Nadproża z ceramiki i betonu
Nadproża są to belki w ścianach nad oknami, drzwiami lub bramą garażową. Wykonuje się je z różnych materiałów.
Zwykle mamy ograniczony wpływ na zastosowany rodzaj nadproża. Trzeba się dostosować przede wszystkim do tego, co przewidział projektant, oraz do rodzaju materiału użytego do budowy ścian. Czasami jednak - zwłaszcza gdy w danej technologii dopuszczalnych jest kilka rozwiązań nadproża - pojawia się możliwość wyboru. Nie może być to samodzielna decyzja inwestora czy nawet najbardziej doświadczonego wykonawcy; wszelkie zmiany względem tego, co jest przewidziane w projekcie, należy skonsultować z konstruktorem. Samowola może bowiem skończyć się kosztowną niespodzianką lub nawet katastrofą budowlaną.
Nadproża w ścianach jednowarstwowych
Takie ściany buduje się najczęściej z bloczków z betonu komórkowego, pustaków z ceramiki poryzowanej lub keramzytobetonu. Wiele firm sprzedających wymienione produkty ma w ofercie także elementy nadprożowe, które wchodzą w skład systemów wykonania ścian w określonej technologii.
Z bloczków z betonu komórkowego. W murach jednowarstwowych z tego materiału stosuje się najczęściej gotowe kształtki nadprożowe o przekroju w kształcie litery U, wewnątrz których na budowie układa się zbrojenie, a następnie wypełnia się je mieszanką betonową. Aby nadproże było ciepłe, do kształtek - tuż przy ich ściance zewnętrznej - wkłada się też pasek materiału termoizolacyjnego (wełny mineralnej albo styropianu). Kształtki U mają wysokość 20, 24 lub 25 cm, szerokość 18; 24; 30; 36; 36,5; 40 lub 42 cm i długość 48 lub 59 cm. Jedno nadproże zwykle robi się z kilku kształtek zestawionych w rząd. Do czasu związania zaprawy podpiera się je od spodu deską ustawioną na stemplach z drewna albo wygodniejszych, stalowych o regulowanej wysokości. Głębokość ich podparcia na murze wynosi 20-25 cm. Kształtki U można nazwać deskowaniem traconym, gdyż stanowią rodzaj formy na beton, a jednocześnie pozostają w ścianie na zawsze.
Do ścian z betonu komórkowego przeznaczone są również prefabrykowane belki nadprożowe fabrycznie zazbrojone. Stanowią one bardzo wygodne rozwiązanie, bo bezpośrednio po ich oparciu na ścianie można kontynuować budowę. Ich współczynnik przewodzenia ciepła wynosi około 0,21 W/ (m2.K). Belki te nadają się do otworów o szerokości od 90 do 175 cm. Mają długość od 130 do 225 cm, wysokość - 25 cm, a szerokość taką, jak grubość murów - 24, 30 lub 36,5 cm. Są też dostępne belki o innych wymiarach: do 300 cm długości, 12,5 cm wysokości oraz 11,5 lub 17,5 cm szerokości. W szerszych ścianach montuje się je parami, a od góry nadmurowuje warstwą bloczków.
Z pustaków z ceramiki poryzowanej. Firmy produkujące pustaki do budowy takich ścian oferują również prefabrykowane, ceramiczno-betonowe belki nadprożowe z gotowym zbrojeniem ze stalowych prętów. Ustawia się je nad otworem, na boku lub na płask, dobierając ich liczbę do grubości muru. Aby nadproże miało zbliżoną izolacyjność termiczną do reszty ściany, między belkami umieszcza się wełnę mineralną. Jeśli wysokość belek jest mniejsza niż pustaków, trzeba je od góry nadmurować kilkoma warstwami cegieł. Belki mają długość do 3,25 m, nie nadają się więc do otworów szerszych niż 3 m.
Z bloczków z keramzytobetonu. W takich ścianach nadproże wykonuje się z keramzytobetonowych kształtek U - w podobny sposób, jak nadproża z kształtek z betonu komórkowego. Jeśli jednak ściana jest budowana z bloczków keramzytobetonowych z ociepleniem ze styropianu, trzeba zrobić nadproża żelbetowe w tradycyjnym deskowaniu. Ważne, aby były one węższe niż ściana; od zewnątrz należy je bowiem ocieplić.
