Ocieplenie ścian zewnętrznych. System ociepleń ETICS - jakie elementy

System ociepleń - zestaw wyrobów, wykorzystywany w budownictwie od ponad 60 lat, przeszedł ewolucję technologiczną i jakościową, odpowiadając na coraz większe potrzeby inwestorów oraz wymagania formalne. Obecnie dostępne są liczne warianty systemów ociepleń, z innowacyjnymi rozwiązaniami technicznymi, zaprojektowane dla różnych zastosowań, zarówno w budynkach nowych, jak i istniejących, poddawanych termomodernizacji (w tym już wcześniej docieplonych, a wymagających remontów elewacji bądź zwiększenia grubości izolacji termicznej). Łączy je jedno – są to rozwiązania systemowe, w których każdy komponent ma określoną funkcję, a przede wszystkim bezawaryjnie współdziała z pozostałymi, co sprawdzono i potwierdzono w testach laboratoryjnych przed dopuszczeniem wyrobu do obrotu i stosowania na elewacjach.

System ociepleń - z czego się składa?

Podstawowe elementy systemu ETICS są następujące:

• materiał termoizolacyjny (najczęściej to styropian lub wełna mineralna);
• zaprawa lub masa klejąca (do mocowania płyt materiału termoizolacyjnego);
• łączniki mechaniczne (stosowane, jeśli tak określono w projekcie ocieplenia);
• zaprawa lub masa klejąca do zatapiania siatki zbrojącej;
• siatka zbrojąca z włókna szklanego;
• środek gruntujący pod wyprawę zewnętrzną (stosowany opcjonalnie, zależnie od wybranego rozwiązania);
• tynk - cienkowarstwowa zaprawa lub masa tynkarska o zróżnicowanej fakturze i składzie chemicznym;
• farba elewacyjna wraz z podkładem dostosowanym do rodzaju farby (stosowana opcjonalnie; zależnie od systemu).

Integralną częścią systemu ociepleń – chociaż z formalnego punktu widzenia określaną jako materiały dodatkowe – są też listwy cokołowe, taśmy, siatki narożnikowe, profile narożnikowe i dylatacyjne, listwy kapinosowe oraz materiały uszczelniające i inne akcesoria systemowe, przewidziane w projekcie technicznym ocieplenia.

System ociepleń - jak układać?

System ociepleń - mówiąc w uproszczeniu - po ułożeniu na ścianie składa się z warstw.

• Pierwsza – to płyty termoizolacyjne (styropian lub wełna mineralna), które przykleja się do ściany odpowiednim klejem mocującym, z opcjonalnym dodatkowym mocowaniem z wykorzystaniem łączników mechanicznych osadzonych w ścianach. 
• Druga – to warstwa zbrojona utworzona na powierzchni zamontowanych płyt, czyli siatka z włókna szklanego wtopiona w zaprawę lub masę klejącą, często zagruntowana.
• Trzecia  (warstwa wierzchnia) – tynk, ewentualnie pomalowany farbą elewacyjną. Dostępne są również systemy ociepleń wykończone np. płytkami ceramicznymi czy okładziną kamienną lub ceramiczną.

System ociepleń ETICS. Jakie są zadania poszczególnych elementów?

System ociepleń ETICS to kompletny zestaw materiałów, z których każdy ma inną funkcję do spełnienia.

Termoizolacja (styropian lub wełna mineralna)

Sercem systemu ETICS jest materiał termoizolacyjny. Od jego parametrów, głównie współczynnika przewodzenia ciepła (im niższa jest jego wartość, tym lepiej), oraz grubości płyt zależy efektywność ocieplenia, czyli ochrona przed wychłodzeniem lub przegrzaniem budynku. Odpowiedni dobór termoizolacji decyduje też o spełnieniu prawnych wymagań co do maksymalnej przenikalność cieplnej ścian (współczynnik U) oraz o ochronie przeciwpożarowej budynku.

Zaprawy i masy klejące

Mocują termoizolację do podłoża (betonowego, murowanego bądź otynkowanego itp.), ponadto mają za przenoszą na określony element konstrukcyjny budynku, np. na ścianę, ciężar ocieplenia oraz wszelkich obciążeń oddziałujących bezpośrednio na niego.

Łączniki mechaniczne

Ich główną funkcją – oprócz wspomagania wyżej opisanych zadań zaprawy i masy klejącej – jest dodatkowe zabezpieczenie warstwy ocieplenia przed siłami ssącymi wiatru oraz przenoszenie obciążeń termicznych związanych z nagrzewaniem i chłodzeniem się elewacji. Mocowanie mechaniczne chroni również przed usterkami związanymi ze złym przygotowaniem podłoża – na przykład w przypadku braku zagruntowania podłoża czy też nieusunięcia starych, niezwiązanych z podłożem tynków czy łuszczących się farb. Zarówno zastosowanie łączników mechanicznych, jak i ich rodzaj, liczba i sposób rozmieszczenia powinny być określone w projekcie ocieplenia.

Warstwa zbrojona

Warstwa ta, zwana też bazową, jest bardzo istotnym elementem systemu ociepleń (ETICS). Do jej wykonania czasami stosuje się te same wyroby (popularnie zwane klejami do ociepleń), które służą do przyklejenia termoizolacji do podłoża ściennego. Większość producentów systemów ociepleń odróżnia jednak rodzaje zapraw i oferuje kleje do mocowania izolacji oraz produkty do wykonania warstwy zbrojonej – inne dla układów na styropianie, a inne dla tych na wełnie mineralnej, a także zależne od rodzaju podłoża.
Prawidłowo zainstalowana warstwa zbrojona przejmuje i przenosi naprężenia termiczne oraz zabezpiecza materiał izolacji termicznej przed uszkodzeniami i oddziaływaniem warunków zewnętrznych. Jest ponadto stabilnym podłożem pod wierzchnie, strukturalne wyprawy tynkarskie, zapewniającym nie tylko należytą ich przyczepność, ale też właściwą odporność na uderzenia całego zamontowanego na ścianie zewnętrznej budynku ocieplenia (tzw. udarność).
Ponieważ warstwa zbrojona zwykle wykonywana jest z zastosowaniem klejów na bazie spoiw mineralnych, co powoduje, iż ma niewielką tendencję do nasiąkania wodą, pokrywa się ją odpowiednim środkiem gruntującym. W ten sposób minimalizuje się wpływ warstwy zbrojonej na zewnętrzny tynk cienkowarstwowy, a także wyrównuje i ujednolica chłonność tej warstwy, co zapewnia równomierne wysychanie nałożonej masy tynkarskiej. Gruntowanie zwiększa również przyczepność tynku do warstwy zbrojonej i ułatwia nakładanie masy tynkarskiej.

Tynk cienkowarstwowy - warstwa wierzchnia

Głównym zadaniem zewnętrznej warstwy elewacji, wykonanej zwykle z tynku strukturalnego, jest ochrona całości systemu przed uszkodzeniami mechanicznymi i wpływem warunków atmosferycznych. Jej rolą jest też zapewnienie zainstalowanemu systemowi optymalnych parametrów fizykochemicznych do jego długoletniej eksploatacji. W szczególności chodzi tutaj o ochronę izolacji cieplnej przed możliwością jej zawilgocenia oraz o zapewnienie całemu systemowi spójności i trwałości w całym okresie jego użytkowania.

System ociepleń - jaka trwałość?

Początkowo założenia przewidywały dla systemów ociepleń nie mniej niż 25 lat żywotności. Doświadczenie zdobyte na przestrzeni ponad 60 lat istnienia tej technologii wskazują, że okres ten, przy odpowiedniej eksploatacji i konserwacji elewacji, może sięgać nawet 45 i więcej lat. Systemy ETICS mogą osiągnąć taką żywotność, jeśli ich warstwa wierzchnia zapewnia niską nasiąkliwość, wodoszczelność i mrozoodporność, przepuszcza w odpowiednim stopniu parę wodną, ma właściwą odporność na uderzenia, uszkodzenia mechaniczne, korozję mikrobiologiczną i na zabrudzenia.
Dla prawidłowo skonfigurowanego systemu ETICS uzyskuje się Krajową Oceną Techniczną (do niedawna Aprobatę Techniczną). W dokumencie tym wymienione są wszystkie obowiązkowe elementy systemu, właściwości użytkowe jego komponentów i całego układu. Producent systemu ma obowiązek wystawienia Krajowej Deklaracji Właściwości Użytkowych, w której potwierdza wszystkie parametry, a tym samym jakość oferowanego wyrobu. Dokumenty te powinny być łatwo dostępne dla inwestora.
Warto pamiętać, że tylko kompletne systemy ETICS są podstawą trwałego, bezpiecznego i funkcjonalnego ocieplenia. Użycie dowolnie zestawionych, niesystemowych materiałów tego nie zagwarantuje.