Zmiany w trakcie budowy. Zmiana posadowienia

Rodzaj posadowienia jest ujęty w projekcie, więc teoretycznie wszystko jest gotowe do tego, by rozpocząć budowę. Inwestorzy zazwyczaj nie mają wiedzy na temat posadowienia i są skłonni do budowania zgodnie z projektem. Ziarno niepewności może zasiać wykonawca. Zazwyczaj to on podsuwa propozycję tego, co można – według niego – usprawnić przy wykonywaniu fundamentów.
Propozycje dotyczące tego etapu robót mogą być różne i dotyczyć:

• sposobu posadowienia,
• geometrii fundamentu (wymiarów przekroju poprzecznego),
• sposobu zbrojenia,
• głębokości posadowienia,
• pewnych elementów (na przykład rezygnacji z wykonania chudziaka pod ławami fundamentowymi).

Z tej listy wynika, że zmian może być dużo i mogą być one poważne.

Posadowienie domu. Zmiany

Ukryte w ziemi fundamenty przekazują obciążenia działające na budynek (użytkowe oraz oddziaływania śniegu i wiatru) oraz ciężar samego budynku na grunt, a także przejmują oddziaływania podłoża. Są więc bardzo ważnym elementem, który decyduje
o trwałości domu i bezpieczeństwie jego użytkowania. Inwestorów może zmylić to, że wszelkie zmiany dotyczące fundamentów nie wpływają na walory użytkowe budynku. Mają jednak duży wpływ na konstrukcję domu.
Jeśli zmiany w tym zakresie nie powodują skutków wymienionych w artykule 36a w ustępie 5. Prawa Budowlanego, to nie będzie to istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę. Innymi słowy – przy zachowaniu wymiarów budynku, wysokości poziomu „zero”, zmiany dotyczące posadowienia nie będą istotne. Jest tylko jedno „ale”: poczynione zmiany nie powinny negatywnie wpłynąć na parametry fundamentów, czyli ich nośność i trwałość. Nie mogą też w niekorzystny sposób wpływać na budynek lub oddziaływać na otoczenie.

Posadowienie domu. Skutki

Zmiany zawsze powinien ocenić kierownik budowy i wyrazić zgodę na ich wprowadzenie. W najgorszym razie może być konieczne zaprojektowanie fundamentów od nowa.
Zmiana rodzaju fundamentów. Najczęściej spotykaną propozycją zmian jest zastąpienie ław fundamentowych płytą fundamentową. Niezbędne jest wówczas przygotowanie projektu płyty fundamentowej. Zazwyczaj firmy specjalizujące się w ich wykonaniu biorą to na siebie, zlecając wykonanie projektu uprawnionemu projektantowi. Jedynie na tej podstawie można wykonać płytę fundamentową zamiast ław fundamentowych. Należy przy tym zapytać projektanta budynku – architekta – czy wyraża na to zgodę. Zazwyczaj nie ma z tym problemu, zwłaszcza że odpowiedzialność za konstrukcję płyty spoczywa na projektancie nowego rodzaju posadowienia.
Zmiana wymiarów ław fundamentowych i zbrojenia. W ławach fundamentowych zazwyczaj zmienia się wymiary przekroju poprzecznego ław. Powiększenie nie jest problemem, ponieważ działa na korzyść nośności ław i ich sztywności.
Podobnie jest, jeśli zmiany mają dotyczyć zwiększenia przekroju zbrojenia ław fundamentowych. To również są zmiany bezpieczne i zazwyczaj są akceptowane przez kierowników budów.
Inaczej jest przy zmniejszaniu przekroju ław fundamentowych lub zbrojenia. Takie przeróbki zawsze powinny być potwierdzone stosownymi obliczeniami. A to z kolei już dosyć skomplikowana i kosztowna sprawa.
Głębokość posadowienia. Ławy fundamentowe powinny być posadowione nie płycej niż na głębokości przemarzania, która zależy od lokalizacji budynku (Polska jest podzielona na różne strefy głębokości przemarzania). Niekiedy jednak przyjęta głębokość posadowienia w projekcie wynika z informacji szczegółowych zawartych w opinii geotechnicznej, wykonanej na potrzeby wznoszenia domu. Wówczas głębokość może wynikać z tego, że projektant założył posadowienie na warstwie nośnej, która zalega niżej niż wynosi głębokość przemarzania na danym terenie. Dlatego przy zamiarze zmiany posadowienia fundamentów należy zawsze skonsultować się z projektantem.
Na pewno nie może być to płycej niż wynosi głębokość przemarzania, chyba że będzie to płyta fundamentowa z opaską przeciwwysadzinową.
Rezygnacja z „chudziaka”. Zazwyczaj ławy fundamentowe według projektu są umieszczone na warstwie z chudego betonu. To rozwiązanie jest potrzebne przy niestabilnym podłożu. Jeśli wykopy będą dosyć precyzyjnie wykonane, a ich spód będzie równy i zwarty, to można z tego zrezygnować. Najczęściej wówczas powiększa się wysokość ław fundamentowych o grubość „chudziaka”.

Posadowienie domu. Konsekwencje

Zmiana dotycząca usytuowania fundamentów może oznaczać zmianę gabarytów budynku. Ma to najczęściej miejsce, jeśli nastąpi pomyłka w wytyczeniu fundamentu lub ich usytuowania. Jeśli okaże się, że budynek ma inne gabaryty niż to wynika z projektu, a odchyłka wynosi więcej niż 2%, to organ może nakazać inwestorowi przywrócenie stanu budynku do odpowiadającego projektowi, na który została wydana decyzja o pozwoleniu na budowę albo wręcz może nakazać rozbiórkę. Oznacza to ogromne koszty, które musi ponieść inwestor.
Jeśli zmiany są wprowadzane na etapie budowy i nie kolidują z zapisami MPZP lub warunkami zabudowy i warunkami technicznymi, może się okazać, że da się je wprowadzić bez większych komplikacji. Wówczas inwestor będzie mógł wystąpić o wydanie nowej decyzji o pozwolenie na budowę lub dokonać nowego zgłoszenia. Będzie go to kosztowało tylko wykonanie nowego projektu oraz przestój na budowie, spowodowany wstrzymaniem prac przez kierownika budowy.