Rodzinne ogródki działkowe - prawa i obowiązki działkowca

Rodzinny ogródek działkowy - aspekty prawne 

Rodzinny Ogród Działkowy (ROD) to wydzielony obszar gruntu będący we władaniu Polskiego Związku Działkowców (PZD), podzielony na tereny ogólne i działki oraz wyposażony w infrastrukturę niezbędną do jego prawidłowego funkcjonowania (Art. 6 ust. 1 ustawy z 2005 r. o ROD). Jeżeli zdecydujemy się na tego typu działkę musimy mieć świadomość, że nie będzie ona naszą własnością, a jedynie będziemy ją dzierżawić od zarządu ROD. W jaki sposób można to zrobić?

Istnieją dwa ogólnodostępne sposoby nabycia możliwości dzierżawy rodzinnego ogrodu działkowego. Pierwszy, a zarazem najprostszy i najtańszy to dzierżawa bezpośrednio od zarządu ROD na podstawie umowy dzierżawy działkowej. Umowę zarząd ROD zawiera z osobą pełnoletnią na czas nieoznaczony. Działkowiec korzysta więc z działki, uiszczając stałe opłaty zgodne z regulaminem miejscowego zarządu. Z regulaminu musi korzystać także przy zagospodarowywaniu działki, wyposażeniu jej, a także nasadzeniach. Ten sposób dzierżawy jest najkorzystniejszy, ale niestety trudno dostępny. Jak podaje PZD, w Polsce jest około 956 tys. zagospodarowanych działek. Z działek korzystają całe rodziny, często z pokolenia na pokolenie. W większości właściciele korzystają także z możliwości sprzedaży prawa do dzierżawy. Wydzierżawienie działki bezpośrednio od zarządu miejscowego ROD od ręki często więc graniczy z cudem, a nam pozostaje jedynie wpisanie się na listę oczekujących. Ale warto o tym pomyśleć i na taką listę się wpisać.

Drugim i zarazem najpopularniejszym sposobem uzyskania możliwości dzierżawy ROD jest przeniesienie praw i obowiązków wynikających z prawa do działki na podstawie umowy od innego działkowca. "Działkowiec w drodze umowy może przenieść prawa i obowiązki wynikające z prawa do działki na rzecz pełnoletniej osoby fizycznej (przeniesienie praw do działki). Umowę zawiera się w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi." (art. 41. ust. 1. ustawy o ROD). W sieci znajdziemy wiele ogłoszeń tego typu. W tym przypadku musimy się liczyć z dużo większymi kosztami. Za przeniesienie praw do użytkowania nabywający musi uiścić opłatę – wynagrodzenie za będące własnością poprzedniego właściciela nasadzenia, obiekty i urządzenia znajdujące się na działce. To jednak jeszcze nie wszystko. Aby umowa doszła do skutku  zarząd ROD musi wyrazić na nią zgodę. Sprzedający powinien zatem złożyć odpowiedni wniosek i zarząd ROD ma dwa miesiące na to, aby się do niego ustosunkować. Po upływie tego terminu brak odpowiedzi uważa się za pozytywne zatwierdzenie umowy.

Powyżej przedstawiliśmy dwa ogólnodostępne sposoby nabywania możliwości dzierżawy ROD, jednak warto też wspomnieć o tym, że prawo do działki możemy uzyskać także jako bliska rodzina obecnego dzierżawcy lub po śmierci współmałżonka, który taką działkę dzierżawił. Wszystko jednak musi być zatwierdzone przez zarząd ROD, ponieważ nie działa tu zasada dziedziczenia, prawa do działki nie można także zapisać w testamencie.

Czy za rodzinne ogródki działkowe się płaci?

Każdy działkowiec zobowiązany jest w ramach umowy do uiszczania opłat. Zaraz po nabyciu praw do działki są to dwie jednorazowe opłaty ogrodowe, które wynikają z § 147 ust. 1 pkt. 1 i 2 statutu PZD. Jedna opłata jest przeznaczona na inwestycje, remonty i bieżącą konserwację infrastruktury ogrodowej, a jej wysokość ustala zarząd ROD, druga jest przeznaczona na zarządzanie ROD i ustala ją okręgowy zarząd.

Działkowcy są zobowiązani także wnosić roczne opłaty ogrodowe uchwalane podczas walnych zebrań w ROD. Koszty są  naliczane od 1 m kw. działki i uchwalane na bieżący rok kalendarzowy. Do tego należy także dołączyć indywidualne rozliczenia za użytą wodę i energię elektryczną.

Pamiętajmy także o tym, że jeżeli prawo do działki nabywamy od innego działkowca płacimy wynagrodzenie za będące własnością poprzedniego właściciela nasadzenia, obiekty i urządzenia znajdujące się na działce. Za taką działkę będziemy musieli zapłacić, w zależności od lokalizacji i zagospodarowania działki, od kilku do kilkuset tysięcy złotych.

Jakie obowiązki ma działkowiec?