Nadproża w ścianach dwuwarstwowych
Izolacyjność termiczna elementów nadprożowych nie ma tu znaczenia, ponieważ ściany ociepla się od zewnątrz i mostki termiczne nad oknami czy drzwiami nie będą się pojawiać. Dlatego inwestorzy zazwyczaj decydują się na tanie nadproża żelbetowe wykonywane na budowie.
Żeby takie nadproże mogło powstać, trzeba najpierw zrobić deskowanie (inaczej szalunek) przypominające z wyglądu skrzynkę otwartą od góry. Montuje się je nad otworem w ścianie i solidnie podpiera od spodu stemplami. Następnie wewnątrz układa się zbrojenie ze stalowych prętów oraz strzemion i wypełnia deskowanie mieszanką betonową. Każdy pręt zbrojeniowy musi być dokładnie otoczony przez mieszankę. Gdy beton zwiąże i osiągnie pożądaną wytrzymałość, nadproże jest gotowe i deskowanie można rozebrać.
Przed ułożeniem zbrojenia ścianki deskowania warto posmarować od wewnątrz tłustym płynem antyadhezyjnym, który ułatwi rozebranie deskowania. Trzeba jednak uważać, aby płyn nie zabrudził prętów zbrojenia, bo nie zwiążą się one dobrze z betonem.
Aby ułatwić i przyspieszyć budowę, można oczywiście zastosować opisane wcześniej prefabrykowane belki czy kształtki bez ocieplenia. Specjalnie do ścian z warstwą termoizolacji polecane są też belki nadprożowe L-19 - cięższe z betonu lub lżejsze z keramzytobetonu. Mają one długość 90-330 cm. Ustawia się je jedną obok drugiej, opierając na ścianach. Powstają wówczas między nimi przestrzenie, które wypełnia się od góry masą betonową lub ewentualnie styropianem czy wełną mineralną. Belki mają oznaczenia ułatwiające ich dobranie: te z symbolem N nadają się do nadproży obciążonych od góry stropem, belki S - do nadproży nieobciążonych stropem, a belki D - do ścian działowych (tzw. belki drzwiowe).
Nadproża w ścianach trójwarstwowych
Ściany trójwarstwowe zbudowane są z warstwy nośnej, ocieplenia i warstwy osłonowej, która może być też warstwą elewacyjną. Nadproża robi się więc podwójnie: zarówno w warstwie nośnej, jak i w osłonowej. Te pierwsze wykonuje się identycznie jak w ścianach dwuwarstwowych. Sposób wykonania drugich zależy od tego, czy będą one widoczne na elewacji.
Jeżeli planuje się otynkowanie lub inne wykończenie ściany osłonowej, można w niej zrobić takie samo nadproże żelbetowe, jak w ścianie nośnej, tylko odpowiednio węższe. Jeśli jednak ściana ta jest z klinkieru lub cegieł silikatowych i stanowi jednocześnie elewację domu, nadproże nie może być szpetną, szarą belką. Wtedy warto skorzystać z gotowych produktów. W sprzedaży są na przykład stalowe profile nadprożowe, które łączą ścianę elewacyjną z nośną, a jednocześnie wzmacniają ją nad otworami okiennymi i drzwiowymi. Przykręca się je do nadproża w ścianie nośnej. Profile pozostają ukryte w spoinach ściany, nie szpecą więc elewacji. W ścianach klinkierowych można też zastosować betonowe nadproża prefabrykowane z licem z płytek klinkierowych. Mocuje się je do nadproża ściany nośnej odpowiednimi kotwami.
Nadproża w ścianach wewnętrznych
Tu liczy się tylko wzmocnienie. Kwestie izolacyjności termicznej lub estetyki nie mają znaczenia. Wystarczą więc tanie nadproża betonowe. Prace przebiegną jednak sprawniej, gdy wykorzysta się prefabrykowane belki nadprożowe - ceramiczne do ścian ceramicznych lub z betonu komórkowego do ścian z tego materiału. W sprzedaży są również nadprożowe belki z keramzytobetonu, które mogą być stosowane do ścian działowych z różnych materiałów.
W ścianach z pustaków ceramicznych lub cegieł kratówek można zrobić nadproże ceglane. Nad otworem układa się wówczas płaskownik na desce podpartej stemplami. Na nim muruje się nadproże z cegieł - do wysokości pierwszej warstwy pustaków lub kratówek nad otworem. Między cegłami umieszcza się zbrojenie z prętów stalowych, stalowych płaskowników lub drabinek zbrojeniowych.
