Wentylacja mechaniczna - blaski i cienie rekuperacji
Wentylacja mechaniczna to nie tylko komfort, zdrowie oraz oszczędność energii. To także w domu mniej kurzu i zewnętrznego hałasu.










Niska wiedza o wentylacji
Świadomość znaczenia, jakie odgrywa skuteczna wentylacja, jest wciąż niska. Nie zdajemy sobie sprawy z tego, jaki wpływ na samopoczucie i stan zdrowia ma jakość powietrza, którym oddychamy. Ponieważ większość czasu spędzamy w domu, zapewnienie właściwej wentylacji staje się bardzo ważne. Nie jest to proste, bo skuteczność wentylacji naturalnej zależy od wielu czynników - między innymi: odpowiedniego wykonania i rozmieszczenia kratek wyciągowych, właściwej organizacji napływu powietrza zewnętrznego i warunków atmosferycznych. Wentylacja grawitacyjna działa we właściwy sposób zaledwie przez kilka dni w roku. Zimą, gdy różnica temperatur na zewnątrz i w domu jest duża, staje się nawet zbyt intensywna, niż to potrzebne; latem najczęściej nie działa wcale.
W 1984 z. Światowa Organizacja Zdrowia zwróciła uwagę na niewłaściwą wentylację domów, która jest głównym powodem "syndromu chorych budynków".
Szansą uniknięcia kłopotów zdrowotnych oraz zawilgocenia i zagrzybienia domów jest stała wymiana powietrza w pomieszczeniach. Dlatego coraz większą popularność zyskują rozwiązania wentylacji mechanicznej wymuszające przepływ powietrza: nawiewna, wywiewna, nawiewno-wywiewna lub nawiewno-wywiewna z odzyskiem ciepła, czyli rekuperacją. W krajach o podobnych warunkach klimatycznych do naszego - Niemczech, Danii, Szwecji - w domach jednorodzinnych od kilkunastu lat popularny jest system wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła. Taki system wentylacji, w którym świeże powietrze ogrzewane jest ciepłem powietrza usuwanego, stanowi praktyczny sposób zapewnienia skutecznej i stałej wymiany powietrza przy jednoczesnym ograniczeniu strat ciepła.
Zasada działania
Zasada działania wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej z odzyskiem ciepła (rekuperacji) jest stosunkowo prosta. Przez rekuperator (wymiennik ciepła) przepływają dwa strumienie powietrza - jeden to ogrzane powietrze usuwane z domu, drugi to strumień wpływający do urządzenia przez otwór, czyli czerpnię w ścianie zewnętrznej lub w dachu. Zanim świeże powietrze dostanie się do domu, nagrzewa się w rekuperatorze ciepłem powietrza usuwanego. Oba strumienie nie mieszają się ze sobą, dlatego do wnętrza domu nie wracają zapachy, kurz i zanieczyszczenia. Podgrzane powietrze tłoczone jest do pomieszczeń czystych, takich jak salon i sypialnie. Zużyte powietrze wyciągane jest przez anemostaty znajdujące się w kuchniach, łazienkach i pomieszczeniach gospodarczych.
Zobacz schemat instalacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej z odzyskiem ciepła
Zyski nie do podważenia
Główną zaletą wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej jest stałe dostarczanie odpowiedniej ilości świeżego powietrza mieszkańcom. Inne korzyści są równie ważne.
Koszty inwestycyjne
Wbrew pozorom wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła nie jest systemem dużo droższym od wentylacji grawitacyjnej. Jeśli na montaż tego rodzaju wentylacji decydujemy się na etapie projektowania domu, eliminujemy koszt wykonania kominów wentylacyjnych (potrzebnych, gdy w domu będzie wentylacja naturalna). Pokrywa to ok. 2/3 kosztów instalacji wentylacji mechanicznej.
Dodatkowy nakład finansowy, jaki trzeba ponieść, to kupno centrali wentylacyjnej, czyli rekuperatora. Urządzenia te powinny wyróżniać się: wysoką sprawnością odzysku ciepła, odpornością na szronienie, szczelnością wymiennika i dużą powierzchnią wymiennika. Duże znaczenie ma także typ wentylatora. Najtańsze, ale najdroższe w eksploatacji, są wentylatory na prąd zmienny. Bardziej energooszczędne są najnowszej generacji wentylatory na prąd stały. W sprzedaży znajdują się następujące rodzaje rekuperatorów:
Kontrola instalacji
W zależności od wymagań dostępne rekuperatory mają różny stopień sterowania i opcje wyposażenia. W najprostszych centralach ich obsługa sprowadza się do włączania-wyłączania centrali oraz okresowej wymiany filtrów i kaset (letnich na zimowe i odwrotnie).
Osoby nielubiące absorbować swojej uwagi tego rodzaju działaniami znajdą urządzenia praktycznie bezobsługowe. Nawet konieczność wymiany filtra zostanie w nich wcześniej zasygnalizowana. Programator dobowy może regulować pracę wentylatorów w zależności od pory dnia.
Dla tych, którzy lubią mieć wszystko pod kontrolą, w sprzedaży znajdują się centrale z panelem sterującym, programatorami i wyświetlaczami graficznymi. Można na nich obserwować parametry pracy centrali oraz dowolnie ją programować. Takie centrale mogą też być sterowane sygnałem pochodzącym z czujników wilgotności, temperatury i dwutlenku węgla.
Wady, które można wyeliminować
Jednak dzięki dobremu projektowi, poprawnie wykonanej instalacji, właściwej jej izolacji oraz dobrze dobranemu rekuperatorowi szum w wentylacji można zdecydowanie zmniejszyć.
Co więcej, zastosowanie wentylacji mechanicznej pozwala znacznie ograniczyć dobiegający z zewnątrz hałas, co ma duże znaczenie przy niekorzystnej lokalizacji budynku (w pobliżu ruchliwej ulicy, warsztatu, boiska itp).
Wentylacja mechaniczna - koszty eksploatacyjne
Nie jest prawdą, że korzystanie z wentylacji grawitacyjnej opłaca się bardziej od mechanicznej z rekuperacją zużywającej energię elektryczną, ponieważ jakoby nic nie kosztuje. To błędne rozumowanie, niebiorące pod uwagę tego, że napływające zimne powietrze, niezbędne dla prawidłowego przewietrzania domu, wymaga wstępnego podgrzania, a więc podnosi koszty ogrzewania. Systemy rekuperacyjne odzyskują ciepło tracone przy wentylacji naturalnej. Gdy odpowiednio dobierze się rekuperator i wykona instalację, oszczędności z tego tytułu znacznie przewyższają koszty zużytej energii.
Prawdą jest natomiast to, że wentylacja mechaniczna powinna pracować bez przerwy, wymaga więc stałego dostarczania do niej energii elektrycznej. Nie są to jednak duże ilości. Centrale o wydajności 300 m3/h zużywają w ciągu godziny około 200 W energii.
Czytaj także:
Ogrzewamy dom pompą ciepła i kolektorami
Dom pasywny ogrzewany wentylacją
Czym ogrzać dom gdy nie ma gazu?