Choroby i szkodniki bukszpanów

Choroba bukszpanu

Te piękne zimozielone krzewy są dosyć odporne i właściwie pielęgnowane dożywają sędziwego wieku. Ostatnio jednak zagroziła im tzw. ćma bukszpanowa. Nie jest to jednak jedyne zagrożenie dla tych roślin. Warto też pamiętać o działaniach, które pomagają utrzymać je w dobrym zdrowiu. Sprzyja temu: strzyżenie krzewów i niszczenie obciętych części, dbanie o to by podczas podlewania nie moczyć liści.  Wiosną dobrze jest cieniować egzemplarze rosnące na stanowiskach słonecznych, wietrznych i suchych. Usuwajmy też na bieżąco pędy uszkodzone i przebarwione oraz liście opadłe z krzewów. Szczególnie uważnie kontrolujmy kondycję bukszpanów na wiosnę i sprawdzajmy co dzieje się z najmłodszymi pędami. W przypadku stwierdzenia chorób wspierajmy rośliny preparatami takimi jak np. TOPBUXUS GROW, ACTIFOS lub BIOSEPT ACTIVE.

Jeśli konieczne są opryski zwracajmy uwagę na to by ciecz dostała się do wnętrza krzewu. Inaczej nie będą one skuteczne.

Poniżej przedstawiamy najczęściej występujące choroby bukszpanów wraz ze sposobami na ich zwalczanie.

Co dolega bukszpanom?

Poparzenia słoneczne bukszpanu

Pojawiają się na najmłodszych pędach u krzewów rosnących na odsłoniętych stanowiskach. Liście zaczynają brązowieć. Wystąpieniu tego problemu sprzyjają: silna operacja słoneczna, wysokie temperatury i warstwa wody na liściach. Aby ustrzec się przed poparzeniami należy unikać podlewania bukszpanów w trakcie dnia. Krzewy podlewać do dołu uważając by nie moczyć liści. Zjawisko to częściej występuje u odmian o jasnych liściach.

Fizjologiczne zamieranie liści i pędów

Najczęściej zjawisko to występuje w okolicach przedwiośnia - liście wierzchołkowe bukszpanów zaczynają zamierać. Tracą one kolor i stają się rdzawo brązowe. Jeśli roślina jest w słabej kondycji objawy te mogą obejmować coraz starsze pędy. Te następnie są szczególnie narażone na porażenie przez grzyby chorobotwórcze. Przyczyną wystąpienia zamierania liści jest wysuszające działanie wiatru i skoki temperatur. W ciągu dnia jest na tyle ciepło, że rośliny zaczynają wegetację. Jednak jeśli gleba nie jest jeszcze rozmarznięta, nie mają one dostępu do wody a z powodu wiatru tracą ją na bieżąco. Sposobem by ochronić bukszpany jest ich cieniowanie np. agrowłókniną w okresie przedwiośnia. Można także podlewać krzewy jesienią. Pamiętajmy, że częściej cierpią krzewy posadzone w miejscach odsłoniętych, bardzo nasłonecznionych i narażone na wysuszający wpływ wiatrów.

Grzybowe choroby bukszpanów

Zamieranie pędów bukszpanu

Grzyb Volutella buxi odpowiedzialny jest za tę chorobę bukszpanów. Objawy pojawiają się na wiosnę. Pędy szczytowe przybierają barwę jasnozieloną a następnie stają się żółto-brązowe. Na liściach pojawiają się brązowe plamy i liście obumierają. Na spodniej stronie liści widoczne są różowawe plamki. Często grzyb poraża pędy osłabione: przemarznięte lub wysuszone. Warunkami sprzyjającymi wystąpieniu tego problemu jest duże zagęszczenie roślin i mało przewiewne stanowisko ze stagnującym wilgotnym powietrzem. Może to dotyczyć np. żywopłotów w rosnących w miejscach zacienionych. Porażone pędy należy usuwać i niszczyć. Aby zwalczanie tej choroby bukszpanu było skuteczne zaleca się oprysk 1-2 krotny preparatem np. TOPSIN M 500 SC i wzmocnienie roślin preparatem dolistnym np. BIOSEPT ACTIVE.

Biała plamistość liści bukszpanu

W tym przypadku mamy do czynienia z grzybem Mycosphaerella patouilardi. Rozpoznajemy je po białych okrągłych plamach (ok. 2-3 mm średnicy) pojawiających się na liściach. Tkanki w ich obrębie zasychają. W warunkach wysokiej wilgotności plamy powiększają się i zlewają. Na górnej stronie liści pojawiają się czarne plamy – zarodniki grzyba. Porażone pędy należy usuwać i palić. Zastosować ten sam oprysk co przy Zamieraniu pędów bukszpanu.

Mączniak prawdziwy bukszpanu

Mączniaka prawdziwego wywołuje grzyb Phyllactinia guttata. Tę chorobę bukszpanu charakteryzuje biały delikatnego nalotu na liściach wraz z ciemniejszymi plamami na ich spodzie. W przypadku silnego porażenia grzybem liście żółkną i opadają. Opadłe liście są rezerwuarem zarodników dlatego należy je usuwać. Porażeniu sprzyja wysoka wilgotność. Dlatego też najlepiej podlewać krzewy od dołu unikając polewania liści i nie moczyć liści wieczorem. Nie należy dopuszczać do zalegania wody na liściach. Po zauważeniu pierwszych objawów krzewy wykonać oprysk 3-4 razy co 7-10 dni używając naprzemiennie środków np: DOMARC 10 EC, FALCON 460 EC. Można wzmacniać krzewy stosując środki takie jak BIOSEPT ACTIVE czy ACTIFOS.

Zamieranie pędów i liści bukszpanu

Wiosną na pędach pojawiają się jasnobrązowe plamy wskazujące na porażenie grzybem Macrophoma candollei. Zmiany obejmują pędy i reszta tkanek powyżej zmiany brązowieje i obumiera. Na odbarwionych liściach widoczne są małe czarne punkty. Szczególnie podatne na wystąpienie grzyba są pędy uszkodzone przez mróz lub wysuszone przez wiosenne wiatry. Należy wycinać części uszkodzone i obumarłe. Zaleca się 1-2 krotny oprysk środkiem TOPSIN M 500 SC.

Fytoftoroza bukszpanu

Choroba ta wywoływana jest przez grzyby Phytophtora citrophthora, P. Cinnamomi, P. Nicotianae.

Objawia się więdnięciem pędów wierzchołkowych i liści. Następnie tracą one kolor, żółkną, brązowieją i zamierają. Kolejno objawy obejmują całe pędy. Charakterystyczne dla tej choroby jest pojawianie się zmian u nasady korzeni i brunatnienie korzeni. Wystąpieniu choroby sprzyja wilgotne podłoże szczególnie jeśli dodano do niego dużą ilość torfu. Jeżeli w danym miejscu wcześniej rosły np. różaneczniki czy cyprysiki i zostały usunięte z powodu porażenia fytoftorozą istnieje duże prawdopodobieństwo, że bukszpan posadzony w tym miejscu także będzie chorował. Przy podłożu gliniastym lub piaszczystym  ryzyko wystąpienia fytoftorozy obniża się. Jej objawy często pojawiają się w II-giej połowie lata. Rośliny można wzmacniać np. preparatem Biosept Active. Należy wykonać oprysk w ilości 2-4 litrów cieczy na 1m2 środkami np. ALIETTE S lub PREVICUR ENERGY 840 SL. 

Zgorzel zgnilakowa bukszpanu

Chorobę tę wywołują grzyby z rodzaju Pythium. Liście tracą kolor, odbarwiają się i wykazują cechy chlorozy. Silnie porażone rośliny obumierają. Najczęstszą przyczyną jest zbyt wilgotne, słabo przepuszczalne podłoże. Należy unikać sadzenia bukszpanów na glebach o wysokim poziomie wód gruntowych i bardzo ciężkich. Roślinę chorą należy podlać fungicydem w ilości 2-4l na 1m2. Odpowiednie są środki te same, które stosuje się przeciwko fytoftorozie.

Zamieranie bukszpanu

Grzyb Cylindrocladium buxicola poraża najmłodsze dopiero rozwinięte liście. Na ich powierzchni widoczne są brązowe plamy z ciemniejszą obwódką. Choroba postępuje szybko. Plamy powiększają się liście brązowieją i opadają. W warunkach wysokiej wilgotności widoczny jest białawy nalot. Grzyb w obumarłych tkankach może przetrwać do 4 lat. Jego wystąpieniu sprzyja wysoka wilgotność, brak przepływu powietrza i duże zagęszczenie roślin. Należy szczególnie unikać moczenia liści przy temperaturach ok. 25 st. C. Chore pędy należy systematycznie usuwać i zbierać opadłe liście. Po zauważeniu pierwszych objawów należy opryskać krzewy 1-2 krotnie preparatem TOPSIN M 500 SC i wzmacniać środkami takimi jak np. TOPBUXUS HEALTH, BIOSEPT ACTIVE lub ACTIFOS.

Szkodniki bukszpanu

Ćma bukszpanowa (Cydalima perspectis)

Pod tą potoczną nazwą kryje się wyjątkowo inwazyjny owad, który w ostatnich latach zaatakował bukszpany w Europie. Owad ten zawleczony został z Chin i czyni prawdziwe spustoszenie wśród tych pięknych krzewów. Tę chorobę rozpoznajemy min. po pojawieniu się pajęczyny i gąsiennic na bukszpanach. Poświęcamy temu tematowi cały artykuł. Zachęcamy do jego przeczytania.

https://ladnydom.pl/Ogrody/7,113394,25073501,cma-bukszpanowa-jak-sie-pozbyc-niebezpiecznego-szkodnika-bukszpanu.html

Przędziorek bukszpanowiec (Eurytetranychus latus)

Wiosną, kiedy temperatury przekraczają 14 st.C z zimujących jaj wylęgają się larwy przędziorka należącego do roztoczy. Są to niewidoczne gołym okiem pajęczaki. Żerują one na spodniej stronie blaszki liściowej. Na ich atak szczególnie narażone są młode liście rozwijające się z pąków. Żerowanie powoduje, że liście pełne są bardzo drobnych cętek, zmieniają kolor. Stopniowo cętki zlewają się w większe plamy, liście żółkną a następnie brązowieją. Rozwojowi przędziorków sprzyja słoneczna i sucha pogoda. Aby zmniejszyć ryzyko inwazji szkodnika należy dbać o nawodnienie roślin rosnących na stanowiskach słonecznych i wietrznych. Na początku sezonu, zanim wzrosną temperatury, zaleca się wykonanie oprysku prewencyjnego. Niszczy on zimujące na spodniej stronie liści jaja. Należy wykonać go bezpiecznym preparatem na bazie oleju parafinowego PROMANAL 60 EC. Jeśli jednak mimo tego pojawią się oznaki żerowania przędziorków konieczny jest oprysk silniejszym środkiem np. ORTUS 05 SC lub KARATE ZEON 050 SC.  

Wzdymacz bukszpanowy (Eriophyes canestrini)

Są to niewidoczne gołym okiem roztocza. Wiosną atakują one liście młodych pędów. Liście te drobnieją i ulegają deformacji. Następnie widoczne jest wyraźne powiększenie pąków liściowych. Tracą one kolor i stają się brązowe. Wiosną należy dwukrotnie w odstępie ok. 10 dni wykonać oprysk środkiem KARATE ZEON050 CS lub TALSTAR.

Pryszczarek bukszpanek (Monarthropalpus flavus)

Jest to niewielka muchówka o pomarańczowym ciele. Jej obecność rozpoznajemy po zgrubieniach na liściach najmłodszych pędów. Mają one formę wypukłych pęcherzyków widocznych na górnej stronie liścia. W zgrubieniach tych rozwijają się larwy. Po przezimowaniu, wiosną zimujące larwy wyjadają w spodniej części blaszki liściowej okrągłe, przejrzyste plamy. Tędy wydostają się dorosłe osobniki po przeobrażeniu. Podstawowym sposobem walki z pryszczarkiem jest wycinanie i niszczenie zaatakowanych pędów. W maju należy wykonać oprysk środkiem TALSTAR.

Miodówka bukszpanowa (Psylla buxi)

Jest to owad niewielkich rozmiarów (3-5 mm) należący do rzędu pluskwiaków, spokrewniony z mszycami. Dorosłe osobniki można ze sobą pomylić. Miodówki żerują na najmłodszych liściach. Powodują ich deformację. Liście wyginają się i odbarwiają, żółkną. Najłatwiej przekonać się czy mamy do czynienia z miodówką dotykając najmłodszych pędów. Jeśli będą pokryte lepką wydzieliną (spadź) a miejscami widoczne będą drobne, białe kłaczki – wszystko wskazuje na tego szkodnika. Ta charakterystyczna dla pluskwiaków wydzielina osadza się na liściach i może być zasiedlana przez czarne grzyby (sadzaki). Podstawowym sposobem na ograniczenie wystąpienia miodówki jest przycinanie bukszpanu. Odcięte pędy usuwamy z ogrodu. Drugim zabiegiem profilaktycznym są opryski  preparatem PROMANAL 60 EC. W razie potrzeby można zastosować oprysk bezpiecznym środkiem AGRICOLLE lub insektycydem  MOSPILAN 20 SP. Szczytem aktywności miodówki są maj, czerwiec i lipiec.

Domowe sposoby na choroby i szkodniki roślin

Skorupik jabłoniowy (Lepidosaphes ulmi)

Jest to kolejny szkodnik należący do pluskwiaków. Liście krzewów zaatakowane przez skorupika drobnieją a pędy zamierają. Na ich powierzchni widoczne są szare lub brązowe tarczki (ok. 2-4 mm) w kształcie przecinków. Pod nimi znajdują się samice wraz z jajami. Larwy wylęgają się wiosną. Wtedy też najlepiej jest wykonać oprysk. Zjawisko to zwykle występuje w maju. Należy wtedy wykonać dwukrotnie oprysk środkiem MOSPILAN 20 SP co 2 tygodnie.