Jak zbudować ściany odporne na zarysowania?

Pomimo tego że ściany działowe nie są elementami konstrukcyjnymi, powinny być odporne na warunki, w których są użytkowane. Do takich ścian zazwyczaj mocuje się różne przedmioty, które związane są z użytkowaniem i aranżacją wnętrz. Dlatego powinny zachowywać stabilność i odporność na tego typu warunki oraz związane z tym oddziaływania. Budowa ścian działowych nie jest trudna, trzeba jednak wziąć pod uwagę to, że o pewne aspekty należy zadbać, by ściany nie pękały i były trwałe.

1. Ściany działowe powinny mieć odpowiednią grubość

Inwestorom często zależy na tym, by ściany działowe były jak najcieńsze, (są tańsze i nie pomniejszają powierzchni użytkowej) i dlatego decydują się na takie o grubości 6 lub 8 cm. Cienkie ściany są jednak dość smukłe, ponieważ są cienkie i wysokie (smukłość to stosunek wysokości do grubości ściany). Tym samym nie mają one odpowiedniej sztywności (warunek sztywności jest wymagany przez normę murową Eurokod 6). Cienkie ściany mają gorszą izolacyjność akustyczną i nie można na nich wieszać zbyt ciężkich przedmiotów. By zapewnić ścianom odpowiednią smukłość (nie większą niż 30), przy minimalnej wysokości wynikającej z rozporządzenia „Warunki Techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie”, czyli wysokości 250 cm, powinny mieć grubość nie mniejszą niż 8,33 cm (grubość bez tynków). Ponieważ kondygnacje zazwyczaj są wyższe niż 250 cm, ściany powinny mieć grubość 10-12 cm.

2. Ściany działowe powinny być oddzielone od podłoża

Ściany działowe stawia się na elementach konstrukcyjnych budynku, które ulegają odkształceniom, zwłaszcza jeśli chodzi o stropy i belki. Ich ugięcia, nawet jeśli są dopuszczalne, są „groźne” dla ścian działowych, które mogą się porysować i popękać. By temu zapobiec, trzeba oddzielić ścianę działową od podłoża. W tym celu wystarczy pod pierwszą warstwą bloczków ułożyć folię lub papę.

3. Ściany działowe powinny być zamocowane do elementów budynku

By ściany działowe zachowały stateczność, powinny mieć nie tylko odpowiednią grubość, ale i być odpowiednio zamocowane do ścian nośnych czy słupów lub do stropu.
Mocowanie ścian działowych do nośnych można zrobić na dwa sposoby. Pierwszym z nich jest zostawienie strzępi w ścianach nośnych, czyli miejsc na wmurowanie bloczków ścian działowych. Wygodniej jest jednak łączyć ściany działowe z nośnymi za pomocą specjalnych łączników stalowych (oznaczonych jako LP30). Takie płaskie blaszki mocuje się do ściany nośnej lub wmurowuje w spoiny. Łączniki powinny być umieszczone w co trzeciej warstwie bloczków ściany działowej. Oprócz łączników w spoinie pionowej pomiędzy łączonymi ścianami należy nałożyć zaprawę murarską.

4. Ściany działowe powinny być właściwie wymurowane

Element murowe (bloczki, cegły, pustaki) powinny być właściwie ze sobą powiązane (przemurowane), czyli wymurowane tak, by spoiny pionowe w kolejnych warstwach się mijały. Przemurowanie zależy od wysokości elementów murowych (hu). Jeśli jest ona:

• nie większa niż 250 mm, zakład ≥ 0,4 hu lub 40 mm (wybiera się większą wartość);
• większa niż 250 mm, zakład ≥ 0,2 hu lub 100 mm (wybiera się większą wartość).

Ponadto zaprawa murarska powinna być ułożona w spoinach poziomych i pionowych. Jeśli elementy murowe są profilowane na pióra i wpusty, spoin pionowych można nie wypełniać (oczywiście, jeżeli producent na to pozwala).

5. Ściany działowe powinny mieć właściwie zamontowane nadproża

W ścianach działowych najczęściej wykonuje się otwory na drzwi, nad którymi umieszcza się nadproża. Ponieważ działówki nie są elementami konstrukcyjnymi, to i nadproża nie są zbyt obciążone. Dlatego zazwyczaj są to nadproża samonośne, czyli takie które „niosą” same siebie oraz zbierają ciężar własny ściany działowej z trójkąta obciążeń równobocznego, wpisanego w geometrię ściany nad belką nadprożową.
Są to niewielkie obciążenia, więc nadproża w ścianach działowych zazwyczaj dobiera się ze względu na geometrię, czyli dobiera się długość do szerokości otworów, które mają przekryć oraz grubości ścian działowych. Ważne jest przy tym, by nadproża miały odpowiednią długość oparcia – zwykle od 10 do 25 cm – która zależy od założeń projektowych oraz producenta nadproży.
Nadproża można wykonać na budowie jako wylewane belki żelbetowe, zbrojone czterema prętami o średnicy 10-12 mm oraz strzemionami z prętów o średnicy 6 mm.
Niemniej jednak zastosowanie belki prefabrykowanej jest najwygodniejsze.

6. Ściany działowe powinny być oddylatowane od elementów konstrukcji

Ściany działowe nie powinny być obciążone innymi elementami konstrukcji budynku. Gdyby to miało miejsce, mogłoby dojść do uszkodzeń ścian działowych, które nie są przystosowane do ponoszenia obciążeń. Poza tym ściany działowe podczas projektowania nie są brane pod uwagę jako elementy konstrukcyjne, więc mogły by zaburzyć lub istotnie zmienić schemat przekazywania obciążeń, co w ekstremalnych przypadkach może okazać się niebezpieczne. Dlatego ściany działowe powinny być oddylatowane (oddzielone) od stropów i innych elementów (np. elementów więźby dachowej) występujących nad nimi. W tym celu pomiędzy ścianami działowymi a stropem powinno się zostawić przerwę o wysokości 2-3 cm, by umożliwić swobodne odkształcenia konstrukcji stropowej, która nie może dociążać ściany działowej. Szczelinę tę powinno się wypełnić trwale plastycznym materiałem. Nie może to być zwykła pianka montażowa, która po związaniu się nie odkształca. Powinna być zastosowana trwale plastyczna piana (np. Flexifoam). Szczelinę można też wypełnić wełną mineralną, choć jest to trudniejsze do wykonania niż aplikacja elastycznej pianki poliuretanowej.
Jeśli w płaszczyźnie ściany występują np. drewniane słupy więźby dachowej, również one powinny być od niej oddylatowane szczeliną o szerokości 1-2 cm. Dylatację pomiędzy ścianą działową a słupem drewnianym również należy wypełnić trwale plastyczną pianką poliuretanową lub wełną mineralną.