Instalacja wodna ze stali, miedzi czy tworzywa sztucznego
Kuchnia, łazienka, toaleta czy też pralnia to pomieszczenia, w których nie można się obejść bez ciepłej i zimnej wody. Do tych wszystkich miejsc trzeba więc doprowadzić instalację wodną.
Nadal najczęstszym sposobem prowadzenia instalacji wodnej w naszych domach jest system trójnikowy. Od pionów, czyli głównych przewodów, odchodzą odgałęzienia do poszczególnych urządzeń i baterii. Odgałęzienia mogą być ułożone w bruździe ściennej (potem przykrywa się je tynkiem). Taką instalację wykonuje się na przykład ze stalowych rur ocynkowanych łączonych przez skręcanie, stalowych i miedzianych rur zaciskanych oraz z tworzyw sztucznych zgrzewanych lub klejonych. System trójnikowy może być też wykorzystywany, gdy rury z polietylenu, łączone za pomocą zaciskarki, prowadzone są albo w bruździe, albo w warstwie wylewki w podłodze.
Rzadziej spotykaną opcją - ze względu na wyższą cenę - jest system rozdzielaczowy. W domu piętrowym na każdej kondygnacji umieszcza się rozdzielacz (schowany w szafce podtynkowej), który zasilany jest wodą z pionu. Od rozdzielacza odchodzą gałązki (wykonane z jednego odcinka rury) do każdego punktu poboru wody.
Instalacja wodna na etapie planowania
Jeśli mamy typowy projekt domu, wówczas w jego dokumentacji technicznej znajduje się przykładowa instalacja wodna. Nie zawsze musi nam jednak ona odpowiadać. Możemy mieć własną wizję rozmieszczenia elementów wyposażenia w kuchni i łazience. Nasze pomysły i wątpliwości warto wówczas omówić z fachowcem, który podpowie nam, jakie są możliwości ustawienia na przykład i wanny, i kabiny w tym samym pomieszczeniu.
Można także zastanowić się nad koniecznością wykonania cyrkulacji, czyli ułożenia dodatkowej rury oraz montażu niedużej pompy. Dzięki temu ciepła woda krąży w instalacji i jest dostępna zaraz po odkręceniu baterii, nawet w najbardziej oddalonym punkcie od kotła lub podgrzewacza. Aby jednak nie ponosić wysokich kosztów takiej inwestycji, stosuje się specjalne sterowniki do programowania czasu pracy pompy.
Rodzaje rur i kształtek do instalacji wodnej
W nowo budowanych domach już raczej nie stosuje się tak popularnych kiedyś rur ze stali ocynkowanej. Zastąpiły je znacznie odporniejsze na korozję i prostsze w montażu przewody z miedzi lub tworzyw sztucznych.
Rury z miedzi. Rury (zdjęcie) te są trwałe, odporne na wysoką temperaturę i promienie UV. Ponadto, są niepalne i mają właściwości bakteriostatyczne, więc na ich wewnętrznych ściankach nie rozwijają się bakterie. Nie zaleca się ich jednak stosować, gdy mamy miękką wodę (zazwyczaj dotyczy to terenów górskich). Wówczas na umywalce, wannie czy sedesie mogą pojawić się zielonkawe naloty, spowodowane utlenianiem się wewnętrznej warstwy przewodu.
Na rynku rury miedziane dostępne są w prostych odcinkach lub w kręgach. Przewody twarde łączy się przez lutowanie lub za pomocą kształtek, a miękkie są giętkie, więc łatwo je kształtować, nawet ręcznie.
Rury z tworzyw sztucznych. (zdjęcie) W instalacjach wodnych zazwyczaj używa się rur z polibutylenu (oznaczane są symbolem PP), polietylenu (PE lub PEX) oraz polibutylenu (PB). Instalatorzy chętnie je wybierają, między innymi z tego względu, że są lekkie, więc łatwo się je transportuje, a potem montuje.
Poza tym, rury z tworzyw sztucznych (podobnie jak miedziane), nie zarastają osadami, gdyż mają gładkie ścianki wewnętrzne. W zależności od rodzaju użytego tworzywa, rury różnią się odpornością na działanie wysokiej i niskiej temperatury, elastycznością oraz sposobem łączenia. Jedne się zgrzewa, inne klei, a jeszcze inne zaprasowuje lub skręca.