Odmianą ceglanego nadproża jest nadproże Kleina. Cegły są tu ustawione na sztorc w dwóch-trzech rzędach, pomiędzy którymi umieszcza się pręty zbrojeniowe lub stalowe płaskowniki. Spoiny między cegłami muszą być starannie wypełnione zaprawą. Aby płaskowniki nie były widoczne po wykończeniu ściany, zostają najpierw owinięte w siatkę stalową, a później zamaskowane warstwą tynku.
Nadproża w ścianach jednowarstwowych
Takie ściany buduje się najczęściej z bloczków z betonu komórkowego, pustaków z ceramiki poryzowanej lub keramzytobetonu. Wiele firm sprzedających wymienione produkty ma w ofercie także elementy nadprożowe, które wchodzą w skład systemów wykonania ścian w określonej technologii.
Z bloczków z betonu komórkowego. W murach jednowarstwowych z tego materiału stosuje się najczęściej gotowe kształtki nadprożowe o przekroju w kształcie litery U, wewnątrz których na budowie układa się zbrojenie, a następnie wypełnia się je mieszanką betonową. Aby nadproże było ciepłe, do kształtek - tuż przy ich ściance zewnętrznej - wkłada się też pasek materiału termoizolacyjnego (wełny mineralnej albo styropianu). Kształtki U mają wysokość 20, 24 lub 25 cm, szerokość 18; 24; 30; 36; 36,5; 40 lub 42 cm i długość 48 lub 59 cm. Jedno nadproże zwykle robi się z kilku kształtek zestawionych w rząd. Do czasu związania zaprawy podpiera się je od spodu deską ustawioną na stemplach z drewna albo wygodniejszych, stalowych o regulowanej wysokości. Głębokość ich podparcia na murze wynosi 20-25 cm. Kształtki U można nazwać deskowaniem traconym, gdyż stanowią rodzaj formy na beton, a jednocześnie pozostają w ścianie na zawsze.
Do ścian z betonu komórkowego przeznaczone są również prefabrykowane belki nadprożowe fabrycznie zazbrojone. Stanowią one bardzo wygodne rozwiązanie, bo bezpośrednio po ich oparciu na ścianie można kontynuować budowę. Ich współczynnik przewodzenia ciepła wynosi około 0,21 W/ (m2.K). Belki te nadają się do otworów o szerokości od 90 do 175 cm. Mają długość od 130 do 225 cm, wysokość - 25 cm, a szerokość taką, jak grubość murów - 24, 30 lub 36,5 cm. Są też dostępne belki o innych wymiarach: do 300 cm długości, 12,5 cm wysokości oraz 11,5 lub 17,5 cm szerokości. W szerszych ścianach montuje się je parami, a od góry nadmurowuje warstwą bloczków.
Z pustaków z ceramiki poryzowanej. Firmy produkujące pustaki do budowy takich ścian oferują również prefabrykowane, ceramiczno-betonowe belki nadprożowe z gotowym zbrojeniem ze stalowych prętów. Ustawia się je nad otworem, na boku lub na płask, dobierając ich liczbę do grubości muru. Aby nadproże miało zbliżoną izolacyjność termiczną do reszty ściany, między belkami umieszcza się wełnę mineralną. Jeśli wysokość belek jest mniejsza niż pustaków, trzeba je od góry nadmurować kilkoma warstwami cegieł. Belki mają długość do 3,25 m, nie nadają się więc do otworów szerszych niż 3 m.
Z bloczków z keramzytobetonu. W takich ścianach nadproże wykonuje się z keramzytobetonowych kształtek U - w podobny sposób, jak nadproża z kształtek z betonu komórkowego. Jeśli jednak ściana jest budowana z bloczków keramzytobetonowych z ociepleniem ze styropianu, trzeba zrobić nadproża żelbetowe w tradycyjnym deskowaniu. Ważne, aby były one węższe niż ściana; od zewnątrz należy je bowiem ocieplić.
Nadproża w ścianach dwuwarstwowych
Izolacyjność termiczna elementów nadprożowych nie ma tu znaczenia, ponieważ ściany ociepla się od zewnątrz i mostki termiczne nad oknami czy drzwiami nie będą się pojawiać. Dlatego inwestorzy zazwyczaj decydują się na tanie nadproża żelbetowe wykonywane na budowie.
