Instalacje stanu zero - przeczytaj zanim zaczniesz budowę domu

Mieszkańcy domu jednorodzinnego, w przeciwieństwie do tych w bloku, mogą dowolnie rozplanować niezbędne instalacje wewnętrzne - czyli kanalizację, wodę, prąd i gaz. Nie muszą przy tym poprzestawać na planach zawartych w projekcie domu. To jest tylko propozycja, która nie zawsze odpowiada potrzebom konkretnej rodziny.

Odpowiednio wczesne zaplanowanie armatury sanitarnej i urządzeń w kuchni oraz łazienkach, bądź kominka w salonie, jest ważne zwłaszcza wtedy, gdy mamy dom niepodpiwniczony. Wówczas nie tylko rozprowadzenie większości instalacji, ale też ich doprowadzenie, trzeba przygotować jeszcze przed wykonaniem podkładu betonowego podłogi.

Oprócz tego, warto też pamiętać o instalacjach, które są wyprowadzane na zewnątrz - do podlewania i oświetlenia ogrodu, otwierania furtki oraz bramy wjazdowej, czy zasilania kosiarki.

Im wcześniej zaplanujemy wszystkie instalacje (również te niestandardowe), tym łatwej będzie je wykonać. Dzięki temu unikniemy niepotrzebnych wykopów, bądź kucia dziur w zrobionych już i zaizolowanych fundamentach.

Plany poszczególnych instalacji warto dokładnie omówić z ich przyszłymi wykonawcami.

Jeszcze kilkanaście lat temu instalację kanalizacyjną zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz domu wykonywano z żeliwa. Dziś stosuje się wyłącznie rury z tworzyw sztucznych, które są znacznie lżejsze od żeliwnych, a także odporne na korozję i działanie większości chemikaliów używanych w gospodarstwie domowym. Wprawdzie przepisy nakazują, by zewnętrzny odcinek kanalizacji układać około 10-20 cm poniżej strefy przemarzania gruntu, jednak w praktyce bardzo często się tego nie robi. W takich sytuacjach warto jednak ocieplić rurę kanalizacyjną keramzytem lub płytami styropianowymi.

W domu niepodpiwniczonym rury kanalizacyjne układa się zanim zostanie wykonana podłoga na gruncie. Doprowadza się je do zaplanowanych wcześniej urządzeń sanitarnych i sprzętów zarówno w kuchni, jak i łazienkach; ewentualnie w toalecie oraz do pionów na piętrze.

Aby ścieki mogły spływać pod wpływem grawitacji, główne poziome przewody odpływowe (zwykle o średnicy 110 mm), zwane potocznie poziomami, układa się w zagęszczonej podsypce piaskowej ze spadkiem minimum 2%. Natomiast podejścia do poszczególnych urządzeń montuje się ze spadkiem co najmniej 2,5%.

Po zakończeniu montażu wewnętrznej instalacji kanalizacyjnej, powinny zostać sprawdzone wszystkie połączenia. Najprościej wykonać to, zatykając główną rurę odprowadzającą ścieki na zewnątrz domu i napełniając wodą pozostałe przewody do poziomu przyszłej płyty fundamentowej. Jeśli taka próba wypadnie pomyślnie, wówczas kanalizację można zasypać ziemią i wykonać podkład betonowy.

Większość miejscowych odbiorców ścieków wymaga, aby w instalacjach podłączanych do kanalizacji komunalnej wykonać na terenie posesji studzienkę rewizyjną (nie dalej niż 2 m od ogrodzenia). Za odcinek od domu do studzienki odpowiada inwestor, a za część od studzienki do włączenia przewodu do sieci - odbiorca ścieków. Studzienka rewizyjna ma też praktyczne znaczenie - umożliwia ona kontrolę i czyszczenie przewodu kanalizacyjnego.

Rury wewnętrznej instalacji kanalizacyjnej rozprowadza się w takim domu po zakończeniu stanu surowego, czyli po wymurowaniu wszystkich ścian i stropów. Najczęściej przewody prowadzi się po wierzchu ścian lub w bruzdach wykutych w nich i pod stropem piwnicy.

Jeśli podłoga w piwnicy znajduje się poniżej zewnętrznej sieci kanalizacyjnej, a my będziemy mieć tu na przykład pralnię, prysznic, miskę ustępową, wówczas tych ścieków nie można odprowadzić grawitacyjnie. Rozwiązaniem jest zastosowanie specjalnych przepompowni. Tłoczą one ścieki w takie miejsce i na taką wysokość, by dalej mogły spływać grawitacyjnie do sieci. Ich pojemność zależy od ilości i rodzaju urządzeń, z których będą przejmowały ścieki. Zwykle wielkość tych hermetycznych zbiorników nie przekracza 50-100 l.

Przewód przyłącza wodociągowego, zgodnie z przepisami, układa się 0,4 m poniżej strefy przemarzania, czyli minimum 1,4-1,6 m poniżej poziomu terenu. Najczęściej stosuje się do tego rury z polietylenu (mają niebieski kolor). Dostarczane są one przez producentów w zwojach. Dlatego na odcinku pionowym trzeba je zwykle usztywnić, aby ustabilizować ich pozycję podczas wylewania podkładu betonowego. Jako usztywnienie, które jednocześnie pełni rolę osłony, wykorzystuje się kawałek przewodu z PVC o większej średnicy.

W domu bez piwnic rurę przyłącza prowadzi się pod ławą fundamentową. Instalację ciepłej i zimnej wody można rozprowadzić dwojako: w warstwie ocieplenia nad lub pod wylewką betonową podłogi na gruncie, bądź później w bruzdach ściennych.

W domu z piwnicą przyłącze przeprowadza się przez otwór w ścianie zewnętrznej. Przejście uszczelnia się smołowanym sznurem konopnym lub pianką poliuretanową. Można też kupić gotową tuleję z gumowymi uszczelkami. Instalację wewnętrzną układa się pod stropem piwnicy, w bruzdach ściennych, bądź w podłodze parteru, w warstwie izolacji termicznej.

Niezależnie od tego, czy będzie to dom z piwnicami, czy bez nich, wprowadzenie przewodu wodociągowego nie powinno być przypadkowe. Najlepiej umieścić go w takim miejscu, w którym w przyszłości będzie pomieszczenie techniczne, a nie kuchnia, jak sądzi część inwestorów. Dzięki temu nie będzie kłopotu z dostępem do zaworów odcinających oraz wodomierza. Wszystkie te elementy mocuje się na rurze wewnątrz domu (minimum 0,4 m, a maksimum 1 m od ściany).

Aby zapewnić wodę do podlewania ogrodu, powinno się pozostawić w ścianie zewnętrznej przepusty wykonane tak samo, jak dla przyłącza wodociągowego - przy czym od strony wewnętrznej domu podpiwniczonego instaluje się zawór odcinający z kurkiem spustowym. Umożliwi on opróżnienie tego przewodu z wody przed zimą.

Energię elektryczną najczęściej doprowadza się kablem podziemnym (napowietrznym coraz rzadziej); podobnie wykonuje się podłączenie telefoniczne. Na terenie posesji kable układa się w ziemi na głębokości 70 cm, przeprowadza przez fundament w rurach osłonowych (dla przewodu elektrycznego - rurą PVC o średnicy 50-100 mm, a telefonicznego - 25-50 mm) i wyprowadza ponad podłogę parteru. Następnie przez te rury przeciąga się pilota, czyli drut lub linkę z tworzywa sztucznego, do których później przywiązuje się końce przewodów, które chcemy wprowadzić do domu.

Warto również zamontować rury osłonowe o średnicy około 50 mm do wyprowadzenia przewodów zasilających domofon, oświetlenie zewnętrzne czy bramę sterowaną pilotem.

Chociaż przepisy nie nakazują montażu instalacji odgromowej w budynku jednorodzinnym, to warto ją wykonać, gdy dom znajduje się w regionie częstego występowania burz, bądź jest zlokalizowany na wzgórzu lub w pobliżu zbiornika wodnego.

Najważniejsze elementy instalacji odgromowej to: