Odwodnienia dachów płaskich
W odwodnieniach dachów płaskich stosuje się różne rozwiązania: począwszy od tradycyjnego zestawu rynien i rur spustowych, aż po zupełnie niewidoczny układ wewnętrznego odwodnienia wykonany przy użyciu wpustów działających w systemie podciśnieniowym.
Za dachy płaskie uznawane są takie, których kąt pochylenia połaci nie przekracza 5° (około 10%). Najczęściej nie mają one okapu wystającego poza obrys domu, nie można na nich zatem zamontować rynien wiszących na uchwytach, tak jak na dachach spadzistych. Można natomiast zamontować rynny innym sposobem albo zastosować wpusty działające w systemie grawitacyjnym lub podciśnieniowym, połączone z zewnętrzną albo wewnętrzną rurą spustową. Wybór rozwiązania zależy przede wszystkim od konstrukcji dachu, jego formy i sposobu zakończenia krawędzi.
Rynny na dachu płaskim
Dach płaski może być jednopołaciowy z obramowaniem wzdłuż trzech krawędzi, dwupołaciowy z lekkim nachyleniem połaci na dwie strony domu albo czteropołaciowy - z każdą połacią nachyloną w inną stronę budynku. Rynny umieszcza się przy najniżej położonych krawędziach dachu - na wystającym gzymsie lub bezpośrednio na połaci dachowej. Wzdłuż boków bez orynnowania ustawia się tzw. murki osłonowe, które zabezpieczają przed zaciekaniem wody opadowej na ściany. Muszą być one przykryte "czapą" z blachy lub specjalną nakładką betonową. Aby woda deszczowa lub z topniejącego śniegu nie wnikała pomiędzy murek a pokrycie dachowe, na styku ich powierzchni układa się blaszany fartuch i łączy go szczelnie z pokryciem dachowym.
Rynny na gzymsie. To rozwiązanie stosuje się wtedy, gdy poniżej krawędzi dachu na ścianie został uformowany gzyms (zwykle jako element dekoracyjny), lub na brzegu dachu utworzono szeroki uskok. Najbardziej odpowiednie są wtedy rynny o przekroju prostokątnym, mocowane uchwytami stojącymi. Wodę odprowadza się z nich rurami spustowymi, które należy przeprowadzić przez otwory w gzymsie.
Rynny na połaci dachowej. Taki sposób odwodnienia można stosować na przykład wtedy, gdy na krawędzi dachu znajduje się attyka lub murek osłonowy, a po ich wewnętrznej stronie, na połaci dachowej ukształtowano odpowiednie wgłębienia, to znaczy kanały czy korytka, które zapewnią zbieranie wody. We wgłębieniach umieszcza się typowe rynny z PVC łączone metodą klejenia. Zamiast rynien stosuje się też wyprofilowane blachy, stanowiące jednocześnie obróbkę murku.
Wodę z dachu można odprowadzać przez otwory w murku, w które wprowadza się rury spustowe prowadzone po wierzchu elewacji.
Uwaga! Wgłębienia na rynny można wykonać przy okazji modernizacji starego dachu. Gdy układa się na nim od zewnątrz warstwę izolacji termicznej, przy murku należy pozostawić miejsce na rynny (izolacji nie doprowadza się do krawędzi połaci).
Odwodnienie wewnętrzne
Dachy płaskie - zwłaszcza te o dużej powierzchni - najczęściej są odwadniane przy zastosowaniu wewnętrznego systemu odprowadzania wód opadowych, w którym podstawowym elementem są wpusty dachowe. System ten pozwala sprawniej odwadniać duże powierzchnie niż rynny i zmniejsza ryzyko zablokowania odprowadzania wody na skutek zamarznięcia lub zanieczyszczenia odpływu. W domach jednorodzinnych najczęściej jest stosowany na dachach odwróconych i na dachach zielonych (z uprawą roślin), ponieważ wpusty umożliwiają zbieranie wody zarówno z pokrycia wierzchniego, jak i ze znajdującej się pod nim warstwy izolacji przeciwwodnej; system nadaje się też na dachy, które służą jako tarasy.
