Sójka nie wybiera się za morze…

Tekst jest częścią kampanii Ogród na pTAK! prowadzonej przez stowarzyszenie Ptaki Polskie, które zachęca do tworzenia ogrodów przyjaznych Przyrodzie.

Sójka ptak, którego warto mieć w ogrodzie?

Żaden inny ptak nie jest tak zmienny i nie będzie wyglądać w naszym ogrodzie tak egzotycznie jak sójka! A poza tym kiedy już znudzą Ci się urocze trele i szczebioty drobniejszych ptaków, na pewno docenisz rozdzierający krzyk, skrzek i rechot…

Co przyciągnie Sójkę do Twojego ogrodu?

Dąb z żołędziami lub w najgorszym razie jakieś inne drzewo. Zimą pozostawione owoce i pełen karmnik – orzechom a tym bardziej żołędziom żadna sójka się nie oprze!

Szpak ptak jaki jest nie każdy widzi

Sójka śpiew

Sójki zwykle widzimy w locie. Ale bynajmniej nie dlatego, że powietrze stało się jej żywiołem. Jedynie dlatego, że to bardzo płochliwy ptak. Najpewniej czuje się schowana wysoko wśród gałęzi drzew. Zawsze czujna i spostrzegawcza, stamtąd obserwuje co się dzieje dookoła. Zdecydowanie woli widzieć niż być widzianą. I zaraz wszystkim o wszystkim opowie – a właściwie wykrzyczy. Sójka nie jednemu uratowała życie w lesie. Zaś niejeden drapieżnik stracił przez nią obiad. Podobnie jak myśliwy „okazję”.

Jesienne odloty ptaków

Sójka to prawdziwy opiekun lasu

Ale to nie jedyna przysługa, jaką świat zawdzięcza sójkom. Otóż te pracowite ptaki od wieków sadzą lasy. Bukowe, leszczynowe, ale przede wszystkim dębowe. Sójki to wielcy amatorzy żołędzi. Jesienią, gdy dęby owocują, przedsiębiorcze Sójki przygotowują zapasy na zimę. Wówczas stada Sójek przemieszczają się po okolicy odwiedzając znane sobie „punkty zbioru żołędzi”. Każda sójka zbiera około 2-3 tysiące pożywnych nasion. Wszystkie ukryje – oczywiście pojedynczo, wyjątkowo po 2. Przecież nierozsądnie byłoby magazynować całość w jednym miejscu.

Gdyby dobrały się do nich dziki lub sarny, albo np. któryś z dzięciołów – cała praca poszłaby na marne, a i perspektywa przetrwania zimy byłaby wielce niepewna. Żołędzie będą schowane najczęściej na ziemi. Pod mchem, gałęziami, liśćmi, kamieniami – gdziekolwiek się da. Trzeba przy tym uważać, bo sąsiedzi mogą obserwować z ukrycia i jak tylko prawowity właściciel schowka odfrunie, przeniosą jego cenną zawartość.

Gdy przyjdzie sroga zima, a krótki dzień nie wystarczy na znalezienie dostatecznej ilości jedzenia – Sójki bezbłędnie trafią do swoich żołędzi! Nawet jeśli spadł śnieg, a otoczenie wygląda zupełnie inaczej – one i tak odnajdują swoje zapasy. To nie wszystko. Bo gdy nadejdzie już wiosna, ale jedzenia wciąż mało, Sójki wiedzą, że na końcu maleńkich dąbków, które właśnie wykiełkowały, wciąż znajduje się wielkie, pożywne nasiono.

Jak stworzyć ogród dla ptaków?Jakie rośliny posadzić by zwabić ptaki do ogrodu

Mądrzejsza niż "nasi" leśnicy

Ale nawet bardzo głodna sójka nie jest w stanie zjeść całego zapasu. Tym bardziej, że bardzo rozsądnie nim gospodaruje. Innymi słowy, jeśli jest łatwo dostępne inne jedzenie, ukryte żołędzie zostawia na gorsze czasy...

I tak sójki sadzą cenne dąbrowy – tym cenniejsze, że tak rzadkie wśród sosnowych plantacji sadzonych przez ludzi.

Co najważniejsze, w ten sposób myślą nie tylko o tym co tu i teraz, ale i o następnych pokoleniach.

I na tym też polega Doskonałość Przyrody. Wszyscy coś dają, coś wnoszą, są od siebie zależni. I wszyscy mają prawo korzystać ze wspólnych dóbr i zasobów. (I tylko my, ludzie, tego nie rozumiemy. My - tylko bierzemy.)

