Dom w spadku

Od marca 2009 roku istnieją dwie drogi, dzięki którym spadkobiercy poświadczają swoje prawa: sądowa i notarialna. Obecnie spadkobiercy zamiast składać w sądzie wniosek o stwierdzenie nabycia spadku, mogą udać się do notariusza i uzyskać akt poświadczenia dziedziczenia ustawowego albo testamentowego. Notarialne poświadczenie dziedziczenia dotyczyć może wyłącznie tych spadków, które zostały otwarte od dnia 1 lipca 1984 r. (otwarcie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy).

Wizyta u notariusza

Pierwszym krokiem będzie telefoniczne lub osobiste ustalenie terminu wizyty i poinformowanie notariusza, jakiego rodzaju czynności chcemy dokonać. Przed spotkaniem należy dostarczyć notariuszowi niezbędne dokumenty:

- odpis aktu zgonu spadkodawcy;

- odpisy aktów urodzenia spadkobierców, a w przypadku żony i zamężnych córek dodatkowo odpisy aktów małżeństwa;

- kserokopie dowodów osobistych (oryginały należy zabrać do notariusza);

- testament, jeśli spadkodawca taki pozostawił.

Celowym jest, aby u notariusza pojawić się nie wcześniej, niż po upływie 6 miesięcy od dnia śmierci spadkodawcy. Jeśli bowiem zjawimy się u notariusza przed tym terminem, wówczas będzie on mógł wystawić akt poświadczenia dziedziczenia tylko pod warunkiem, że wszyscy spadkobiercy złożą oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. A takie oświadczenie złożone u notariusza zwiększa koszty - taksa notarialna za każde oświadczenie wynosi 50 zł. Jeśli zaś od dnia śmierci spadkodawcy upłynęło 6 miesięcy, złożenie takich oświadczeń nie jest konieczne.

Protokół dziedziczenia

Po dostarczeniu wszystkich dokumentów i osobistym stawieniu się wszystkich spadkobierców, notariusz sporządza protokół dziedziczenia. Poucza jednocześnie spadkobierców o obowiązku ujawnienia okoliczności objętych treścią protokołu oraz o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych oświadczeń.

Protokół w swej treści zawiera:

- zgodne żądanie poświadczenia dziedziczenia złożone przez spadkobierców;

- oświadczenia spadkobierców o istnieniu lub nieistnieniu osób, które wyłączyłyby znanych spadkobierców, a także o ewentualnych testamentach spadkodawcy;

- oświadczenie, że w odniesieniu do spadku nie zostało wcześniej wydane postanowienie o stwierdzeniu jego nabycia i nie toczy się postępowanie w tej sprawie, ani nie został już sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia;

- gdy w skład spadku wchodzi gospodarstwo rolne - oświadczenie, który z wymienionych spadkobierców spełnia warunki, by je odziedziczyć;

- zapewnienia, czy były składane oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku (dotyczy zgłoszenia się przed upływem 6 miesięcy od dnia śmierci spadkodawcy);

- oświadczenia, czy zostało wydane orzeczenie dotyczące niegodności dziedziczenia lub były zawierane umowy z przyszłym spadkodawcą, co do zrzeczenia się dziedziczenia po nim;

- oświadczenie spadkobierców, że nie zachodzi żadna z przesłanek wykluczających poświadczenie dziedziczenia u notariusza (na przykład majątek znajdujący się za granicą).

Do protokołu dołączany jest odpis aktu zgonu spadkodawcy.

Przy okazji sporządzania protokołu notariusz może otworzyć i ogłosić złożony u niego testament, jeżeli nie zrobiono tego wcześniej, sporządzając z tego odrębny protokół.

Akt poświadczenia dziedziczenia

Po spisaniu protokołu dziedziczenia notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia. W akcie wskazuje się, komu i w jakim udziale przypadł spadek. Akt poświadczenia, zarówno dziedziczenia ustawowego, jak i testamentowego zawiera dzień, miesiąc, rok i miejsce jego sporządzenia, określenie kancelarii notariusza oraz spadkodawcy, datę i miejsce jego zgonu oraz ostatnie miejsce zamieszkania.

- Przy dziedziczeniu ustawowym. Notariusz potwierdza, że wymienieni w akcie spadkobiercy dziedziczą z mocy ustawy (dzieje się tak, gdy zmarły nie zostawił testamentu). W pierwszej kolejności powołane są wówczas do dziedziczenia dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek. Notariusz podaje informacje o stopniu pokrewieństwa i należny udział spadkowy - wymieniając imiona, nazwiska, imiona rodziców, datę i miejsce urodzenia każdego ze spadkobierców.

- Przy dziedziczeniu testamentowym. Do spadku będą powołane te osoby, które zmarły wymienił w testamencie - mogą być to zarówno członkowie rodziny, jak i osoby nie związane ze spadkodawcą więzami krwi. Notariusz wymieni spadkobierców wskazując ich dane osobowe wraz ze wskazaniem, jak cześć majątku przypadła im w udziale - zgodnie z wolą zmarłego. Przy czym notariusz może potwierdzić jedynie dziedziczenie na podstawie testamentu zwykłego. Oznacza to, że nie można przed notariuszem potwierdzić dziedziczenia na podstawie testamentów szczególnych - czyli testamentu ustnego polegającego na oświadczeniu przez spadkodawcę ostatniej woli ustnie przy jednoczesnej obecności co najmniej trzech świadków, testamentu przed dowódcą statku morskiego lub powietrznego lub jego zastępcą w obecności dwóch świadków czy też testamentu wojskowego. Przy tych rodzajach testamentu, stwierdzenie nabycia spadku można stwierdzić wyłącznie na drodze sądowej.

Akt dziedziczenia podpisują wszyscy biorący udział w spisywaniu protokołu dziedziczenia oraz notariusz. Akt musi zostać zarejestrowany w informatycznym rejestrze prowadzonym przez Krajową Radę Notarialną. Akt ma takie same skutki, jak prawomocne postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku. Stawka za te czynności notarialne to 150 zł.

Uchylenie aktu dziedziczenia

Istnieje możliwość uchylenia aktu dziedziczenia. Może to uczynić sąd, uchylając zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia, jeżeli co do tego samego spadku zostało już wydane postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, a spadkobiercy zataili to przed notariuszem.

Podobnie będzie, jeżeli zostały zarejestrowane dwa lub więcej aktów poświadczenia co do tego samego spadku. O dokonanych czynnościach sąd zawiadamia notariusza, który sporządził uchylony akt oraz Krajową Radę Notarialną, przesyłając do nich odpisy wydanego orzeczenia. Poświadczenie dziedziczenia sąd spadku uchyla z urzędu, wówczas gdyby dotyczyło spadku po osobie uznanej za zmarłą lub której zgon został stwierdzony postanowieniem sądu, a potem postanowienie zostało uchylone.

Testamenty zwykłe

Testamentami zwykłymi, zgodnie z prawem cywilnym, są:

- testament napisany w całości przez spadkodawcę, podpisany przez niego i opatrzony datą;

- testament sporządzony w formie aktu notarialnego;

- testament ustny, sporządzony w ten sposób, że spadkodawca w obecności dwóch świadków oświadczył swoją ostatnią wolę wobec wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu lub gminy, albo kierownika urzędu stanu cywilnego, a następnie jego oświadczenie zostało spisane.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie (Dz. U. nr 189 poz. 1158 z 2008 ze zmianami).

Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład

>