Wykonanie słupów i trzpieni żelbetowych

Słupy i trzpienie żelbetowe to elementy wylewane na budowie, czyli wymagające przygotowania zbrojenia, szalunków, betonowania, pielęgnacji betonu oraz rozformowania.

Przygotowanie zbrojenia

Zarówno w przypadku słupów, jak i trzpieni żelbetowych (a także innych elementów konstrukcyjnych) zbrojenie powinno być wykonane wg projektu. Układ prętów głównych oraz strzemion, ich średnice oraz rozmieszczenie powinny odpowiadać temu, co znajdziemy w projekcie. Co prawda rozmieszczenie zbrojenia w dużym stopniu zależy od szalunków, ale równie ważne są cechy geometryczne elementów żelbetowych, a więc przekrój poprzeczny oraz wysokość. To od przekroju poprzecznego, przyjętej geometrii oraz warunków podparcia i połączenia z innymi elementami budynku zależy, jak będzie zazbrojony słup czy trzpień żelbetowy. To samo dotyczy zastosowania odpowiedniej, zgodnej z projektem, klasy betonu. Jeśli miałoby się to zmienić, może okazać się, że przyjęte zbrojenie jest nieodpowiednie. Dlatego tak ważne jest wykonanie wszystkiego zgodnie z tym, co założył projektant. Jeśli miałoby się coś zmienić, konieczna jest konsultacja kierownika budowy z projektantem albo bezpośrednia decyzja kierownika budowy, który będzie wiedział, co i jak zrobić, żeby było dobrze.

Przygotowanie szalunków

Szalunki grają nie mniej ważną rolę, jak przygotowane zbrojenie. W przypadku słupów i trzpieni żelbetowych są one bardzo narażone na deformacje wywołane naporem wysokiego słupa świeżej mieszanki betonowej, którą podczas układania dodatkowo się wibruje. Można do tych celów zastosować systemy szalunkowe lub wykonać indywidualnie szalunek z desek. Systemy szalunkowe są oczywiście łatwiejsze w użyciu i pewniejsze oraz można je stosować wielokrotnie. Jednak nie każdy wykonawca dysponuje takimi rozwiązaniami. Najczęściej więc szalunki wykonuje się z desek lub z płyt.
Niezależnie od tego, jakiego rodzaju są szalunki, powinny być bardzo dobrze zabezpieczone przed deformacją oraz wypłynięciem betonu. Warto zwielokrotnić ich stabilność, czyli zapewnić mniejsze odchyłki wymiarowe wylanym w nich elementom żelbetowym oraz zwiększyć bezpieczeństwo robót podczas betonowania. Należy też pamiętać, by powlec powierzchnie szalunków środkiem antyadhezyjnym, który ułatwi oddzielenie ich od betonowanych elementów bez uszkodzenia powierzchni i krawędzi powstających konstrukcji. Wykonawca powinien również zadbać o kwestię zachowania odpowiedniej wilgotności szalunków, w kontekście ich odkształcalności i wpływu na deformację ze względu na zmiany wilgoci.

Betonowanie

Betonowanie elementów żelbetowych zawsze należy wykonywać z dużą uwagą i ostrożnością. W przypadku słupów i trzpieni, z uwagi na ich dużą wysokość, może się okazać, że wylanie od razu całego elementu nie będzie możliwe. Wówczas należy podzielić prace na dwa ciągi robocze. Przy układaniu betonu zawsze należy zagęścić mieszankę za pomocą wibratora buławowego, nie przykładając go do zbrojenia. Dzięki temu mieszanka dokładnie wypełni szalunek, wpływając pomiędzy zbrojenie.

Rozformowanie szalunków

Szalunki należy zdemontować, gdy beton zwiąże i bez problemu uda się je oddzielić od wykonanych elementów. Należy pamiętać, że rozformowanie wykonuje się zazwyczaj przed upływem 28 dni od czasu wylania mieszanki, a więc wtedy, kiedy beton nie osiągnął pełnej wytrzymałości na ściskanie. Oznacza to, że element żelbetowy nie ma jeszcze pełnej nośności, co najczęściej nie jest potrzebne, bo wylane elementy nie będą od razu docelowo obciążone.

Pielęgnacja betonu

Świeżo wylane elementy żelbetowe wymagają odpowiedniej pielęgnacji. Wykonuje się to poprzez obfite polewanie wodą. Dotyczy to również słupów i trzpieni. Nic nie szkodzi, jeśli przy polewaniu zamoczone zostaną ściany czy inne elementy budynku. One szybko wyschną. Brak pielęgnacji zaś mógłby doprowadzić do powstania rys na elementach żelbetowych.

Nie obejdzie się bez kontroli

Wykonanie słupów i trzpieni oraz innych elementów żelbetowych, a właściwie cała budowa to proces, podczas którego można popełnić błędy. Następuje tu bowiem sekwencja robót ulegających zakryciu oraz takich, które mają wpływ na właściwości użytkowe elementów. Dlatego na każdym etapie roboty powinien skontrolować kierownik budowy i inspektor nadzoru inwestorskiego. Tylko to bowiem daje pewność, że prace będą wykonane prawidłowo, zgodnie z projektem i ze sztuką budowlaną. Obowiązek odbioru robót budowlanych – który trzeba wykonać przy pomocy osób mających odpowiednie kwalifikacje i uprawnienia, a więc kierownika budowy i inspektora nadzoru inwestorskiego – jest wymagany przez Prawo budowlane.