Przewodnik świąteczny: Wybór ekologicznej choinki

Mówimy tu o minimalizowaniu obciążenia, a nie o całkowitym jego wyeliminowaniu, ponieważ to ostatnie byłoby możliwe jedynie poprzez pełną rezygnację z tradycji posiadania choinki. Choć to brzmi nieco rewolucyjnie, oczywiście jest to wykonalne, zwłaszcza jeśli nawiążemy do dawnych polskich tradycji świątecznych, gdzie drzewko nie było obecne. Jeśli zatem jesteście gotowi na odważny krok – zrezygnujcie z choinki i celebrować święta z znacznie mniejszym wpływem na środowisko. Niemniej jednak, jeśli z różnych przyczyn nie chcecie zrezygnować z tradycji posiadania choinki, przeczytajcie nasz przewodnik i podejmujcie świadome decyzje!

Warto przede wszystkim zastanowić się nad ekologicznym wpływem świątecznego drzewka. Choinka wpływa na środowisko na etapach produkcji, transportu od producenta do naszych domów oraz po zakończeniu świąt, gdy musi zostać przetworzona. Na każdym z tych etapów różne rozwiązania mogą wpływać na planetę w różnym stopniu.

Choinka cięta

Rozpocznijmy od analizy ciętych choinek, z których podobno rocznie w Polsce wycinanych jest około 5 milionów. Proces "produkcji" takiego drzewka obejmuje kilka lat wzrostu. Optymalne warunki to te, gdzie drzewka te rosną na specjalnych plantacjach choinkowych, bez szkody dla dzikiej przyrody. Wykonywanie cięć na takich uprawach nie wpływa znacząco na różnorodność biologiczną, w przeciwieństwie do wycinania drzew w naturalnych lasach. Oczywiście, jakość plantacji może się różnić. Dla pełnej pewności, co do minimalizacji wpływu środowiskowego związanego z produkcją drzewka, warto sprawdzić, jakie pestycydy i nawozy są używane na plantacji, oraz czy plantator dba o różnorodność biologiczną podczas pielęgnacji upraw.

Przechodząc do drugiego etapu, sprawa staje się prostsza – im bliżej lokalnej plantacji, tym lepiej. Największy wpływ na środowisko wynika tu głównie z emisji gazów cieplarnianych związanych z transportem. Ogólnie rzecz biorąc, preferowane jest zakupienie choinki, która rośnie w tym samym województwie, gdzie mamy swoją siedzibę, niż importowana z odległych rejonów kontynentu czy świata.

Na koniec, co się dzieje z choinką po świętach, bardzo zdecydowanie odradzamy spalanie. Węgiel zgromadzony w gałązkach choinki przez wiele lat natychmiastowo uwalniałby się do atmosfery. Według ogrodniczych specjalistek, gałązki z choinki stanowią materiał o wysokiej zawartości węgla, który jest cennym składnikiem kompostu. Warto więc znaleźć miejsce, które przyjmuje do kompostowania choinki, lub samodzielnie podjąć się tego zadania. Jednocześnie warto pamiętać, że choinki nadają się do kompostowania, jednakże nie obejmuje to plastikowych ozdób ani anielskich włosów czy srebrnego spreju użytego na gałązkach!

Choinka sztuczna

Naturalna choinka jest bardziej ekologiczna niż jej sztuczna odpowiedniczka. Produkując sztuczną choinkę z tworzyw sztucznych, zużywamy znacznie więcej surowców i generujemy wielokrotnie wyższe emisje gazów cieplarnianych niż w przypadku choinek ciętych. Chociaż kalkulacje zdają się być proste, pojawia się pewne "ale". Jak zazwyczaj w przypadku ekologii, zaleca się raczej korzystanie z istniejących już rozwiązań niż zakup nowych, nawet jeśli są one bardziej "ekologiczne". Jeśli więc posiadasz już sztuczną choinkę, nie wyrzucaj jej i nie inwestuj w nową. Stara sztuczna choinka, używana przez wiele lat, generuje znacznie mniejsze obciążenie dla środowiska. Wybór nowej plastikowej choinki jest uważany za "ekologiczny" jedynie wtedy, gdy jesteś pewien, że będziesz ją używać przez długi czas (i masz kogoś, komu ją przekazać), a najlepiej, jeśli została wykonana z lokalnych, przetworzonych tworzyw.

Jeśli już zdecydujesz się na choinkę sztuczną, warto, aby służyła ona przez wiele lat. Niemniej jednak, wybierając sztuczną alternatywę, przegrywasz z choinką ciętą także na etapie końcowym. Pomimo twierdzeń producentów o możliwości przetwarzania plastiku, poziom recyklingu tworzyw sztucznych w Polsce pozostawia wiele do życzenia. Ponadto, sposób produkcji choinki sztucznej oraz użyte do niej materiały często utrudniają ponowne wykorzystanie.

Choinka żywa

Idealnym rozwiązaniem dla dylematu "czy wycinanie drzew jest ekologiczne" oraz eliminacji problemu "co zrobić z drzewkiem po świętach" wydaje się być wybór żywej choinki, trzymanej w doniczce. Takie drzewko można po prostu przesadzić do ogrodu po kilkunastu dniach, gdzie będzie kontynuować swoje wzrosty. Jednakże istnieją dwa potencjalne problemy związane z tą opcją. Część drzew, takich jak np. jodła, posiada głęboki system korzeniowy, który nie mieści się w doniczce. Podobnie rzecz ma się ze świerkami, które z kolei posiadają korzenie płytkie, ale szeroko rozłożone. Oznacza to, że drzewko może ulec uszkodzeniom podczas pakowania do doniczki i prawdopodobnie nie przyjmie się, gdy zostanie z powrotem zasadzone w ziemi. Dlatego ważne jest, aby upewnić się, że kupujemy drzewo, którego bryła korzeniowa została w całości wykopana, a najlepiej, że rosło od początku w donicy. Drugi problem to znalezienie odpowiedniego miejsca do zasadzenia. Choinkę taką powinniśmy posadzić we własnym ogrodzie, unikając umieszczania jej w lesie lub innym naturalnym ekosystemie. Choinki stają się coraz częściej gatunkami nie występującymi naturalnie w naszym regionie, dlatego też warto zaufać naturze i wybrać miejsce, gdzie takie drzewo będzie rosło zgodnie z jego naturalnymi warunkami.

Choinka DIY

Czasami dostępne są drzewka wykonane z żywych gałązek, co wydaje się być rozwiązaniem przyjaznym dla środowiska, ponieważ nie wymaga wycinania całego drzewa, a jedynie korzysta z gałęzi, które mogą być np. odpadem tartacznym. Jednakże, aby ocenić ekologiczną zasadność tego rozwiązania, konieczne jest dokładne prześledzenie całego łańcucha dostaw, aby upewnić się, że przy pozyskiwaniu gałązek nie ucierpiała żadna żywa jodła. To zadanie może być jednak trudne do zrealizowania. Dodatkowo, gałązki muszą być przymocowane do pnia w jakiś sposób, co może skutkować użyciem materiałów trudnych do recyclingu lub demontażu, co z kolei generuje większe obciążenie dla środowiska na etapie "po świętach".

Choinka z wypożyczalni

Obecnie istnieje możliwość wynajmowania praktycznie wszystkiego – samochodów, mieszkań, ubrań, zabawek, a nawet choinek. To fascynująca oferta dla tych, którzy pragną ograniczyć swoją konsumpcję. Wypożyczalnie drzewek świątecznych, chociaż dopiero zaczynają zyskiwać popularność, już teraz wydają się być udoskonaloną alternatywą dla zakupu żywej choinki. Przy stosunkowo niskich kosztach produkcji, transportu i zachowaniu odpowiednich warunków przechowywania, wypożyczalnie te dają nadzieję, że drzewko nie zakończy swojego życia po świętach. Teoretycznie wypożyczalnie powinny w większym stopniu gwarantować długotrwałe życie drzewka w donicy, a także nienaruszone korzenie.

Teraz już wiecie. Posiadacie listę pytań, które warto zadać producentowi, sprzedawcy lub osobie wynajmującej, aby upewnić się, że wybrane drzewko będzie odpowiednio przyjazne dla środowiska. Na koniec składam serdeczne życzenia świąteczne! Pamiętajcie, że troska o środowisko wymaga nie tylko plantowania drzewek, ale także ochrony naturalnych, cennych przyrodniczo lasów w Polsce i na całym świecie!

Wesprzyj ochronę przyrody i wybierz jeden z prezentów w podziękowaniu

Szukasz upominku dla siebie lub kogoś bliskiego, który jednocześnie wesprze ważną sprawę? Mamy dla Ciebie super propozycję dołączenia do fantastycznych osób wspierających nasze działania niewielkimi, regularnymi darowiznami. W podziękowaniu za Twoje wsparcie otrzymasz prezent! Możesz wybrać jedną z czterech propozycji, które nie tylko sprawią radość Tobie lub obdarowanej osobie, ale również pozwolą nam działać na rzecz planety.

Wspieram!