Dach z odwodnieniem wewnętrznym powinien mieć pochylenie do środka domu, ale możliwy jest też montaż takiego odwodnienia na dachach pochylonych na zewnątrz. Konieczne jest przy tym obramowanie dachu attyką lub murkiem osłonowym, chroniącym brzegi izolacji cieplnej i warstwy dociskowej.
Systemy odwodnień
W wewnętrznym odwodnieniu dachów można zastosować jeden z dwóch systemów:
Grawitacyjny. Jest bardziej popularny, bo prostszy oraz tańszy. Polega na grawitacyjnym odprowadzeniu wody z wpustów rozmieszczonych na dachu (czasami w specjalnie uformowanym betonowym korycie odpływowym) systemem rur układanych ze spadkiem w kierunku odpływu. Odpowiednie spadki trzeba też uformować na powierzchni dachu - kilka procent w kierunku wpustu. System grawitacyjny wymaga stosowania rur odpływowych o większych średnicach, ponieważ podczas odprowadzania wody część ich objętości zajmuje powietrze. Poza tym w rurach mogą osadzać się zanieczyszczenia, bo przy małych opadach szybkość przepływu wody jest niewielka.
Podciśnieniowy. Stosuje się w nim specjalne wpusty, które ograniczają przedostawanie się powietrza do rur w trakcie odprowadzania wody. Umieszczona we wpustach przegroda powietrzna pełni funkcję podobną do syfonu w instalacji kanalizacyjnej: po przekroczeniu określonego poziomu wody wokół wpustu następuje zamknięcie dopływu powietrza i woda całkowicie wypełnia rury odprowadzające. Daje to efekt ssania zwiększający szybkość przepływu wody. Dzięki temu można stosować rury o mniejszym przekroju i nie trzeba ich układać ze spadkiem, co z kolei ułatwia rozmieszczenie rur w przestrzeni podstropowej. System podciśnieniowy oferuje niewiele firm. W domach jednorodzinnych stosuje się go rzadko, na przykład wtedy, gdy jest kłopot z zapewnieniem spadku podejścia kanalizacyjnego.
Dobór wpustów
Wpusty dobiera się zależnie od konstrukcji dachu, rodzaju pokrycia oraz od przeznaczenia dachu. Inne stosuje się więc na dachu służącym jako taras, a inne na dachu zielonym. Te pierwsze są wyposażone w płaską kratkę i można po nich chodzić, drugie mają specjalny kosz zatrzymujący liście, gałęzie i inne zanieczyszczenia. Kosz chroni również przed wessaniem do rury odpływowej małych zwierząt, na przykład kotów. Są też specjalne wpusty do dachów ocieplonych i do takich bez ocieplenia, a także do dachów remontowanych.
Bardzo ważne jest, by starannie dobrać wydajność wpustów: do wielkości odwadnianej powierzchni i intensywności opadów w danym rejonie. Służą do tego specjalne tabele lub programy komputerowe opracowane przez producentów systemów odwodnień, z których każdy architekt powinien korzystać. Warto tego dopilnować, bo zbyt mała wydajność wpustów uniemożliwi skuteczne odwadnianie i przyczyni się do zawilgocenia dachu, a zbyt duża oznacza niepotrzebny wzrost kosztów odwodnienia.
Wpusty mogą mieć odprowadzenie pionowe lub poziome, mogą być też wyposażone w przyłącze obrotowe, które pozwala wykonać podłączenie do rury pod dowolnym kątem. Sprzedaje się je w kompletnych zestawach gotowych do podłączenia.
Uwaga! Nawet na bardzo małym dachu powinny być zaprojektowane minimum dwa wpusty. Drugi będzie działać jako awaryjny (w razie zapchania się pierwszego) i zagwarantuje ciągłość odwadniania dachu.
Wpusty zimne i ciepłe. Jedną z przyczyn zablokowania odpływu wody z dachu może być jej zamarznięcie na wlocie do instalacji odwadniającej. Dlatego coraz częściej stosuje się wpusty z podgrzewanym korpusem (tzw. ciepłe), lub zwykłe wpusty (tzw. zimne) wyposaża się w elementy podgrzewające. Ogrzewanie działa zależnie od temperatury zewnętrznej i zapewnia na przykład, że temperatura wpustu nie spada poniżej 6°C. Nawet gdy cały dach będzie zasypany śniegiem, wpust pozostanie więc drożny (wokół niego utworzy się wolna przestrzeń), co umożliwi odprowadzanie wody z roztapiającego się miejscowo śniegu.
Sucho przy rynnie
Aby uchronić dach przed wnikaniem wody deszczowej, a ściany budynku przed zaciekami, przy rynnach trzeba zamontować odpowiednio ukształtowane obróbki blacharskie: tzw. pas podrynnowy oraz pas nadrynnowy. Obróbki mocuje się przed zamocowaniem rynien. Pas podrynnowy musi mieć tak ukształtowany spadek, aby przy rynnach nie powstawały zastoiny wody. Pas nadrynnowy należy zagiąć na ok. 5 cm do środka rynny. Istotne jest również, by krawędzie rynien były umieszczone pod warstwą pokrycia dachowego: zapobiegnie to wnikaniu wody pod pokrycie.
Uwaga na izolację!
Odwodnienie wewnętrzne powinno być starannie zaplanowane podczas projektowania dachu. Architekt powinien więc przewidzieć ewentualne spadki, wskazać miejsca zamontowania wpustów oraz odpowiednio zaprojektować ich izolację. Otwory pod wpusty można oczywiście wykonać w gotowym dachu, ale wtedy bardzo trudno jest je tak osadzić i tak zaizolować, aby woda nie przeciekała przez dach. Nie ma natomiast większych problemów z dopasowaniem wcześniej wybranych wpustów do grubości dachu, gdy po jego wykonaniu okaże się, że jest ona inna niż w projekcie. Wpusty można dociąć na długości albo dodać do nich nadstawki.
Po wierzchu czy wewnątrz. Wodę z wpustów dachowych można odprowadzać zewnętrzną rurą spustową - wyprowadzoną z przestrzeni podstropowej przez otwór w ścianie budynku - albo rurą biegnącą wewnątrz domu, na przykład obok innych rur kanalizacyjnych. Rura na zewnątrz może nieco psuć wygląd elewacji, ale na pewno jest wygodniejsza w eksploatacji, bo łatwo z niej usuwać zanieczyszczenia, łatwo też zauważyć i naprawić ewentualną nieszczelność.
Dostęp do rury ułożonej wewnątrz jest zwykle kłopotliwy, a jej rozszczelnienie bywa często przyczyną zagrzybienia ściany (jeśli nie ma ekranu, dla usunięcia awarii trzeba ścianę rozkuwać). Z tych względów projektanci polecają raczej odprowadzanie wody rurą zewnętrzną. Jej kolorystykę można wtedy dopasować do elewacji albo też częściowo ukryć rurę za specjalną ścianką osłonową.
Rynny na dachu płaskim
Dach płaski może być jednopołaciowy z obramowaniem wzdłuż trzech krawędzi, dwupołaciowy z lekkim nachyleniem połaci na dwie strony domu albo czteropołaciowy - z każdą połacią nachyloną w inną stronę budynku. Rynny umieszcza się przy najniżej położonych krawędziach dachu - na wystającym gzymsie lub bezpośrednio na połaci dachowej. Wzdłuż boków bez orynnowania ustawia się tzw. murki osłonowe, które zabezpieczają przed zaciekaniem wody opadowej na ściany. Muszą być one przykryte "czapą" z blachy lub specjalną nakładką betonową. Aby woda deszczowa lub z topniejącego śniegu nie wnikała pomiędzy murek a pokrycie dachowe, na styku ich powierzchni układa się blaszany fartuch i łączy go szczelnie z pokryciem dachowym.
Rynny na gzymsie. To rozwiązanie stosuje się wtedy, gdy poniżej krawędzi dachu na ścianie został uformowany gzyms (zwykle jako element dekoracyjny), lub na brzegu dachu utworzono szeroki uskok. Najbardziej odpowiednie są wtedy rynny o przekroju prostokątnym, mocowane uchwytami stojącymi. Wodę odprowadza się z nich rurami spustowymi, które należy przeprowadzić przez otwory w gzymsie.
Rynny na połaci dachowej. Taki sposób odwodnienia można stosować na przykład wtedy, gdy na krawędzi dachu znajduje się attyka lub murek osłonowy, a po ich wewnętrznej stronie, na połaci dachowej ukształtowano odpowiednie wgłębienia, to znaczy kanały czy korytka, które zapewnią zbieranie wody. We wgłębieniach umieszcza się typowe rynny z PVC łączone metodą klejenia. Zamiast rynien stosuje się też wyprofilowane blachy, stanowiące jednocześnie obróbkę murku.
Wodę z dachu można odprowadzać przez otwory w murku, w które wprowadza się rury spustowe prowadzone po wierzchu elewacji.
Uwaga! Wgłębienia na rynny można wykonać przy okazji modernizacji starego dachu. Gdy układa się na nim od zewnątrz warstwę izolacji termicznej, przy murku należy pozostawić miejsce na rynny (izolacji nie doprowadza się do krawędzi połaci).
Odwodnienie wewnętrzne
Dachy płaskie - zwłaszcza te o dużej powierzchni - najczęściej są odwadniane przy zastosowaniu wewnętrznego systemu odprowadzania wód opadowych, w którym podstawowym elementem są wpusty dachowe. System ten pozwala sprawniej odwadniać duże powierzchnie niż rynny i zmniejsza ryzyko zablokowania odprowadzania wody na skutek zamarznięcia lub zanieczyszczenia odpływu. W domach jednorodzinnych najczęściej jest stosowany na dachach odwróconych i na dachach zielonych (z uprawą roślin), ponieważ wpusty umożliwiają zbieranie wody zarówno z pokrycia wierzchniego, jak i ze znajdującej się pod nim warstwy izolacji przeciwwodnej; system nadaje się też na dachy, które służą jako tarasy.
Dach z odwodnieniem wewnętrznym powinien mieć pochylenie do środka domu, ale możliwy jest też montaż takiego odwodnienia na dachach pochylonych na zewnątrz. Konieczne jest przy tym obramowanie dachu attyką lub murkiem osłonowym, chroniącym brzegi izolacji cieplnej i warstwy dociskowej.
Systemy odwodnień
W wewnętrznym odwodnieniu dachów można zastosować jeden z dwóch systemów:
Grawitacyjny. Jest bardziej popularny, bo prostszy oraz tańszy. Polega na grawitacyjnym odprowadzeniu wody z wpustów rozmieszczonych na dachu (czasami w specjalnie uformowanym betonowym korycie odpływowym) systemem rur układanych ze spadkiem w kierunku odpływu. Odpowiednie spadki trzeba też uformować na powierzchni dachu - kilka procent w kierunku wpustu. System grawitacyjny wymaga stosowania rur odpływowych o większych średnicach, ponieważ podczas odprowadzania wody część ich objętości zajmuje powietrze. Poza tym w rurach mogą osadzać się zanieczyszczenia, bo przy małych opadach szybkość przepływu wody jest niewielka.
Podciśnieniowy. Stosuje się w nim specjalne wpusty, które ograniczają przedostawanie się powietrza do rur w trakcie odprowadzania wody. Umieszczona we wpustach przegroda powietrzna pełni funkcję podobną do syfonu w instalacji kanalizacyjnej: po przekroczeniu określonego poziomu wody wokół wpustu następuje zamknięcie dopływu powietrza i woda całkowicie wypełnia rury odprowadzające. Daje to efekt ssania zwiększający szybkość przepływu wody. Dzięki temu można stosować rury o mniejszym przekroju i nie trzeba ich układać ze spadkiem, co z kolei ułatwia rozmieszczenie rur w przestrzeni podstropowej. System podciśnieniowy oferuje niewiele firm. W domach jednorodzinnych stosuje się go rzadko, na przykład wtedy, gdy jest kłopot z zapewnieniem spadku podejścia kanalizacyjnego.
Dobór wpustów
Wpusty dobiera się zależnie od konstrukcji dachu, rodzaju pokrycia oraz od przeznaczenia dachu. Inne stosuje się więc na dachu służącym jako taras, a inne na dachu zielonym. Te pierwsze są wyposażone w płaską kratkę i można po nich chodzić, drugie mają specjalny kosz zatrzymujący liście, gałęzie i inne zanieczyszczenia. Kosz chroni również przed wessaniem do rury odpływowej małych zwierząt, na przykład kotów. Są też specjalne wpusty do dachów ocieplonych i do takich bez ocieplenia, a także do dachów remontowanych.
Bardzo ważne jest, by starannie dobrać wydajność wpustów: do wielkości odwadnianej powierzchni i intensywności opadów w danym rejonie. Służą do tego specjalne tabele lub programy komputerowe opracowane przez producentów systemów odwodnień, z których każdy architekt powinien korzystać. Warto tego dopilnować, bo zbyt mała wydajność wpustów uniemożliwi skuteczne odwadnianie i przyczyni się do zawilgocenia dachu, a zbyt duża oznacza niepotrzebny wzrost kosztów odwodnienia.
Wpusty mogą mieć odprowadzenie pionowe lub poziome, mogą być też wyposażone w przyłącze obrotowe, które pozwala wykonać podłączenie do rury pod dowolnym kątem. Sprzedaje się je w kompletnych zestawach gotowych do podłączenia.
Uwaga! Nawet na bardzo małym dachu powinny być zaprojektowane minimum dwa wpusty. Drugi będzie działać jako awaryjny (w razie zapchania się pierwszego) i zagwarantuje ciągłość odwadniania dachu.
Wpusty zimne i ciepłe. Jedną z przyczyn zablokowania odpływu wody z dachu może być jej zamarznięcie na wlocie do instalacji odwadniającej. Dlatego coraz częściej stosuje się wpusty z podgrzewanym korpusem (tzw. ciepłe), lub zwykłe wpusty (tzw. zimne) wyposaża się w elementy podgrzewające. Ogrzewanie działa zależnie od temperatury zewnętrznej i zapewnia na przykład, że temperatura wpustu nie spada poniżej 6°C. Nawet gdy cały dach będzie zasypany śniegiem, wpust pozostanie więc drożny (wokół niego utworzy się wolna przestrzeń), co umożliwi odprowadzanie wody z roztapiającego się miejscowo śniegu.
Sucho przy rynnie
Aby uchronić dach przed wnikaniem wody deszczowej, a ściany budynku przed zaciekami, przy rynnach trzeba zamontować odpowiednio ukształtowane obróbki blacharskie: tzw. pas podrynnowy oraz pas nadrynnowy. Obróbki mocuje się przed zamocowaniem rynien. Pas podrynnowy musi mieć tak ukształtowany spadek, aby przy rynnach nie powstawały zastoiny wody. Pas nadrynnowy należy zagiąć na ok. 5 cm do środka rynny. Istotne jest również, by krawędzie rynien były umieszczone pod warstwą pokrycia dachowego: zapobiegnie to wnikaniu wody pod pokrycie.
Uwaga na izolację!
Odwodnienie wewnętrzne powinno być starannie zaplanowane podczas projektowania dachu. Architekt powinien więc przewidzieć ewentualne spadki, wskazać miejsca zamontowania wpustów oraz odpowiednio zaprojektować ich izolację. Otwory pod wpusty można oczywiście wykonać w gotowym dachu, ale wtedy bardzo trudno jest je tak osadzić i tak zaizolować, aby woda nie przeciekała przez dach. Nie ma natomiast większych problemów z dopasowaniem wcześniej wybranych wpustów do grubości dachu, gdy po jego wykonaniu okaże się, że jest ona inna niż w projekcie. Wpusty można dociąć na długości albo dodać do nich nadstawki.
Po wierzchu czy wewnątrz. Wodę z wpustów dachowych można odprowadzać zewnętrzną rurą spustową - wyprowadzoną z przestrzeni podstropowej przez otwór w ścianie budynku - albo rurą biegnącą wewnątrz domu, na przykład obok innych rur kanalizacyjnych. Rura na zewnątrz może nieco psuć wygląd elewacji, ale na pewno jest wygodniejsza w eksploatacji, bo łatwo z niej usuwać zanieczyszczenia, łatwo też zauważyć i naprawić ewentualną nieszczelność.
Dostęp do rury ułożonej wewnątrz jest zwykle kłopotliwy, a jej rozszczelnienie bywa często przyczyną zagrzybienia ściany (jeśli nie ma ekranu, dla usunięcia awarii trzeba ścianę rozkuwać). Z tych względów projektanci polecają raczej odprowadzanie wody rurą zewnętrzną. Jej kolorystykę można wtedy dopasować do elewacji albo też częściowo ukryć rurę za specjalną ścianką osłonową.
Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład
>- Więcej o:
