Oświetlenie zewnętrzne domu - o czym trzeba pamiętać?

Gdzie zamontować lampy zewnętrzne?

System montowanych na zewnątrz lamp, opraw, reflektorów i kinkietów najczęściej jest wykorzystywany do podświetlania okolicy bramy wjazdowej i furtki, wjazdu na posesję, ścieżek ogrodowych i wartych wyeksponowania elementów ogrodu, a także domu, przede wszystkim drzwi wejściowych, tarasu i bramy garażowej. Oświetlenie musi pasować do charakteru posesji i nie może razić domowników. Powinno być właściwie rozmieszczone, dyskretne i najlepiej energooszczędne. Trzeba pamiętać o zainstalowaniu źródeł światła wszędzie tam, gdzie występują nierówności terenu, a także w okolicach wąskich przejść czy zakamarków.

Jaki mamy wybór?

Do oświetlenia domu i jego bezpośredniego otoczenia mogą być wykorzystywane lampy słupkowe stojące, których wysokość waha się od kilkudziesięciu centymetrów do nawet kilku metrów, różnego rodzaju reflektory, kinkiety, lampy wiszące, oprawy wpuszczane w podłoże, najazdowe, opaski LED-owe. Należy pamiętać, że każdy rodzaj oświetlenia ma inne zastosowanie.

Reflektory

Reflektory można montować je do ściany budynku, ustawić na ziemi lub trawniku. Mogą być przenośne, montowane na stałe i mieć ruchomą głowicę.

Lampy słupkowe

Lampy słupkowe umieszcza się je zwykle przy ścieżkach lub chodnikach; w dużym ogrodzie lepiej sprawdzą się wyższe, nawet kilkumetrowe latarnie, które oświetlą większe powierzchnie.

Kinkiety

Kinkiety mocuje się je na ogół na słupkach wjazdowych przy bramie, furtce oraz na elewacji domu lub altany, a także na tarasie.

Oprawy najazdowe

Oprawy najazdowe zlicowane z powierzchnią kostki brukowej nadają się do podświetlania tarasów lub podjazdów. Powinny być odporne na uderzenia, wodoodporne i wytrzymywać duże naciski, gdyż na co dzień będą miały kontakt z kołami samochodów.

Oświetlenie, a architektura domu

Lampy, kinkiety, oprawy i reflektory mogą być wykonane z rozmaitych materiałów i są dostępne w różnych kolorach. Obecnie najczęściej produkowane są ze stali nierdzewnej, aluminium, poliwęglanów.

Dostępne materiały

Stal i aluminium, często także w połączeniu ze szkłem, to materiały eleganckie i nowoczesne, które znakomicie komponują się nie tylko ze współczesną, ale i klasyczną architekturą. Popularnością cały czas cieszą się też lampy żeliwne (lub wykonane z imitującego żeliwo aluminium) i mosiężne, które pasują do starych ogrodów z dużymi drzewami oraz domów o charakterze dworkowym. Modne są poza tym lampy i kinkiety łączące różne materiały, na przykład stal z odpornym na trudne warunki atmosferyczne drewnem tekowym lub rattanem. Lampy z drewnianymi wstawkami świetnie wyglądają zwłaszcza w otoczeniu zieleni. W ciągu dnia niektóre lampy oświetleniowe czy reflektory są ukryte, inne zaś widoczne. Te drugie powinny komponować się z najbliższym otoczeniem, tworząc z nim harmonijną całość. Proste, oszczędne formy opraw, kinkietów i lamp bardziej pasują do obiektów nowoczesnych, zaś masywniejsze o bardziej nieregularnych kształtach - do domów i ogrodów o rustykalnym charakterze.

Oświetlenie designerskie

Osobną kategorię oświetlenia zewnętrznego stanowi tzw. oświetlenie designerskie. Są to różnego rodzaju świecące kolumny i lampy o nietypowych i niepowtarzalnych kształtach, np. czerwonego sześcianu czy kolorowej ośmiornicy.

Przed wejściem na posesję

Niewielki kinkiet podświetlający numer domu lub lampka nad domofonem wystarczą, gdy ulica nie jest po zmroku pogrążona w ciemnościach. Jeśli jednak nie oświetlają jej latarnie, warto zamontować mocniejsze źródło światła.

Na ścieżce

Zamontowane tu oprawy nie powinny razić w oczy, lepiej więc, by znajdowały się poniżej lub powyżej linii wzroku. Można więc ustawiać tu lampy podobne do ulicznych latarni lub słupki, montowane rzędem wzdłuż ścieżki.

Na podjeździe

Można zastosować tu oprawy gruntowe lub niskie lampy słupkowe, a gdy droga prowadzi wzdłuż budynku - kinkiety naścienne (z kloszami rozpraszającymi światło lub kierującymi je ku ziemi).

Przy bramie garażowej

Montuje się tu lampy naścienne o dużej mocy lub reflektory uruchamiane czujnikiem ruchu.

Na schodach

Jeśli mają więcej niż trzy stopnie, warto zamontować przy nich oprawy wpuszczane w mur lub ścienne kinkiety. Inne rozwiązanie, stosowane gdy schody mają ażurową balustradę, to lampy na słupkach ustawione z boku stopni.

Oprawy

Lampy o ciekawej formie do ustawienia w różnych zakątkach ogrodu. 

Źródła światła

Na efekt podświetlenia wpływa rodzaj zastosowanych źródeł światła. Najtańsze są zwykłe żarówki, dające światło o ciepłej, białej barwie, które dobrze odwzorowuje kolory. Żarówki halogenowe w miarę realistycznie oddają barwy podświetlanych obiektów, ale wywołują duże kontrasty świetlne. Do podświetlania domu czy ogrodu dobrze jest użyć także halogenów punktowych. Świetlówki kompaktowe z kolei wymagają wprawdzie specjalnych opraw, ale za to zużywają do pięciu razy mniej energii, niż tradycyjne żarówki, i są od nich bardziej żywotne, ale też niestety droższe.

Moda na LEDY

Niezwykle modne są ostatnio diody LED, które mogą świecić na biało albo kolorowo. Rtęciówki wysokoprężne, z powodu niedoboru czerwieni w widmie światła, nadają się do podświetlania ogrodowej zieleni.

Sodówki niskoprężne świecą na żółto-pomarańczowo i są idealne do podświetlania ścian z czerwonej cegły lub elewacji obłożonych piaskowcem. Ponieważ ich światło jest najlepiej widoczne we mgle i deszczu, z powodzeniem można stosować je także do oświetlania bram wjazdowych. Podobne światło emitują również sodówki wysokoprężne, które dając światło z przewagą czerwieni i żółci, można je wykorzystać do podświetlenia np. cegły ceramicznej.

O czym trzeba pamiętać?

Zaprojektowanie efektownego i praktycznego oświetlenia wymaga przemyślenia, bo ostateczny efekt zależy od:

- tego w jakiej odległości od ściany budynku jest źródło światła - im bliżej ściany, tym światło ostrzejsze,

- gdzie umieszczona jest lampa - u góry (pod dachem), na elewacji czy poza bryłą budynku;
czy światło skierowane na elewację napotyka po drodze przeszkodę, na przykład roślinę,

- jaką zastosujemy oprawę - czy światło będzie się rozchodziło promieniście dookoła żarówki,

- czy tylko w postaci wiązki (jednej lub kilku),

- czy snop światła będzie przedzielony przez przesłony (rastry), czy powiększony przez soczewki,

- jaką barwę będzie miało światło.

Kinkiet

Świetnym rozwiązaniem jest także kinkiet. To dzięki niemu można poczytać książkę na zewnątrz.

Oprawa ścienna

Ciekawy design dzięki lakierowanym proszkowo płytkom blaszanym w różnych rozmiarach. 

Reflektory

Umieszczone co 2 metry na przewodzie przyłączeniowym o długości 10 metrów, przewód ma transformator i uziemiony wtyk.

Lampa ścienna

W przypadku lampy ściennej zakres czujnika ruchu wynosi maksymalnie 90 metrów, kąt wykrywalności 120°, czas świecenia regulowany od minimum 5 sekund do maksimum 8 minut, natężenie regulowane. 

Przed drzwiami

Oprawy można ukryć, montując je w daszku nad drzwiami, albo wyeksponować - zawieszając je symetrycznie po obu stronach drzwi. Powinny dobrze oświetlać również podest przed nimi.

Oprawa

Wykonana z ciśnieniowego odlewu aluminiowego, malowana lakierem proszkowym.