Sójka w mieście

Sójki, podobnie jak ich kuzynki Sroki, coraz śmielej zaglądają do naszych miast i osiedlają się na ich obrzeżach lub w parkach. I tutaj znowu zaskakują – piękną kompozycją mocnych i kontrastowych kolorów. Sójka jest jak kalejdoskop. W zależności od tego czy zobaczymy ją w locie, czy charakterystycznie podskakującą na ziemi, wyda nam się albo przede wszystkim ruda, albo czarno-biała, albo (zaryzykujmy) intensywnie błękitna! Charakteru dodają zawadiackie wąsy noszone przez obydwie płci i śmiałe, świdrujące spojrzenie.

Temperament, wielka głowa i silny dziób zdradzają pokrewieństwo. Ten ostatni informuje nas również o tym, że Sójka zje praktycznie wszystko, co się w ten dziób dostanie. (Oczywiście nie zmienia to faktu, że żołędzie pozostają jej przysmakiem.) I tak jak cała rodzina krukowatych – Sójki to inteligentne bestie. Wciąż czymś zajęte, zawsze do celu, jak trzeba to mogą liczyć na sąsiadów i znajomych. Świetnie znają swój kwartał lasu oraz wszystkich jego mieszkańców i odróżniają ich od gości i „przechodniów”.

Znają m.in. położenie okolicznych mrowisk. Zaglądają tam od czasu do czasu. Wskakują na mrowisko. Jeszcze kilka podskoków i okrzyków – i wszystkie mrówki będą naprawdę wściekłe. W tym czasie Sójka z rozpostartymi skrzydłami praktycznie leży na mrowisku. Mrówki atakują jak oszalałe – ale nie mogą zrobić ptakowi krzywdy bo chronią go pióra. Za to kwas mrówkowy nie tylko ładnie pachnie, ale też doskonale odkaża i dezynfekuje. Poza tym, w czasie tego swoistego zabiegu SPA, zawsze jeszcze można cos przekąsić

– np. kilkadziesiąt szczególnie agresywnych mrówek…

Sójki gniazdo

Indywidualiści z natury, Sójki mogą łączyć się w pary na całe życie. Jednak poza sezonem lęgowych widują się raczej na dystans. To tak, jakby małżeństwo zamieszkiwało wielki dom, każde w swoich pokojach i czasami tylko wpadali na siebie przypadkiem, albo podejmując gości. Chociaż w tym konkretnym przypadku może nie być to miłe przyjęcie. Na cieplejszą reakcję mogą natomiast liczyć dzieci z poprzednich sezonów. 

Na ogół niezbyt towarzyskie Sójki, spotykają się na sąsiedzkich sejmikach – szczególnie późnym latem i jesienią, kiedy jedzenia jest pod dostatkiem, a i czasu sporo. Urządzają sobie wówczas koncerty – śpiewają. Naśladują tzw. ptaki śpiewające. Imitują Kosy, Drozdy, Słowiki. Z całkiem miłym dla ucha skutkiem – a już na pewno zaskakującym! Takie imprezy organizowane są również wiosną. Tam właśnie wolne Sójki znajdują sobie partnerów. Nowożeńcy najczęściej mają 2, czasami 3 lata.

Naśladowanie innych głosów to dobry sposób na zabicie czasu, ale też bardzo praktyczna umiejętność. Udając np. Jastrzębia mogą nabrać… np. inną Sójkę, która niebezpiecznie zbliżyła się do leśnej skrytki z jedzeniem. W końcu Jastrząb, to wróg Sójek nr 1., więc jego głos musi wystraszyć! Sójki z powodzeniem uczą się też ludzkiej mowy.

Sójka zimuje w Polsce

No i najważniejsze: za morze Sójki się nie wybierają. Gdy nasza zima daje im się mocno we znaki, mogą podjąć ryzykowną decyzję, aby pozostawić swoje zapasy i ruszyć na południowy-zachód, uciekając przed mrozami. Polecą jednak nad lądem. Sójki wiedzą, że latają słabo. W powietrzu są bardzo zwrotne, ale lecąc w linii prostej, przypominają raczej kogoś kto nie umie pływać, a został rzucony na głęboką wodę. Sójki unikają nawet lotu na otwartej przestrzeni wiejskich pól. Mimo, że sporo czasu spędzają na ziemi,

bo tam najchętniej szukają pożywienia, to ich żywiołem pozostają gałęzie drzew. Dębów - oczywiście najchętniej.

I tego im i sobie życzymy: dorodnych dąbrów pełnych Sójek i żołędzi!

Populacja sójek w Polsce
Status: 200-400 tysięcy par w Polsce.

Najbliższa rodzina: Kawki, Wrony, Sroki, Orzechówki, Kruki – krukowate.

Na stronie https://ogrod.ptakipolskie.pl/ znaleźć można porady na każdy miesiąc, zdjęcia, opisy ptaków i roślin. Wszystko po to, aby stworzyć w ogrodach miejsca przyjazne ptakom, motylom, pszczołom i innym sąsiadom.

Zapraszamy również na:

jestemnapTAK.pl
bukietzpol.pl
nocsow.pl
sklepnapTAK.pl