Pod blachą

Kiedyś pokrycia blaszane dostępne były w nielicznych wzorach i kolorach. Do wyboru mieliśmy blachę płaską, układaną na rąbek lub trapezową o kilku rodzajach profilu. Dzisiaj mnogość rozwiązań stosowanych w pokryciach blaszanych pozwala nadać budynkowi indywidualny charakter. Wielobarwne, przeznaczone na dachy blachy o różnych wzorach stały się powszechnie stosowanym rozwiązaniem. Ponadto znakomicie uzupełniają one nowoczesne formy domów, dodając ich bryłom wyrazistości, natomiast samym dachom – lekkości. Dziś blacha jest jednym z najpopularniejszych materiałów wykorzystywanych w pokryciach dachowych na całym świecie. W porównaniu z innymi materiałami blacha jest trwała, łatwa w montażu i konserwacji, a także estetyczna i dostępna w wielu kolorach oraz kształtach. 

Rodzaj blachy

Blachy do krycia dachów są wytwarzane z kilku materiałów. Nowe technologie produkcji sprawiły, że są one nie tylko bardziej trwałe, ale też oferowane w wielu atrakcyjnych formach i kolorach. Dlatego chętnie sięgają po nią zarówno inwestorzy, jak i architekci. Różnorodność blach dachowych daje swobodę w wyborze materiału na naszą kieszeń, ale i też utrudnia podjęcie decyzji. Dawniej dachy kryto głównie blachami z cynku i miedzi. Ich właściwości pozwalały na dowolne kształtowanie – zaginanie, gięcie, zwijanie, rozklepywanie, wyciąganie. Pozwalało to na uzyskanie praktycznie dowolnych kształtów – skomplikowanych krzywizn i detali. Sprawdzone przez lata rozwiązania wykorzystuje się również obecnie. Blachy wciąż wykonuje się z tych samych szlachetnych materiałów – z tym, że są one dość rozklepywanie, wyciąganie. Pozwalało to na uzyskanie praktycznie dowolnych kształtów – skomplikowanych krzywizn i detali. Sprawdzone przez lata rozwiązania wykorzystuje się również obecnie.

Blachy wciąż wykonuje się z tych samych szlachetnych materiałów – z tym, że są one dość kosztowne. Bardziej dostępne dla większości inwestorów są blachy z aluminium oraz stopu cynku z tytanem. Głównie wykonuje się z nich blachy płaskie łączone na rąbek. Duża różnorodność ich formy pozwala wykonać oryginalne i efektowne pokrycia dachowe. Jednak obecnie najpopularniejsze, bo najbardziej dostępne cenowo, są stalowe blachy powlekane. Produkuje się je z takiego gatunku stali, który umożliwia gięcie i profilowanie. Z niej wykonuje się rdzeń o grubości co najmniej 0,5 mm. Jest on obustronnie pokryty warstwą cynku. Po zabezpieczeniu blachy farbą gruntującą i antykorozyjną, producenci nanoszą na nie różnego rodzaju powłoki. Trwałość tych powłok wynosi 10-20 lat i jest związana z działaniem na nie różnego rodzaju zabrudzeń i zanieczyszczeń z powietrza.

Wady i zalety pokryć z dachy

1. Duża liczba wzorów, kolorów i typów pokryć blaszanych sprawia, że nie ma trudności w dopasowaniu ich do architektury budynku.
2. Są lekkie, więc nie obciążają więźby, co może mieć znaczenie przy wymianie pokrycia na starym dachu.
3. Ich montaż jest prosty.
4. Najczęściej są tańsze od pokryć z dachówek.
5. Wymagają pewnej ostrożności podczas montażu, bo stosunkowo łatwo je zarysować lub wgiąć.
6. Nie poprawiają parametrów akustycznych dachu.
7. Są bardziej wrażliwe na warunki atmosferyczne i wykazują mniejszą trwałość niż np. dachówki.

Trwałość blachy

Blachodachówki powinny zachować niezmienione właściwości przez okres od 10 do 20 lat. Na taki też czas udzielana jest gwarancja estetyczna, która obejmuje zarówno odpryski, pęknięcia, łuszczenia powłoki, jak też znaczące i nierównomierne różnice w kolorze. Pokrycie z blachodachówek po wielu latach może się w niewielkim stopniu odbarwić pod wpływem działania promieniowania UV, lecz cały dach powinien zachować intensywność koloru, niezależnie od tego, czy jest jasny, czy ciemny. Najtrwalsze są blachy szlachetne. Producenci dają na nie najdłuższą gwarancję, bo nawet 40 lat. Takie blachy są odporne na każdą pogodę i same chronią się przed korozją. Patyna powstająca wskutek reakcji z zawartym w powietrzu tlenem odkłada się na materiale, tworząc pancerz ochronny.

Blacha w arkuszach lub w modułach

Blachodachówki są dostępne w arkuszach ciętych na wymiar. To długie, dochodzące nawet do kilku metrów arkusze blachy, które mają stałą szerokość, a ich długość dostosowuje się do długości połaci dachu. Sprawdzają się one na prostych połaciach, jedno i dwuspadowych. Montaż takiej blachy jest błyskawiczny, a odpady – minimalne. Ze względu na długość blaszanych arkuszy należy zachować szczególną ostrożność podczas ich transportu, rozładunku i montażu. Jeśli ekipa dekarska będzie stosować się do zaleceń producenta, nie ulegną one uszkodzeniu, a pokrycie blaszane będzie nam służyło przez długie lata. Od kilkunastu lat popularne są blachodachówki modułowe, znane też jako panelowe. To niewielkie arkusze blachy, które składają się na kompletny system szybkiego montażu dachu. Arkusze pakowane są w paczki i na plac budowy przywożone na paletach. Wśród zalet blachodachówek modułowych należy wymienić także ograniczenie odpadów do minimum, najczęściej jest to 5% materiału. Niektórzy producenci oferują modele swoich blachodachówek zarówno w postaci arkuszy ciętych na wymiar, jak i modułów.

Zwoje, panele lub płytki

Blacha płaska jest sprzedawana w tradycyjnych arkuszach i zwojach oraz gotowych panelach na rąbek. Dostępne są także mniejsze elementy – płytki zwane też dachówkami i łuskami. Każda z tych form blachy płaskiej wymaga nieco innego kąta nachylenia dachu, a czasem także długości połaci. Dlatego formę pokrycia warto skonsultować z projektantem i dekarzem.

Kolory paneli i blachodachówek

Blachodachówkom barwę nadaje się jej przez naniesienie specjalnej powłoki, np. poliestrowej, polimerowej lub poliwinylowej. Stąd blachodachówki różnią się między sobą nie tylko trwałością, ale także stopniem połysku i strukturą. Mogą być gładkie i błyszczące, bez połysku i lekko chropowate, ze strukturą wytłaczaną lub wyciskaną, metaliczne, a nawet z posypką ceramiczną. Blachodachówki można kupić w kilkunastu podstawowych kolorach oferowanych przez producenta. Najpopularniejsze są barwy tradycyjnie kojarzące się z dachem – odcienie szare i brązowe, czerwień, ciemna zieleń, granat i czerń. Jeśli jednak chcemy, aby dach naszego domu się wyróżniał, możemy wybrać kolory takie jak burgund, oberżyna, niebieski, a nawet biały. Na zamówienie można mieć także indywidualnie wybrany kolor z palety RAL lub specjalnie stworzonej przez producenta. Te ostatnie są przygotowane tak, aby wśród nich znalazły się zarówno klasyczne, jak i te bardzo współczesne, modne odcienie. Wybierając odcień blachodachówki, powinniśmy pamiętać, że oświetlenie i wzajemne oddziaływanie kolorów na siebie sprawiają, że w zależności od sąsiedztwa wyglądają one inaczej. Na przykład kolor ciemnego dachu może wydawać się głęboką czernią na białej fasadzie, jednak często blednie na elewacji kolorowej.

Szara blacha płaska

Blachy płaskie ze stali ocynkowanej mają niezmienny kolor, ale nie tylko szary, który zależy od powłoki dokładnie takiej samej, jaką pokrywa się blachodachówki. Do wyboru mamy czerwony, zielony, niebieski, brązowy, a nawet złoty. Blacha miedziana, cynkowo- tytanowa i aluminiowa jest dostępna w dwóch odmianach. Naturalna (gołowalcowana) ma na początku metaliczną i błyszczącą powierzchnię, która z czasem, pod wpływem warunków atmosferycznych utlenia się. W następstwie tej reakcji na pokryciu pojawia się cienka, dobrze przylegająca warstwa ochronna, zwana patyną. Jej kolor ulega zmianie w czasie, np. blacha miedziana ma barwę od opalizujących lub łososiowych różów, po pomarańcze i czerwienie okraszone żółciami, błękitami, zieleniami i fioletami. W miarę jak pogrubia się warstewka tlenkowa, barwy te zastępowane są przez rudobrunatne i czekoladowe brązy, matowe, niebieskawe szarości lub odcienie czerni, by finalnie po kilku latach osiągnąć barwę jasnozieloną, niebieskozieloną, szarosrebrzystą lub grafitową. Jeśli zależy nam na tym, aby dach od razu miał taki kolor, możemy uniknąć etapu naturalnego tworzenia patyny. Wystarczy, że wybierzemy odmianę blachy z patyną uzyskaną w wyniku reakcji chemicznej w procesie technologicznym.

Płaskie lub z falą

Blachodachówki mają przetłoczenia, które nadają im kształt. Dawniej były one faliste, obecnie jednak producenci stale ulepszają swoje produkty, zbliżając je wyglądem do innych pokryć, np. dachówek ceramicznych i betonowych czy gontów. Przetłoczenia w blachach nie tylko odwzorowują krawędzie dachówek, ale też tworzą dodatkowe rowki i zagłębienia wzdłuż grzbietów fal. Ich zadanie nie jest tylko estetyczne – usztywniają one blachę, zwiększając jej odporność na uszkodzenia czy porywisty wiatr, a niektóre z nich także ułatwiają odprowadzenie wody opadowej z połaci.

Są też specjalne przetłoczenia antykapilarne, które zapobiegają gromadzeniu się wody pomiędzy arkuszami, a także rozwiązania umożliwiające wentylację poprzecznych zakładów. Wysokie przetłoczenia blachy powodują powstawanie głębokich cieni pomiędzy modułami. Dzięki temu pokrycie w różnych warunkach oświetlenia jest inne. Cień przetłoczenia nie tylko kształtuje plastyczny obraz dachówki, ale przede wszystkim sprawia, że mniej widoczne stają się wkręty oraz łączenia poziome. Osoby ceniące ponadczasową i minimalistyczną architekturę mogą wybrać na dach blachę na rąbek. Na domach jednorodzinnych najefektowniej wyglądają dachy kryte długimi pasami blachy płaskiej bez połączeń poprzecznych (rąbków leżących).

Blacha trapezowa

To produkt kojarzący się bardziej z obiektami przemysłowymi lub magazynami niż z domami mieszkalnymi, jednak jej specyficzny, industrialny wygląd przyciąga amatorów nowoczesności i coraz częściej można zobaczyć domy z takim właśnie pokryciem na dachu. Arkusze blachy trapezowej mają równoległe przetłoczenia o przekroju w kształcie trapezu. Te, zależnie od modelu, są szersze i wyższe lub węższe i niższe.

Między więźbą a pokryciem

Większość pokryć blaszanych wymaga podkonstrukcji nośnej z łat i mocowanych wzdłuż krokwi kontrłat. Tylko blacha płaska cięta z rolki powinna być mocowana do sztywnego poszycia, wykonanego z ażurowo rozstawionych desek. Zanim jednak powstanie podkonstrukcja, trzeba zaizolować dach.

Możliwości są dwie – stosuje się membranę dachową albo papę. Pasy membrany rozwija się prostopadle do okapu i mocuje do krokwi przed przybijaniem kontrłat. Papę trzeba ułożyć na sztywnym poszyciu, na przykład z desek. Po jej ułożeniu przybija się kontrłaty i prostopadle biegnące łaty. Wybór metody izolowania jest dowolny. Warto wiedzieć, że sztywne poszycie podnosi koszt dachu, zwiększa jego obciążenie, ale też usztywnia więźbę i poprawia izolacyjność akustyczną. Niekiedy jednak jest niezbędne. Gdy połacie dachu mają mniejszy kąt nachylenia niż 20°, poszycie z papą daje większą gwarancję szczelności. Przy dachach o tak małym spadku nie powinno się stosować membrany. Poza typowymi parametrami, takimi jak paroprzepuszczalność, wodoszczelność, podczas doboru membrany dachowej pod blachodachówkę ważna jest gramatura. Zbyt cienka folia może zostać uszkodzona podczas montażu lub w przyszłości nie spełniać prawidłowo swojej funkcji. Odpowiednio wysoka gramatura jednocześnie wskazuje na wyższą trwałość membrany.

Ważnym parametrem jest odporność na promieniowanie UV – zaleca się folie o najwyższym możliwym zakresie odporności na promieniowanie UV. W dachach z blachy w naturalny sposób rozproszone promieniowanie słoneczne dostaje się pod pokrycie i niszczy membranę. Dlatego warto wybrać odpowiedni produkt i jak najszybciej wykończyć dach. W upalne dni dachy z blachodachówki nagrzewają się – w okresie największych upałów pod pokryciami temperatura może sięgać powyżej 100°C. Kluczowym czynnikiem jest więc także zakres wytrzymałości na temperatury – pod blachy dobrze jest wybrać membrany odpowiedniej jakości. Innego rodzaju podkłady stosuje się pod pokrycia z blach płaskich. Najczęściej układa się je na ruszcie drewnianym składającym się z listew (kontrłat i łat) lub z listew (kontrłat) i desek lub też samych desek. Z powodu niszczącego oddziaływania wilgoci na drewno powinno się stosować deski heblowane z suchego, sezonowanego drewna.

Montaż blach

Podstawową zaletą krycia dachów blachą jest lekkość tego materiału – waga wynosi 5-7 kg/m2. Sprawia to, że arkusze szybko i łatwo transportuje się na dach. Różnorodność formatów ma także tę zaletę, że pokrycie układa się szybko i sprawnie. Jeśli dach ma prosty kształt, jednym dużym arkuszem można pokryć powierzchnię niemal 10 m2. Szczególnie szybko montuje się zatrzaskowe panele łączone na rąbek stojący, które są zamawiane na konkretny wymiar dachu. Równie szybko montuje się blachodachówki modułowe i panelowe. Najwięcej czasu wymaga krycie dachu blachami szlachetnymi, zwłaszcza tymi w postaci niewielkich płytek.

Pokrycia solarne

Kupując system solarny do zintegrowania z pokryciem, otrzymujemy panele PV pochodzące od renomowanych producentów. Wszystkie elementy są do siebie dopasowane. Instaluje się je na zasadzie plug and play (podłącz i używaj). Niekiedy wystarczy połączyć panele na klik, a poprawność wykonanej operacji poświadczy, włączając się, zamocowana w nich dioda. Dostawcy oferują też magazyny energii pozwalające gromadzić prąd. Zintegrowane pokrycie PV wygląda atrakcyjnie: jest jednolite, gładkie, błyszczące i pasuje do mody na dachowe czernie.

Na zakup dachu solarnego najlepiej się zdecydować, zanim zostanie wykonana więźba dachowa. Niektóre z firm specjalizujących się w takim rozwiązaniu mają swoje zalecenia. Na przykład wymagane może być sztywne poszycie z płyt OSB i specjalna membrana dachowa. Najlepsza będzie taka, która ma warstwę termoplastycznego poliuretanu. Pokrywa się nią całą powierzchnię dachu pod modułami solarnymi. Membrana powinna cechować się zarówno obniżoną palnością, jak i podwyższoną odpornością temperaturową oraz zapewniać wodoszczelność dachu przez cały okres jego użytkowania, nawet w warunkach stale podwyższonej temperatury pod panelami PV. mierzyć, ile energii odebraliśmy, a ile dostarczyliśmy do sieci. Instalację trzeba także zgłosić Państwowej Straży Pożarnej.

Zintegrowane z pokryciem panele fotowoltaiczne są dopasowywane do modułowych paneli dachowych. Stosując nowoczesne rozwiązania, wykluczamy standardowe, ciężkie i nieatrakcyjne wizualnie panele fotowoltaiczne wraz z widoczną konstrukcją montażową i okablowaniem Warto wiedzieć, że jeśli instalacja dachowa nie przekracza mocy 50 kW, nie trzeba występować o żadne pozwolenia. Zamiar montażu paneli trzeba natomiast zgłosić dostawcy energii, najlepiej przed rozpoczęciem robót. Wymieni on wówczas istniejący licznik prądu na taki, który będzie Sprzedawcy dachów solarnych wspierają inwestorów na każdym etapie w procesie uzyskania dofinansowań do systemu paneli oraz podczas zgłaszania instalacji w zakładzie energetycznym. W przypadku termomodernizacji mogą pomóc w uzyskaniu ulgi podatkowej.