Rury wielowarstwowe. (zdjęcie) W rurach tych wkładkę aluminiową pokrywa od wewnątrz polietylen sieciowany, a od zewnątrz polietylen wysokiej gęstości. Taka budowa sprawia, że przewody nie wydłużają się nadmiernie pod wpływem wzrostu temperatury wody. Można je więc mocować do ściany znacznie rzadziej niż te ze zwykłego tworzywa.
Montaż instalacji przebiega szybko, gdyż do wyginania rur o małych średnicach nie potrzeba żadnych narzędzi (przy większych używa się ręcznych giętarek oraz sprężyn). Ponadto, rury wielowarstwowe po wygięciu zachowują nadany im kształt, dzięki czemu potrzeba mniej stosunkowo drogich łączników.
Izolacja rur do ciepłej i zimnej wody
Jeśli rury znajdują się w bruździe ściennej lub w warstwie wylewki, stosuje się otuliny z miękkiej pianki polietylenowej. Zapobiega to niepotrzebnym stratom ciepła do otoczenia oraz chroni przed bezpośrednim kontaktem przewodów z zaprawą murarską. Umożliwia to też ich wydłużanie się i kurczenie pod wpływem zmian temperatury, bez ryzyka uszkodzenia tynku bądź wylewki.
Fachowcy zalecają też izolowanie rur zimnej wody, zwłaszcza gdy są one ułożone w nieogrzewanych pomieszczeniach (na przykład w garażu). Dzięki temu mroźną zimą nie ulegną uszkodzeniu. Natomiast latem otuliny zabezpieczają przed roszeniem się tych rur (nie wykrapla się na nich para wodna).
Próba szczelności instalacji wodnej
Po zakończeniu prac instalację wodną należy koniecznie przepłukać (usuwamy w ten sposób opiłki metali oraz tworzyw sztucznych), a następnie wykonać próbę szczelności. Leży to w interesie zarówno inwestora, jak i instalatora. Pomyślnie przeprowadzona próba gwarantuje szczelność systemu rur i wszystkich połączeń. Umożliwia też prowadzenie dalszych robót budowlanych przez kolejne ekipy, a przede wszystkim tynkarzy i posadzkarzy. Jest to także podstawa do rozsądzenia sporu, gdy nastąpi uszkodzenie instalacji.
Uwaga! Potwierdzeniem przeprowadzonej próby szczelności jest spisanie protokołu podpisanego przez instalatora i inwestora.
Rzadziej spotykaną opcją - ze względu na wyższą cenę - jest system rozdzielaczowy. W domu piętrowym na każdej kondygnacji umieszcza się rozdzielacz (schowany w szafce podtynkowej), który zasilany jest wodą z pionu. Od rozdzielacza odchodzą gałązki (wykonane z jednego odcinka rury) do każdego punktu poboru wody.
Instalacja wodna na etapie planowania
Jeśli mamy typowy projekt domu, wówczas w jego dokumentacji technicznej znajduje się przykładowa instalacja wodna. Nie zawsze musi nam jednak ona odpowiadać. Możemy mieć własną wizję rozmieszczenia elementów wyposażenia w kuchni i łazience. Nasze pomysły i wątpliwości warto wówczas omówić z fachowcem, który podpowie nam, jakie są możliwości ustawienia na przykład i wanny, i kabiny w tym samym pomieszczeniu.
Można także zastanowić się nad koniecznością wykonania cyrkulacji, czyli ułożenia dodatkowej rury oraz montażu niedużej pompy. Dzięki temu ciepła woda krąży w instalacji i jest dostępna zaraz po odkręceniu baterii, nawet w najbardziej oddalonym punkcie od kotła lub podgrzewacza. Aby jednak nie ponosić wysokich kosztów takiej inwestycji, stosuje się specjalne sterowniki do programowania czasu pracy pompy.
Rodzaje rur i kształtek do instalacji wodnej
W nowo budowanych domach już raczej nie stosuje się tak popularnych kiedyś rur ze stali ocynkowanej. Zastąpiły je znacznie odporniejsze na korozję i prostsze w montażu przewody z miedzi lub tworzyw sztucznych.