Żeby takie nadproże mogło powstać, trzeba najpierw zrobić deskowanie (inaczej szalunek) przypominające z wyglądu skrzynkę otwartą od góry. Montuje się je nad otworem w ścianie i solidnie podpiera od spodu stemplami. Następnie wewnątrz układa się zbrojenie ze stalowych prętów oraz strzemion i wypełnia deskowanie mieszanką betonową. Każdy pręt zbrojeniowy musi być dokładnie otoczony przez mieszankę. Gdy beton zwiąże i osiągnie pożądaną wytrzymałość, nadproże jest gotowe i deskowanie można rozebrać.
Przed ułożeniem zbrojenia ścianki deskowania warto posmarować od wewnątrz tłustym płynem antyadhezyjnym, który ułatwi rozebranie deskowania. Trzeba jednak uważać, aby płyn nie zabrudził prętów zbrojenia, bo nie zwiążą się one dobrze z betonem.
Aby ułatwić i przyspieszyć budowę, można oczywiście zastosować opisane wcześniej prefabrykowane belki czy kształtki bez ocieplenia. Specjalnie do ścian z warstwą termoizolacji polecane są też belki nadprożowe L-19 - cięższe z betonu lub lżejsze z keramzytobetonu. Mają one długość 90-330 cm. Ustawia się je jedną obok drugiej, opierając na ścianach. Powstają wówczas między nimi przestrzenie, które wypełnia się od góry masą betonową lub ewentualnie styropianem czy wełną mineralną. Belki mają oznaczenia ułatwiające ich dobranie: te z symbolem N nadają się do nadproży obciążonych od góry stropem, belki S - do nadproży nieobciążonych stropem, a belki D - do ścian działowych (tzw. belki drzwiowe).
Nadproża w ścianach trójwarstwowych
Ściany trójwarstwowe zbudowane są z warstwy nośnej, ocieplenia i warstwy osłonowej, która może być też warstwą elewacyjną. Nadproża robi się więc podwójnie: zarówno w warstwie nośnej, jak i w osłonowej. Te pierwsze wykonuje się identycznie jak w ścianach dwuwarstwowych. Sposób wykonania drugich zależy od tego, czy będą one widoczne na elewacji.
Jeżeli planuje się otynkowanie lub inne wykończenie ściany osłonowej, można w niej zrobić takie samo nadproże żelbetowe, jak w ścianie nośnej, tylko odpowiednio węższe. Jeśli jednak ściana ta jest z klinkieru lub cegieł silikatowych i stanowi jednocześnie elewację domu, nadproże nie może być szpetną, szarą belką. Wtedy warto skorzystać z gotowych produktów. W sprzedaży są na przykład stalowe profile nadprożowe, które łączą ścianę elewacyjną z nośną, a jednocześnie wzmacniają ją nad otworami okiennymi i drzwiowymi. Przykręca się je do nadproża w ścianie nośnej. Profile pozostają ukryte w spoinach ściany, nie szpecą więc elewacji. W ścianach klinkierowych można też zastosować betonowe nadproża prefabrykowane z licem z płytek klinkierowych. Mocuje się je do nadproża ściany nośnej odpowiednimi kotwami.
Nadproża w ścianach wewnętrznych
Tu liczy się tylko wzmocnienie. Kwestie izolacyjności termicznej lub estetyki nie mają znaczenia. Wystarczą więc tanie nadproża betonowe. Prace przebiegną jednak sprawniej, gdy wykorzysta się prefabrykowane belki nadprożowe - ceramiczne do ścian ceramicznych lub z betonu komórkowego do ścian z tego materiału. W sprzedaży są również nadprożowe belki z keramzytobetonu, które mogą być stosowane do ścian działowych z różnych materiałów.
W ścianach z pustaków ceramicznych lub cegieł kratówek można zrobić nadproże ceglane. Nad otworem układa się wówczas płaskownik na desce podpartej stemplami. Na nim muruje się nadproże z cegieł - do wysokości pierwszej warstwy pustaków lub kratówek nad otworem. Między cegłami umieszcza się zbrojenie z prętów stalowych, stalowych płaskowników lub drabinek zbrojeniowych.
Odmianą ceglanego nadproża jest nadproże Kleina. Cegły są tu ustawione na sztorc w dwóch-trzech rzędach, pomiędzy którymi umieszcza się pręty zbrojeniowe lub stalowe płaskowniki. Spoiny między cegłami muszą być starannie wypełnione zaprawą. Aby płaskowniki nie były widoczne po wykończeniu ściany, zostają najpierw owinięte w siatkę stalową, a później zamaskowane warstwą tynku.
Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład
>- Więcej o:
