O wełnie mineralnej prawie wszystko
Najpopularniejsza jest wełna mineralna - kamienna i szklana (oprócz niej na rynku jest też wełna drzewna). Obie sprzedawane są w postaci mat, płyt, otulin i granulatu.
Wełna mineralna to doskonały izolator. Dzięki dużej zawartości powietrza oraz mikroskopijnej strukturze włókien mineralnych ma bardzo dużą zdolność do utrudniania przepływu (ucieczki) ciepła. Wełna mineralna, zastosowana jako izolacja termiczna, zapewnia też przegrodom wysoką odporność ogniową (jest niepalna), a także chroni dom przed hałasem.
Zakres stosowania wełny jest bardzo duży. Od poddaszy, gdzie praktycznie jest nie do zastąpienia, przez stropy i stropodachy, aż do ścian. W zasadzie jedynym miejscem w domu, gdzie jej stosowanie nie jest zalecane (choć dopuszczalne, pod warunkiem że będzie ona specjalnie zabezpieczona), są fundamenty i piwnice; tam lepiej sprawdzi się na przykład polistyren ekstrudowany.
Czym różnią się wełny
Mówiąc o wełnach mineralnych, mamy na myśli wełny kamienne (skalne) i szklane (które w Polsce szerzej zaczęto produkować i stosować we wczesnych latach 90.). Oprócz nich jest jeszcze wełna drzewna (mniej znana i o mniejszych możliwościach stosowania). Wełna kamienna i szklana różnią się między sobą:
Rodzajem włókna, z jakiego zostały zbudowane. Budulec wełen stanowią odpowiednio włókna bazaltowe i szklane. "Czynnikiem izolującym" są przestrzenie powietrzne, znajdujące się pomiędzy włóknami wełny;
Technologią produkcji. Wełna skalna powstaje z bazaltu, podczas wytapiania w temperaturze ponad 1400°C. Wełna szklana wytwarzana jest z piasku kwarcowego i stłuczki szklanej, wytapianych w temperaturze około 1000°C. Stopiony bazalt lub szkło, wraz z odpowiednimi dodatkami mineralnymi, poddawane są procesowi rozwłókniania, w efekcie którego powstają włókna (kamienne lub szklane). Włókna zlepia się później specjalnym lepiszczem i robi z nich płyty, maty lub otuliny, albo wytwarza luźne strzępki wełniane, zwane granulatem;
Rodzajem spoiwa. W wełnie kamiennej spoiwem jest lepiszcze termotopliwe. W szklanej są to żywice fenolowo-formaldehydowe (tradycyjna wełna, w kolorze żółtym), żywice na bazie poliakrylów, wolne od formaldehydu (biała wełna) albo biożywice, na bazie skrobi roślinnej, wolne od fenolu, formaldehydu i akrylu (wełna w naturalnym kolorze brązowym);
Sposobem ułożenia włókien. W płytach i matach z wełny skalnej włókna mają układ rozproszony (tylko w wełnie lamelowej są ułożone prostopadle do powierzchni ściany). W wełnie szklanej natomiast układ włókien jest ukierunkowany równolegle do ich powierzchni, co wymaga użycia do produkcji większej ilości spoiwa (są też takie włóknami rozproszonymi).
Różne wełny, różne zastosowania
Wybierając konkretny rodzaj wełny, powinniśmy kierować się rodzajem aplikacji, do jakiej ma ona być użyta. Obie doskonale chronią dom przed zimnem i hałasem (choć minimalnie cieplejsza jest wełna szklana), obie są też niepalne (tu lepiej wypada kamienna, która wytrzymuje wyższą temperaturę). Paroprzepuszczalność i nasiąkliwość obu materiałów jest podobna. Inna jest natomiast wytrzymałość na ściskanie - większą ma wełna skalna.
Wełna kamienna. Można z niej wykonywać wszelkie izolacje cieplne, w tym także te narażone na różne obciążenia i odkształcenia. Wełna kamienna ma bowiem dużą wytrzymałość na ściskanie. Płyty lub maty z wełny kamiennej stosuje się do ocieplania ścian dwuwarstwowych (metodą lekką mokrą), poddaszy, stropów i dachów płaskich (także tych, po których będzie się chodzić) oraz - rzadziej - podłóg na gruncie.
Wełna szklana. Może być układana wszędzie tam, gdzie nie będą na nią działać duże obciążenia. Świetnie sprawdza się przy izolacji poddasza, ścian trójwarstwowych czy stropu (czyli tam, gdzie wysokie parametry wytrzymałości na ściskanie nie są wymagane). Wełna szklana ma za to niższy niż kamienna opór dyfuzyjny (lepiej przepuszcza parę wodną); jest też lżejsza i lepiej dostosowuje się do różnych kształtów i nierównego podłoża.
Rodzaje wyrobów z wełny
Wełny mineralne produkowane są głównie w postaci mat i płyt o różnej gęstości. Robi się z niej także granulat i otuliny. Wybór odpowiedniej "formy" wełny zależy od miejsca, w którym ma ona zostać użyta. Jeśli na przykład izolujemy stropodach nieprzełazowy czy inne trudno dostępne miejsce, zastosujemy granulat, który wdmuchuje się w pustą przestrzeń. Przy ocieplaniu poddasza doskonale sprawdzi się natomiast wełna w postaci długiej maty, którą możemy szybko rozłożyć między krokwiami.
Płyty. Jest kilka ich odmian, różniących się gęstością i twardością (miękkie - o gęstości 60 kg/m3; półtwarde - 80-120 kg/m3 i twarde - 150-180 kg/m3; są też płyty dwugęstościowe). Najtwardsze płyty stosuje się do ocieplania ścian (pod tynk). Te lżejsze i bardziej sprężyste można stosować do ocieplania poddaszy, stropów drewnianych i sufitów podwieszanych, konstrukcji szkieletowych oraz wewnętrznych ścianek działowych.
Maty. Są lekkie i sprężyste, mają gęstość do 26 kg/m3. Łatwo się dopasowują i dokładnie wypełniają izolowaną przestrzeń. Zwykle występują w postaci rolek; stosowane są do izolowania stropów poddaszy nieużytkowych, podłóg na legarach, dachów skośnych. Maty z wełny szklanej sprzedawane są też w formie prostokątnych arkuszy; wypełnia się nimi lekkie ściany działowe i drewniane konstrukcje szkieletowe oraz ociepla dachy skośne.
Granulat.Granulaty z wełny mineralnej lub wełna mineralna luzem wykorzystywane są do izolowania wszelkich miejsc trudno dostępnych. Stosuje się go najczęściej do izolacji stropodachów wentylowanych oraz podłóg na legarach. Granulat można wysypać wprost z worka lub zamówić firmę, która rozprowadzi go specjalnym agregatem.
Otuliny do rur.To wykonane z wełny mineralnej kształtki szczelnie przylegające do powierzchni walcowych. Otuliny stosuje się do izolacji cieplnej i akustycznej rur w instalacjach grzewczych, sanitarnych i wentylacyjnych. Mogą one mieć różną średnicę i długości. Otuliny robi się z zarówno z wełny kamiennej, jak i szklanej.
Uwaga! Wszystkie wyroby z wełny - płyty, maty lub otuliny - mogą dodatkowo mieć powłoki polepszające parametry cieplne przegród, ułatwiające prowadzenie prac budowlanych albo stanowiące gotowe wykończenie warstwy termoizolacji. Takie "ponadstandardowe" wyroby z wełny mineralnej to produkty przeznaczone do konkretnych zastosowań. Ich cena jest z reguły wyższa od zwykłych płyt czy mat. Wiąże się to z tym, że wyroby takie - oprócz izolacyjności cieplnej - muszą spełniać również inne parametry takie jak np. odporność na bardzo wysoką temperaturę.
Czy wełna jest odporna na wilgoć?
Wełna mineralna jest w trakcie produkcji poddawana hydrofobizacji, co ma uchronić ją przed działaniem wody. Wyroby do układania na zewnątrz (na przykład na ściany dwuwarstwowe lub na dachy płaskie) mają nawet podwyższoną hydrofobizację. Trzeba jednak pamiętać, że wełna nie jest zamkniętą strukturą, ale materiałem włóknistym - jeśli więc pozostawimy ją na deszczu lub będziemy składować w kałuży, to w przestrzeni między włókienkami szybko pojawi się woda (choć same włókna nie chłoną wody).
Palety z rolkami lub płytami wełny są fabrycznie zabezpieczone folią ochronną. Po zerwaniu folii trzeba jednak pamiętać, żeby wełnę przechowywać pod dachem. Nie wolno narażać otwartych opakowań wełny na działanie wody (deszcz, śnieg itp.), gdyż to może prowadzić do wbudowania wilgotnej wełny już w przegrodę, co jest bardzo poważnym błędem. Woda to doskonały przewodnik ciepła (jej współczynnik przewodzenia ciepła jest około 15 razy większy niż wełny). Mokra wełna, zamiast izolować, staje się więc mostkiem termicznym, czyli miejscem o podwyższonym przepływie ciepła.
Para wodna może też wykroplić się w wełnie już po jej wbudowaniu. Aby temu zapobiec, należy prawidłowo dobrać poszczególne warstwy przegrody. Jedną z prostych zasad jest konieczność stosowania folii paroizolacyjnej nad pomieszczeniami o podwyższonej wilgotności czy tworzenie wentylowanych przestrzeni powietrznych nad wełną, gdy na krokwiach jest pełne deskowanie lub folia o niskiej paroprzepuszczalności.
Kupowanie i układanie w praktyce
Dobry wybór. Najpierw dobierzmy odpowiedni wyrób (w zależności od miejsca układania), następnie sprawdźmy, ile centymetrów ocieplenia potrzeba, żeby przegroda uzyskała wymaganą izolacyjność cieplną.
Cena. Ceny wyrobów z wełny mineralnej możemy znaleźć na stronach producentów, jednak z reguły są one wyższe niż rzeczywiste. Nie uwzględniają bowiem rabatów, które otrzymamy w większości hurtowni. Koszty robocizny zależą są od metody i miejsca układania. Drożej zapłacimy za wypełnienie trudno dostępnych miejsc granulatem (co wymaga użycia specjalnych maszyn) niż za ułożenie mat. Samo mocowanie wełny to zwykle jeden z etapów większych prac (na przykład wykańczania poddasza), które wyceniane są wspólnie.
Jakość. Kupujmy dobre produkty, o zdeklarowanych na etykiecie parametrach. Pamiętajmy, że wełna w czasie układania pyli; większość wełen wymaga stosowania środków ochronnych, gdyż podczas montażu i obróbki może dochodzić do podrażnienia błon śluzowych układu oddechowego oraz oczu drobinami wełny. Lepsze pod tym względem są wełny bez formaldehydu.
Zakres stosowania wełny jest bardzo duży. Od poddaszy, gdzie praktycznie jest nie do zastąpienia, przez stropy i stropodachy, aż do ścian. W zasadzie jedynym miejscem w domu, gdzie jej stosowanie nie jest zalecane (choć dopuszczalne, pod warunkiem że będzie ona specjalnie zabezpieczona), są fundamenty i piwnice; tam lepiej sprawdzi się na przykład polistyren ekstrudowany.
Czytaj także: o styropianie prawie wszystko
Czym różnią się wełny
Mówiąc o wełnach mineralnych, mamy na myśli wełny kamienne (skalne) i szklane (które w Polsce szerzej zaczęto produkować i stosować we wczesnych latach 90.). Oprócz nich jest jeszcze wełna drzewna (mniej znana i o mniejszych możliwościach stosowania). Wełna kamienna i szklana różnią się między sobą:
Rodzajem włókna, z jakiego zostały zbudowane. Budulec wełen stanowią odpowiednio włókna bazaltowe i szklane. "Czynnikiem izolującym" są przestrzenie powietrzne, znajdujące się pomiędzy włóknami wełny;
Technologią produkcji. Wełna skalna powstaje z bazaltu, podczas wytapiania w temperaturze ponad 1400°C. Wełna szklana wytwarzana jest z piasku kwarcowego i stłuczki szklanej, wytapianych w temperaturze około 1000°C. Stopiony bazalt lub szkło, wraz z odpowiednimi dodatkami mineralnymi, poddawane są procesowi rozwłókniania, w efekcie którego powstają włókna (kamienne lub szklane). Włókna zlepia się później specjalnym lepiszczem i robi z nich płyty, maty lub otuliny, albo wytwarza luźne strzępki wełniane, zwane granulatem;
Rodzajem spoiwa. W wełnie kamiennej spoiwem jest lepiszcze termotopliwe. W szklanej są to żywice fenolowo-formaldehydowe (tradycyjna wełna, w kolorze żółtym), żywice na bazie poliakrylów, wolne od formaldehydu (biała wełna) albo biożywice, na bazie skrobi roślinnej, wolne od fenolu, formaldehydu i akrylu (wełna w naturalnym kolorze brązowym);
Sposobem ułożenia włókien. W płytach i matach z wełny skalnej włókna mają układ rozproszony (tylko w wełnie lamelowej są ułożone prostopadle do powierzchni ściany). W wełnie szklanej natomiast układ włókien jest ukierunkowany równolegle do ich powierzchni, co wymaga użycia do produkcji większej ilości spoiwa (są też takie włóknami rozproszonymi).
Różne wełny, różne zastosowania
Wybierając konkretny rodzaj wełny, powinniśmy kierować się rodzajem aplikacji, do jakiej ma ona być użyta. Obie doskonale chronią dom przed zimnem i hałasem (choć minimalnie cieplejsza jest wełna szklana), obie są też niepalne (tu lepiej wypada kamienna, która wytrzymuje wyższą temperaturę). Paroprzepuszczalność i nasiąkliwość obu materiałów jest podobna. Inna jest natomiast wytrzymałość na ściskanie - większą ma wełna skalna.
Wełna kamienna. Można z niej wykonywać wszelkie izolacje cieplne, w tym także te narażone na różne obciążenia i odkształcenia. Wełna kamienna ma bowiem dużą wytrzymałość na ściskanie. Płyty lub maty z wełny kamiennej stosuje się do ocieplania ścian dwuwarstwowych (metodą lekką mokrą), poddaszy, stropów i dachów płaskich (także tych, po których będzie się chodzić) oraz - rzadziej - podłóg na gruncie.
Wełna szklana. Może być układana wszędzie tam, gdzie nie będą na nią działać duże obciążenia. Świetnie sprawdza się przy izolacji poddasza, ścian trójwarstwowych czy stropu (czyli tam, gdzie wysokie parametry wytrzymałości na ściskanie nie są wymagane). Wełna szklana ma za to niższy niż kamienna opór dyfuzyjny (lepiej przepuszcza parę wodną); jest też lżejsza i lepiej dostosowuje się do różnych kształtów i nierównego podłoża.
Rodzaje wyrobów z wełny
Wełny mineralne produkowane są głównie w postaci mat i płyt o różnej gęstości. Robi się z niej także granulat i otuliny. Wybór odpowiedniej "formy" wełny zależy od miejsca, w którym ma ona zostać użyta. Jeśli na przykład izolujemy stropodach nieprzełazowy czy inne trudno dostępne miejsce, zastosujemy granulat, który wdmuchuje się w pustą przestrzeń. Przy ocieplaniu poddasza doskonale sprawdzi się natomiast wełna w postaci długiej maty, którą możemy szybko rozłożyć między krokwiami.
Płyty. Jest kilka ich odmian, różniących się gęstością i twardością (miękkie - o gęstości 60 kg/m3; półtwarde - 80-120 kg/m3 i twarde - 150-180 kg/m3; są też płyty dwugęstościowe). Najtwardsze płyty stosuje się do ocieplania ścian (pod tynk). Te lżejsze i bardziej sprężyste można stosować do ocieplania poddaszy, stropów drewnianych i sufitów podwieszanych, konstrukcji szkieletowych oraz wewnętrznych ścianek działowych.
Maty. Są lekkie i sprężyste, mają gęstość do 26 kg/m3. Łatwo się dopasowują i dokładnie wypełniają izolowaną przestrzeń. Zwykle występują w postaci rolek; stosowane są do izolowania stropów poddaszy nieużytkowych, podłóg na legarach, dachów skośnych. Maty z wełny szklanej sprzedawane są też w formie prostokątnych arkuszy; wypełnia się nimi lekkie ściany działowe i drewniane konstrukcje szkieletowe oraz ociepla dachy skośne.
Granulat.Granulaty z wełny mineralnej lub wełna mineralna luzem wykorzystywane są do izolowania wszelkich miejsc trudno dostępnych. Stosuje się go najczęściej do izolacji stropodachów wentylowanych oraz podłóg na legarach. Granulat można wysypać wprost z worka lub zamówić firmę, która rozprowadzi go specjalnym agregatem.
Otuliny do rur.To wykonane z wełny mineralnej kształtki szczelnie przylegające do powierzchni walcowych. Otuliny stosuje się do izolacji cieplnej i akustycznej rur w instalacjach grzewczych, sanitarnych i wentylacyjnych. Mogą one mieć różną średnicę i długości. Otuliny robi się z zarówno z wełny kamiennej, jak i szklanej.
Uwaga! Wszystkie wyroby z wełny - płyty, maty lub otuliny - mogą dodatkowo mieć powłoki polepszające parametry cieplne przegród, ułatwiające prowadzenie prac budowlanych albo stanowiące gotowe wykończenie warstwy termoizolacji. Takie "ponadstandardowe" wyroby z wełny mineralnej to produkty przeznaczone do konkretnych zastosowań. Ich cena jest z reguły wyższa od zwykłych płyt czy mat. Wiąże się to z tym, że wyroby takie - oprócz izolacyjności cieplnej - muszą spełniać również inne parametry takie jak np. odporność na bardzo wysoką temperaturę.
Czy wełna jest odporna na wilgoć?
Wełna mineralna jest w trakcie produkcji poddawana hydrofobizacji, co ma uchronić ją przed działaniem wody. Wyroby do układania na zewnątrz (na przykład na ściany dwuwarstwowe lub na dachy płaskie) mają nawet podwyższoną hydrofobizację. Trzeba jednak pamiętać, że wełna nie jest zamkniętą strukturą, ale materiałem włóknistym - jeśli więc pozostawimy ją na deszczu lub będziemy składować w kałuży, to w przestrzeni między włókienkami szybko pojawi się woda (choć same włókna nie chłoną wody).
Palety z rolkami lub płytami wełny są fabrycznie zabezpieczone folią ochronną. Po zerwaniu folii trzeba jednak pamiętać, żeby wełnę przechowywać pod dachem. Nie wolno narażać otwartych opakowań wełny na działanie wody (deszcz, śnieg itp.), gdyż to może prowadzić do wbudowania wilgotnej wełny już w przegrodę, co jest bardzo poważnym błędem. Woda to doskonały przewodnik ciepła (jej współczynnik przewodzenia ciepła jest około 15 razy większy niż wełny). Mokra wełna, zamiast izolować, staje się więc mostkiem termicznym, czyli miejscem o podwyższonym przepływie ciepła.
Para wodna może też wykroplić się w wełnie już po jej wbudowaniu. Aby temu zapobiec, należy prawidłowo dobrać poszczególne warstwy przegrody. Jedną z prostych zasad jest konieczność stosowania folii paroizolacyjnej nad pomieszczeniami o podwyższonej wilgotności czy tworzenie wentylowanych przestrzeni powietrznych nad wełną, gdy na krokwiach jest pełne deskowanie lub folia o niskiej paroprzepuszczalności.
Kupowanie i układanie w praktyce
Dobry wybór. Najpierw dobierzmy odpowiedni wyrób (w zależności od miejsca układania), następnie sprawdźmy, ile centymetrów ocieplenia potrzeba, żeby przegroda uzyskała wymaganą izolacyjność cieplną.
Cena. Ceny wyrobów z wełny mineralnej możemy znaleźć na stronach producentów, jednak z reguły są one wyższe niż rzeczywiste. Nie uwzględniają bowiem rabatów, które otrzymamy w większości hurtowni. Koszty robocizny zależą są od metody i miejsca układania. Drożej zapłacimy za wypełnienie trudno dostępnych miejsc granulatem (co wymaga użycia specjalnych maszyn) niż za ułożenie mat. Samo mocowanie wełny to zwykle jeden z etapów większych prac (na przykład wykańczania poddasza), które wyceniane są wspólnie.
Jakość. Kupujmy dobre produkty, o zdeklarowanych na etykiecie parametrach. Pamiętajmy, że wełna w czasie układania pyli; większość wełen wymaga stosowania środków ochronnych, gdyż podczas montażu i obróbki może dochodzić do podrażnienia błon śluzowych układu oddechowego oraz oczu drobinami wełny. Lepsze pod tym względem są wełny bez formaldehydu.
Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład
- Więcej o:
