak spore wyzwanie, gdyż wymaga odpowiedniego doboru modelu okien i ich wymiarów.
Aby z powodzeniem przeprowadzić to przedsięwzięcie, należy dobrze przemyśleć własne oczekiwania, a także wyznaczyć zakres prac i sporządzić ich kosztorys. Warto też skorzystać z usług fachowców – architekta i konstruktora. Powinniśmy także zlecić sprawdzenie stanu konstrukcji dachu i dowiedzieć się, co wystarczy naprawić, a co należy wymienić lub wzmocnić.
Jeśli mamy przemyślaną koncepcję remontu, a także harmonogram i kosztorys, pozostaje jedynie dopełnić urzędowych formalności.

Okna na poddaszu. Czy konieczna jest dokumentacja

Stan techniczny dachu. Przed wymianą okien połaciowych lub montażu nowych przede wszystkim trzeba sprawdzić stan konstrukcji dachu. Warto więc, aby dach obejrzał doświadczony fachowiec – konstruktor lub inspektor nadzoru budowlanego.
Wizualna ocena dachu, przeprowadzona z ziemi lub z okien połaciowych, nie dostarczy jednak wszystkich niezbędnych informacji. Jeśli planujemy zmianę miejsca okien lub zwiększenie ich liczby dobrze byłoby odszukać plany konstrukcyjne więźby dachowej. Jeśli ich nie ma, to dla bardzo starego dachu dobrze jest zlecić wykonanie ekspertyzy. Może się bowiem okazać, że dach wymaga remontu, a jego elementy – wzmocnienia lub wymiany. W takiej sytuacji dobrze jest odłożyć prace związane z oknami połaciowymi do czasu jego przeprowadzenia. To rozwiązanie będzie zdecydowanie tańsze i da najwięcej możliwości zmiany usytuowania okien w dachu.
Jeżeli w dachu już są osadzone okna, trzeba sprawdzić ich stan i izolacyjność termiczną. Te zainstalowane około 20 lat temu mogą być przyczyną dużych strat ciepła. Parametry takich okien są nieporównywalnie gorsze od sprzedawanych obecnie nowoczesnych modeli, a ich właściwości mogły ulec pogorszeniu w czasie użytkowania (na przykład wskutek rozszczelnienia).
Urzędowe formalności. Aby przeprowadzić remont zgodnie z przepisami – standardowo potrzebna jest zgoda na zaplanowane prace remontowe, a przy adaptacji strychu również zgoda na zmianę sposobu użytkowania poddasza.

Okna na poddaszu. Jakie wybrać?

Jeszcze kilkanaście lat temu okna dachowe uważano jedynie za źródło strat ciepła. Obecnie oferowane modele mają niski (korzystny) współczynnik przenikania ciepła i duże szyby. Dzięki nowoczesnej konstrukcji ram i skrzydeł, dwu- i trójkomorowym pakietom szybowym oraz specjalnym kołnierzom uszczelniającym, niektóre modele mają nawet lepsze parametry od okien fasadowych. Ich współczynnik przenikania ciepła mierzony dla całego okna po zamontowaniu może być mniejszy niż 0,8 W/(m²K), a w najlepszych wynosi nawet 0,51 W/(m²K).
Przy wyborze okien dachowych powinniśmy przede wszystkim sprawdzać te parametry techniczne, które wpływają na bilans energetyczny i komfort przebywania we wnętrzu. Są to: współczynnik izolacyjności cieplnej okna U_w, który określa straty ciepła oraz współczynnik przepuszczalności energii g, który mówi o zdolności do pozyskiwania darmowej energii cieplnej ze słońca. Ważna jest także informacja o współczynniku tłumienia dźwięków R_w, a także wydajność wentylacji.

Okna na poddaszu. Gdzie je zaplanować?

Zgodnie z przepisami okna powinny stanowić minimum 1/8 powierzchni podłogi. Często jednak planowane jest znacznie lepsze doświetlenie poddasza. Warto pamiętać, że faktyczna ilość światła, jaka wpadnie przez okna, zależy od ich liczby i usytuowania względem stron świata. Najlepszy efekt otrzymamy, rozmieszczając okna równomiernie. Zapewni to dobrą widoczność i naturalne światło o różnych porach dnia. Jedno duże okno oświetli tylko część pomieszczenia, a dwa okna na przeciwległych połaciach – większą powierzchnię.
Łatwiej będzie wyobrazić sobie pomieszczenie z oknami dachowymi z aplikacją na smartfon lub tablet. Umożliwia ona zaprojektowanie konkretnego pomieszczenia znajdującego się w domu i sprawdzenie jak światło dzienne zmienia wnętrze. Wystarczy wprowadzić odpowiednie parametry, takie jak wymiary pomieszczenia, wysokość ścian oraz kąt nachylenia dachu. Ciekawą funkcją jest wizualizacja efektów świetlnych. Po kilku minutach aplikacja wygeneruje cyfrową symulację wnętrza, dostępną do podglądu w widoku 360° lub wirtualnej rzeczywistości.
Można samemu zaplanować usytuowanie nowych okien, ale znacznie lepiej zdać się w tej kwestii na architekta. Rozmieści on okna tak, aby ich liczba i wielkość została właściwie dobrana. Zwykle większe okna sytuuje się od południa, a mniejsze od północy. Sami możemy się przekonać, jak poddasze będzie doświetlone za pomocą bezpłatnego symulatora poddasza 3D.
Przy doborze okien nie należy kierować się jedynie rozstawem krokwi, gdyż wystarczy kilka zmian, aby w każdej konstrukcji więźby dachowej zamontować model o większej szerokości. Należy jednak wziąć przy tym pod uwagę kąt nachylenia połaci dachowej. Jeśli jest on mały, bardziej funkcjonalne będą okna dłuższe, natomiast przy dachach stromych, odwrotnie – lepiej wybrać te krótsze.

Okna na poddaszu. Z której strony świata?

Komfort świetlny na poddaszu zależy od tego, z której strony świata zostaną zamontowane okna. Te w połaciach od południa zapewnią optymalne oświetlenie przez cały dzień, a od zachodu – wpuszczą dużo światła, ale w upalne dni mogą powodować nadmierne nagrzewanie się wnętrz. Okna na wschodniej połaci przez cały rok najwięcej światła wpuszczają w godzinach przedpołudniowych. Światło z okien północnych ma szczególną cechę – nie zmienia barwy przez cały dzień i najmniej męczy wzrok.
Jeśli połać dachu jest usytuowana niekorzystnie względem stron świata, można skorzystać z rozwiązań, które np. skutecznie chronią przed przegrzewaniem wnętrz i nadmiernymi stratami ciepła.

Okna na poddaszu. Czy można wstawić okna większe niż istniejące?

Jeśli podczas wymiany chcemy zmienić wymiary okien połaciowych, przydatna będzie dokumentacja techniczna konstrukcji dachu. Jeżeli jej nie ma, to przy oknie i tam, gdzie chcemy je przedłużyć lub rozszerzyć, niezbędne będzie zbadanie konstrukcji. Warto przy tym pamiętać, że w starych domach odległości między krokwiami, a także ich szerokości mogą być różne i niestandardowe. Mimo większego zakresu prac warto wymienić okno na większe, gdyż dostarczy ono znacznie więcej naturalnego światła do pomieszczenia.
W czasie remontu możliwe jest też wstawienie większego okna niż obecne. Trudności zależą od rozstawu krokwi w stosunku do szerokości nowego okna. Wstawienie okna wyższego (jeśli tylko jest tyle miejsca), jest znacznie prostsze.
Jeśli nowe okno dachowe ma być szersze niż rozstaw krokwi (na przykład 114 x 118 cm zamiast 78 x 118 cm), trzeba wyciąć fragmenty krokwi i wstawić wymiany, łączące sąsiednie końce przyciętych krokwi.
Jeżeli nowe okno dachowe ma być dłuższe (na przykład 78 x 160 cm zamiast 78 x 118 cm), należy sprawdzić pod oknem i nad nim, czy nie ma żadnych belek konstrukcyjnych. Istniejące wymiany trzeba zastąpić nowymi, instalując dłuższe okno.