Pamiętajmy, że nabywając prawo do dzierżawy działki, nie stajemy się jej właścicielami. Wchodząc w społeczność działkowców musimy stosować się do ogólnego regulaminu ROD, a także wytycznych miejscowych zarządców. Wśród głównych obowiązków działkowca należy wymienić: dbałość o estetyczny wygląd działki, utrzymywanie w czystości drogi, alei oraz rowów melioracyjnych w częściach przylegających do działki, niezakłócanie spokoju innych użytkowników ROD. Bezwzględnie zabrania się śmiecenia, palenia odpadów i resztek roślin, mycia i naprawiania pojazdów, prowadzenia działalności gospodarczej, prowadzenia upraw o charakterze produkcyjnym, stałego trzymania na działce psów i kotów. Zezwala się na hodowlę m.in. kur i gołębi po uzyskaniu zgody od zarządcy ROD.  Pełny regulamin znajdziemy na stronie Polskiego Związku Działkowców: http://pzd.pl/regulamin.html. Za niestosowanie się do regulaminu możemy być ukarani mandatem, a czasem nawet możemy być pozbawieni możliwości korzystania z działki.

Jak zagospodarować działkę ROD?

Działka ROD to spore wyzwanie dla nowego właściciela, szczególnie jeśli to pierwsza tego rodzaju inwestycja w życiu. Od czego zacząć? Co zrobić i w jakiej kolejności? W krótkim przewodniku przygotowanym przez Wojtka Wardeckiego – ogrodnika, autora kanału Ulubiony ogrodnik, a także markę Gardena pomagamy postawić pierwsze kroki w realizacji marzeń o pięknej działce.

Działka to wyjątkowe miejsce – przestrzeń, w której będziesz odpoczywać blisko natury czy ogród, który dostarczy dobrej jakości owoców i warzyw. Jednak zanim to nastąpi czeka na Ciebie sporo pracy. Oto wskazówki, które pomogą w przygotowaniu działki i pozwolą cieszyć się nią w pełni.

1. Porządki na działce zaczynamy zwykle od uporządkowania terenu, usunięcia wszystkich resztek roślin, wycinki starych drzew owocowych czy krzewów. Warto zrobić to raz, a dokładnie – pozbyć się korzeni i karp. Ziemię na działce powinno się przekopać – zwykle znajdziemy w niej stare przedmioty, które powinniśmy wyrzucić. Gdy już to zrobimy, zostaje nam wyrównanie terenu. Porządkowanie działki wymaga także zajęcia się starym domkiem, jeśli zdecydujemy się na jego rozbiórkę będziemy potrzebowali kontenera, do którego wyrzucimy meble czy wykładziny.
   
   
2. Planowanie przestrzeni działki jest bardzo ważne, ponieważ zgodnie z przepisami obszar działki na terenie ROD nie może przekraczać 500 m2. Taka przestrzeń wymaga czasem kompromisów. Zacznijmy więc od zaplanowania tak zwanej stałej przestrzeni – strefy odpoczynku, strefy użytkowej i gospodarczej. Następnie przejdźmy do planowania ścieżek i przejść.

Strefa odpoczynku to zwykle letni domek, którego wielkość nie powinna przekroczyć 35 m2. Będzie to miejsce, w którym odpoczniemy, ale i będziemy trzymać podstawowe rzeczy potrzebne do spędzenia na działce całego dnia. Obecnie dostępnych jest wiele gotowych domków, zwykle wykonanych z konstrukcji drewnianej. Zanim zdecydujemy się na konkretny model zadajmy sobie pytanie czy domek powinien mieć taras, na którym znajdą się wygodny hamak czy stół z krzesłami, z czego miałby być wykonany i w którym miejscu powinien stanąć. Zastanówmy się także nad tym, czy chcemy mieć miejsce na zabawę i gry z dziećmi. Odpowiedzmy także na pytanie o ocieplenie. Ważnymi elementami, o których powinniśmy pamiętać są prąd i woda – jeśli przyłącza nie są doprowadzone do działki, trzeba je zapewnić. Strefa użytkowa to miejsce na posadzenie roślin – drzew i krzewów. Warto pamiętać, aby nie umieszczać jej na środku działki, ponieważ optycznie ją pomniejszy, a koszenie będzie zajmować więcej czasu. Rośliny rozmieśćmy wzdłuż ogrodzenia. Możemy oddzielić je od trawnika za pomocą geoborderów, czyli obrzeży ogrodowych wkopanych w ziemię. Za ich pomocą stworzymy rabaty zarówno o prostych liniach jak i falistych kształtach. Ostatnim miejscem jest strefa gospodarcza, czyli obszar, w którym umieścimy uprawy warzyw i owoców, małą szklarnię czy inspekt. Planowanie kończymy na rozplanowaniu ścieżek
i trawnika. Jeśli usytuowanie domku zostało przemyślane, pierwszą ścieżką, która naturalnie wpisze się w nasz ogród będzie ta od wejścia na działkę do domku. Obok niej wytyczymy ścieżki boczne – zwykle prowadzące do granic działki i strefy użytkowej. Ścieżki możemy wykonać z kamienia, kostki czy płyty chodnikowej, w zależności od naszego budżetu.

Jakie rośliny na działkę ROD? 

Podczas wybierania roślin kierujmy się nie tylko preferencjami, ale i możliwościami – bądźmy świadomi, ile czasu możemy poświęcić na pielęgnację ogródka, ponieważ nie da się stworzyć kompletnie bezobsługowego ogrodu. Można jednak zastosować rośliny, które zmniejszą potrzebną ilość pracy. Oto przykładowa lista roślin, które nie będą wymagać nadmiernej pielęgnacji:

• na żywopłot wybierzmy krzewy, które można formować i trzymać w ryzach poprzez cięcie, na przykład żywopłot z: grabu, cis pospolity odm. ‘Wojtek’, berberysu, ligustra, thuji brabant. Można także stworzyć żywopłot sezonowy na przykład z miskantów chińskich
• a rabatach posadźmy byliny takie jak jeżówki, rudbekie, bodziszki, liliowce, żurawki, hosty, peonie, runianka, barwinek, anemony, tulipany, szałwia omszona, rozchodniki, juka karolińska, krokusy, narcyzy, bergenia
• trawy, które się sprawdzą to rozplenice, turzyce, hakonechloa
• iglaki: cis, thuja, jałowiec, sosny górskie
• krzewy ozdobne:hortensja bukietowa, berberys, budleja, perukowiec, irga forsycja, pęcherznica, tawuła, lilak mayerii
• pnącza: clematis, winobluszcz, bluszcz
• krzewy owocowe: porzeczka czerwona, żółta, czarna, agrest, borówka
• drzewka owocowe: jabłonie, wiśnie, śliwa, morela czy brzoskwinia i świdośliwa.

Gdy już przystąpimy do sadzenia roślin, pamiętaj, aby przy kopaniu dołków, podsypać rośliny świeżą ziemią z dodatkiem nawozu długodziałającego. Po posadzeniu dokładnie podlejmy wszystko, co zwiększy szanse na przyjęcie.

Najlepsze warzywa na działkę ROD

Warzywa z własnego ogródka potrafią dać ogromną satysfakcję. Jeśli zdecydujemy się na ich uprawę, postawmy na podwyższone rabaty w skrzyniach o wysokości minimum 50 centymetrów, dzięki czemu nie nadwyrężymy kręgosłupa i ochronimy plony przed ślimakami. Skrzynie stawiamy w dobrze nasłonecznionym miejscu, raczej z dala od drzew owocowych. Skrzynki możemy także wkomponować w rabaty – posadzić przed nimi na przykład niskie rośliny takie jak tymianek czy majeranek, dzięki czemu nie utrudnią dostępu. Jeśli ustawimy kilka skrzyń obok siebie, możemy połączyć je tyczkami, po których puścimy groszek lub fasolę. W ogródku działkowym możemy posadzić kapustę białą, kalafior, brokuł, jarmuż, kalarepę, ogórek, pomidory koktajlowe, buraki, sałatę, ziemniaki czy zioła:

• bazylię,
• szczypiorek,
• pietruszkę,
• kolendrę,
• lubczyk,
• stewię
• i szałwię.

Kompostownik w rodzinnym ogródku działkowym

Dużą popularnością cieszą się kompostowniki, do których wyrzuca się części roślin, chwasty bez nasion czy pocięte gałęzie. W ten sposób uzyskujemy własny kompost pod rośliny. Kompost można tworzyć w zamkniętych kompostownikach wykonanych z plastiku lub otwartych kompostownikach drewnianych. Jeśli zdecydujemy się na jego posiadanie, powinniśmy umiejscowić go z tyłu ogródka, w mniej widocznym miejscu.  Zwykle zajmuje on powierzchnię 1,5 m2. Warto pamiętać, aby do przerzucania kompostu używać wideł, a nie szpadla. Dzięki temu nie stwarzamy zagrożenia dla dżdżownic i innych organizmów zamieniających materię organiczną w kompost.

Jak założyć trawnik na działce ROD?

Na sam koniec zostawiamy założenie trawnika. Teren powinien być wyrównany, bez kamieni, kawałków korzeni, szkieł czy gruzu. Wysiejmy nasiona trawy, przykryjmy cienką warstwą ziemi i podlejmy. Do czasu kiełkowania utrzymujemy wilgotne podłoże. Pierwsze koszenie powinno odbyć się, gdy trawa osiągnie wysokość około 8-12 cm – ale zanim się położy. Jeśli nie mamy w planach regularnych wizyt i koszenia trawy, nigdy nie uda się osiągnąć efektu angielskiego trawnika. W takim przypadku zamiast trawy, dobrym rozwiązaniem może okazać się posianie mikrokoniczyny. Dorasta ona do kilku centymetrów wysokości. Jest zielona także w okresie suszy, gdy niepodlewany trawniki jest wypalony słońcem. Dużą zaletą koniczyny jest fakt, że nie wymaga ona nawożenia.