Rury z miedzi. Rury (zdjęcie) te są trwałe, odporne na wysoką temperaturę i promienie UV. Ponadto, są niepalne i mają właściwości bakteriostatyczne, więc na ich wewnętrznych ściankach nie rozwijają się bakterie. Nie zaleca się ich jednak stosować, gdy mamy miękką wodę (zazwyczaj dotyczy to terenów górskich). Wówczas na umywalce, wannie czy sedesie mogą pojawić się zielonkawe naloty, spowodowane utlenianiem się wewnętrznej warstwy przewodu.
Na rynku rury miedziane dostępne są w prostych odcinkach lub w kręgach. Przewody twarde łączy się przez lutowanie lub za pomocą kształtek, a miękkie są giętkie, więc łatwo je kształtować, nawet ręcznie.
Rury z tworzyw sztucznych. (zdjęcie) W instalacjach wodnych zazwyczaj używa się rur z polibutylenu (oznaczane są symbolem PP), polietylenu (PE lub PEX) oraz polibutylenu (PB). Instalatorzy chętnie je wybierają, między innymi z tego względu, że są lekkie, więc łatwo się je transportuje, a potem montuje.
Poza tym, rury z tworzyw sztucznych (podobnie jak miedziane), nie zarastają osadami, gdyż mają gładkie ścianki wewnętrzne. W zależności od rodzaju użytego tworzywa, rury różnią się odpornością na działanie wysokiej i niskiej temperatury, elastycznością oraz sposobem łączenia. Jedne się zgrzewa, inne klei, a jeszcze inne zaprasowuje lub skręca.
Rury wielowarstwowe. (zdjęcie) W rurach tych wkładkę aluminiową pokrywa od wewnątrz polietylen sieciowany, a od zewnątrz polietylen wysokiej gęstości. Taka budowa sprawia, że przewody nie wydłużają się nadmiernie pod wpływem wzrostu temperatury wody. Można je więc mocować do ściany znacznie rzadziej niż te ze zwykłego tworzywa.
Montaż instalacji przebiega szybko, gdyż do wyginania rur o małych średnicach nie potrzeba żadnych narzędzi (przy większych używa się ręcznych giętarek oraz sprężyn). Ponadto, rury wielowarstwowe po wygięciu zachowują nadany im kształt, dzięki czemu potrzeba mniej stosunkowo drogich łączników.
Izolacja rur do ciepłej i zimnej wody
Jeśli rury znajdują się w bruździe ściennej lub w warstwie wylewki, stosuje się otuliny z miękkiej pianki polietylenowej. Zapobiega to niepotrzebnym stratom ciepła do otoczenia oraz chroni przed bezpośrednim kontaktem przewodów z zaprawą murarską. Umożliwia to też ich wydłużanie się i kurczenie pod wpływem zmian temperatury, bez ryzyka uszkodzenia tynku bądź wylewki.
Fachowcy zalecają też izolowanie rur zimnej wody, zwłaszcza gdy są one ułożone w nieogrzewanych pomieszczeniach (na przykład w garażu). Dzięki temu mroźną zimą nie ulegną uszkodzeniu. Natomiast latem otuliny zabezpieczają przed roszeniem się tych rur (nie wykrapla się na nich para wodna).
Próba szczelności instalacji wodnej
Po zakończeniu prac instalację wodną należy koniecznie przepłukać (usuwamy w ten sposób opiłki metali oraz tworzyw sztucznych), a następnie wykonać próbę szczelności. Leży to w interesie zarówno inwestora, jak i instalatora. Pomyślnie przeprowadzona próba gwarantuje szczelność systemu rur i wszystkich połączeń. Umożliwia też prowadzenie dalszych robót budowlanych przez kolejne ekipy, a przede wszystkim tynkarzy i posadzkarzy. Jest to także podstawa do rozsądzenia sporu, gdy nastąpi uszkodzenie instalacji.
Uwaga! Potwierdzeniem przeprowadzonej próby szczelności jest spisanie protokołu podpisanego przez instalatora i inwestora.
Filtry do wody
Jeśli w domu mamy wodę z wodociągu, to jest ona uzdatniona i spełnia normy. Wówczas wystarczy na rurze doprowadzającej zimną wodę do budynku zamontować filtr mechaniczny. Znajdujący się w nim wkład filtrujący działa na zasadzie bardzo dokładnego sita. Uchroni on naszą instalację od zanieczyszczeń mechanicznych (drobin piasku, mułu, fragmentów rdzy), które mogą pochodzić z sieci wodociągowej. Dodatkowo, gdy chcemy poprawić smak wody (często jest bowiem chlorowana), można zamontować filtr węglowy.
Natomiast gdy czerpiemy wodę z własnej studni głębinowej, ma ona często podwyższoną zawartość żelaza i manganu oraz odznacza się dużą twardością. Zanim jednak kupimy urządzenie uzdatniające wodę, trzeba poznać jej skład. Badania najprościej przeprowadzić w stacji sanitarno-epidemiologicznej (orientacyjny koszt analizy wynosi około 350 zł). Na tej podstawie specjalista dobiera odpowiednią wydajność odżelaziacza, odmanganiacza czy zmiękczacza. Urządzenia te umieszcza się zwykle na początku domowej instalacji wodnej. Dzięki temu filtrowana woda dociera do kranów w całym domu.
Koszty wykonania instalacji wodnej
Cena instalacji zależy nie tylko od rodzaju rur i sposobu ich łączenia, ale też regionu kraju, gdzie będzie ona wykonana. W Polsce centralnej zapłacimy znacznie więcej za punkt (czyli podłączenie urządzenia sanitarnego do instalacji), niż na przykład we wschodniej części kraju. Podane koszty są więc orientacyjne.
Najtańszy będzie system wykonany z polipropylenowych rur zgrzewanych - 100 zł za materiały oraz tyle samo za robociznę od punktu. Podobnie zapłacimy za instalację z polietylenu z zaciskanymi trójnikami. A jeśli wybierzemy system z rozdzielaczami, cena punktu wzroście do 200 zł za materiały i tyle samo za robociznę. Najwyższe zaś koszty poniesiemy, gdy zdecydujemy się na rury i kształtki miedziane łączone przez lutowanie - co najmniej 600 zł za punkt.
Biorąc to pod uwagę, w domu o powierzchni 150 m2 może nam się uda wykonać instalację ciepłej i zimnej wody już za 3000 zł (zakładamy, że nie ma konieczności montażu cyrkulacji, a w budynku są dwie łazienki, kuchnia ze zlewozmywakiem i zmywarką, pralnia, kotłownia z umywalką oraz dwa krany czerpalne do podlewania ogrodu, czyli razem około 15 punktów). Natomiast za instalację miedzianą z cyrkulacją możemy się spodziewać ceny rzędu 10 000 zł.
Do tego trzeba dodać cenę filtrów mechanicznych (500 zł) lub urządzenia uzdatniającego wodę (nie mniej niż 2500 zł) oraz koszty ich montażu.
Baterie na odpowiedniej wysokości
W zależności od tego, jakie urządzenia będzie zasilać instalacja wodna, rury wyprowadza się na różną wysokość nad podłogą:
- do umywalki z baterią stojącą - około 50-60 cm;
- do wanny z baterią ścienną - 60 cm;
- do prysznica - 110-130 cm.
Należy też pamiętać o właściwym podłączeniu wody do baterii, zwłaszcza termostatycznej. Rura z zimną wodą musi znajdować się z prawej strony, a z ciepłą - z lewej. W przeciwnym razie termostat odpowiedzialny za zmieszanie strumieni będzie źle działał. Może to nawet doprowadzić do poparzenia lub wzięcia lodowatej kąpieli.
Rury i kształtki do instalacji wodnej oferują m.in. producenci i dystrybutorzy:
- Geberit, www.geberit.com.pl
- Hutmen, www.hutmen.pl
- Kan, www.kan.com.pl
- Perfexim, www.perfexim.com.pl
- Pipelife, www.pipelife.com
- Viega, www.viega.pl
- Wavin, www.pl.wavin.com
- Wieland, www.wieland.pl
- Tece, www.tece.pl
Jeśli w domu mamy wodę z wodociągu, to jest ona uzdatniona i spełnia normy. Wówczas wystarczy na rurze doprowadzającej zimną wodę do budynku zamontować filtr mechaniczny. Znajdujący się w nim wkład filtrujący działa na zasadzie bardzo dokładnego sita. Uchroni on naszą instalację od zanieczyszczeń mechanicznych (drobin piasku, mułu, fragmentów rdzy), które mogą pochodzić z sieci wodociągowej. Dodatkowo, gdy chcemy poprawić smak wody (często jest bowiem chlorowana), można zamontować filtr węglowy.
Natomiast gdy czerpiemy wodę z własnej studni głębinowej, ma ona często podwyższoną zawartość żelaza i manganu oraz odznacza się dużą twardością. Zanim jednak kupimy urządzenie uzdatniające wodę, trzeba poznać jej skład. Badania najprościej przeprowadzić w stacji sanitarno-epidemiologicznej (orientacyjny koszt analizy wynosi około 350 zł). Na tej podstawie specjalista dobiera odpowiednią wydajność odżelaziacza, odmanganiacza czy zmiękczacza. Urządzenia te umieszcza się zwykle na początku domowej instalacji wodnej. Dzięki temu filtrowana woda dociera do kranów w całym domu.
Koszty wykonania instalacji wodnej
Cena instalacji zależy nie tylko od rodzaju rur i sposobu ich łączenia, ale też regionu kraju, gdzie będzie ona wykonana. W Polsce centralnej zapłacimy znacznie więcej za punkt (czyli podłączenie urządzenia sanitarnego do instalacji), niż na przykład we wschodniej części kraju. Podane koszty są więc orientacyjne.
Najtańszy będzie system wykonany z polipropylenowych rur zgrzewanych - 100 zł za materiały oraz tyle samo za robociznę od punktu. Podobnie zapłacimy za instalację z polietylenu z zaciskanymi trójnikami. A jeśli wybierzemy system z rozdzielaczami, cena punktu wzroście do 200 zł za materiały i tyle samo za robociznę. Najwyższe zaś koszty poniesiemy, gdy zdecydujemy się na rury i kształtki miedziane łączone przez lutowanie - co najmniej 600 zł za punkt.
Biorąc to pod uwagę, w domu o powierzchni 150 m2 może nam się uda wykonać instalację ciepłej i zimnej wody już za 3000 zł (zakładamy, że nie ma konieczności montażu cyrkulacji, a w budynku są dwie łazienki, kuchnia ze zlewozmywakiem i zmywarką, pralnia, kotłownia z umywalką oraz dwa krany czerpalne do podlewania ogrodu, czyli razem około 15 punktów). Natomiast za instalację miedzianą z cyrkulacją możemy się spodziewać ceny rzędu 10 000 zł.
Do tego trzeba dodać cenę filtrów mechanicznych (500 zł) lub urządzenia uzdatniającego wodę (nie mniej niż 2500 zł) oraz koszty ich montażu.
Baterie na odpowiedniej wysokości
W zależności od tego, jakie urządzenia będzie zasilać instalacja wodna, rury wyprowadza się na różną wysokość nad podłogą:
- do umywalki z baterią stojącą - około 50-60 cm;
- do wanny z baterią ścienną - 60 cm;
- do prysznica - 110-130 cm.
Należy też pamiętać o właściwym podłączeniu wody do baterii, zwłaszcza termostatycznej. Rura z zimną wodą musi znajdować się z prawej strony, a z ciepłą - z lewej. W przeciwnym razie termostat odpowiedzialny za zmieszanie strumieni będzie źle działał. Może to nawet doprowadzić do poparzenia lub wzięcia lodowatej kąpieli.
Rury i kształtki do instalacji wodnej oferują m.in. producenci i dystrybutorzy:
- Geberit, www.geberit.com.pl
- Hutmen, www.hutmen.pl
- Kan, www.kan.com.pl
- Perfexim, www.perfexim.com.pl
- Pipelife, www.pipelife.com
- Viega, www.viega.pl
- Wavin, www.pl.wavin.com
- Wieland, www.wieland.pl
- Tece, www.tece.pl
Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład
- Więcej o:
