Otwarty niczym książka

Projekt: architekt Mateusz Zajkowski, Emilia Chomiuk Z3Z Architekci

https://www.z3zarchitekci.pl/

Powierzchnia użytkowa domu: 185 m²

Powierzchnia działki: 1132 m²

Mieszkańcy: małżeństwo z dwojgiem dzieci

Pan Łukasz przyznaje, że początkowo „chorował” na pewien dom z katalogu pewnej pracowni. Był dwukondygnacyjny, nowoczesny, elegancki i tak sprytnie pomyślany, że z lekka przeczył zasadom fizyki. Górne piętro, niczym oddzielnie potraktowane pudełko, przesunięto w nim względem parteru, wskutek czego solidnie nadwieszało się nad wielkim ogrodowym przeszkleniem i częścią bocznej elewacji. Całość prezentowała się efektownie, lekko i nowocześnie, niczym indywidualny projekt dla – minimum – zamożnej klasy średniej. Rzeczywiście, do zakochania był tu ledwie krok. Coś jednak poszło nie tak… Na całe szczęście.

Wielka siła karteczki

Bardzo dobrze jest mieć rower. A nawet dwa, gdy jest nas dwoje. Pan Łukasz w roku 2012 doświadczał już zalet obu sytuacji, więc mógł rozkoszować się wspólnymi jazdami z panią Anią, wybranką serca, po okolicy, w której oboje zajmowali niewielkie mieszkanko. Któregoś dnia, wykręcając wycieczkowo kolejne kilometry, dostrzegli na jednej z furtek skromną karteczkę z numerem sprzedawcy działki. Zainteresowali się. Posesja za karteczką wyglądała całkiem zacnie. – Położona była w kameralnej uliczce w centrum miasteczka, wśród pięknych alei starych lip – wspominają rowerzyści. – Od razu nam się spodobała. Lokalizacja w centrum niedużej miejscowości oznaczała również bliskość apteki, szkoły i całej infrastruktury przydatnej do życia parze planującej wspólne życie. Zbierając to wszystko w całość, wyszło im, że nad zakupem nie ma co się specjalnie zastanawiać. Więc się nie zastanawiali.

Po naszemu, ale z głową

Myśleli za to intensywnie, co dalej. Nie bali się perspektywy tego, co będzie, gdy stanie tu nagle dom w przyszłości, a wraz z nim nadejdzie konieczność całkowitej zmiany mieszkalnych przyzwyczajeń. Po pierwsze, przeprowadzka dotyczyłaby przecież już oswojonych okolic. Po drugie, jak mówią, „większość życia spędzili w domach jednorodzinnych”, więc wiedzieli, z czym to się wiąże. Nigdy jednak nie wznosili osobiście budynku jednorodzinnego, nigdy nie wybierali też jego projektu. Postanowili więc nie pędzić na złamanie karku, tylko dobrze określić własne wymagania i spokojnie szukać najlepszej opcji. – Na pewno miał to być projekt spełniający nasze potrzeby – tłumaczą. – Początkowo rozważaliśmy wersje katalogowe, z płaskim dachem, bo jest obecnie wiele dobrych propozycji tego rodzaju, skrojonych na miarę rozmaitych wymagań. Okazało się jednak, że zakupiona działka potrzebuje indywidualnych rozwiązań, a wszystkie zebrane ostatecznie w całość pomysły i inspiracje domagają się przelania na projekt indywidualny. Poszukiwania optymalnych rozwiązań skłaniały jednocześnie do pogłębiania wiedzy o obowiązujących trendach w architekturze. I tak nauka zawiodła ich do… stodoły.

– Większość inspiracji w projektach, które oglądaliśmy wcześniej, była raczej zagraniczna, choć zaczynały pojawiać się koncepcje budynków „odważnych”, nieszablonowych – wspominają. – Gdy wreszcie, siedem lat temu, natrafiliśmy na pracownię Z3Z Architekci, ich propozycje bardzo nam się spodobały. Szczególnie te w stylu stodoły, który nie był jeszcze w Polsce modny. Naszą uwagę zwróciły bezokapowe dachy oraz ciekawy, nowoczesny, minimalistyczny i oryginalny styl preferowany przez to warszawskie biuro. Inauguracyjna „randka z Internetu” przebiegła pomyślnie. – Już na pierwszym spotkaniu zobaczyliśmy, że bardzo dobrze rozumiemy się z Panem Mateuszem Zajkowskim, szefem pracowni, co do spełnienia naszych oczekiwań względem projektu – przyznają właściciele. Wtedy już dobrze wiedzieli, co znajduje się w pakiecie oczekiwań. – Zależało nam na drewnianej elewacji, a także witrynie frontowej, wychodzącej na ogród – wyliczają. – W środku chcieliśmy mieć otwartą kuchnię, z dodatkową, ukrytą spiżarnią, oraz duży salon z antresolą. Była też jeszcze jedna, szczególna prośba: o obszerne parapetowe siedzisko na odpowiedniej wysokości, przy oknie w pokoju dzieci, jak w amerykańskich filmach. Ten mały detal wprowadził sporą zmianę konstrukcyjną całej bryły. Powstał bowiem zewnętrzny wykusz z dużymi oknami. Do tego dorzuciliśmy zdjęcia inspirujących nas nowoczesnych stodół znalezionych w sieci i tak rozpoczęliśmy współpracę nad naszym projektem. Ostatecznie między zakupem ziemi a powstaniem projektu minęły blisko trzy lata.

3 sposoby na udaną budowę

1. Marzenia

Połączone z wyobraźnią o przyszłym lokum oraz solidne przygotowanie do inwestycji stanowią dobry punkt wyjścia do rozpoczęcia budowy.

2. Działka

Wybór odpowiedniej parceli, zarówno pod względem wielkości, położenia, jak i infrastruktury technicznej gwarantują udany start całej inwestycji.

3. Projekt

Przemyślany układ funkcjonalny domu, nowoczesne rozwiązania plus wiedza i doświadczenia architekta pozwalają doprowadzić budowę do szczęśliwego finału

Architektura dobrego nastroju

Dom-stodoła jaki jest, prawie każdy dziś już z grubsza wie i widzi. Mało kogo dziwi też, że można z własnej i nieprzymuszonej woli, dysponując przyzwoitym budżetem, oraz zatrudniając markowych architektów, zażyczyć sobie jednorodzinną siedzibę na podobieństwo obiektu, w którym tradycyjnie przechowywano siano, słomę, gospodarskie sprzęty, tudzież rozmaite aparatury… Oczywiście pojęcie „stodoły” to pewien skrót myślowy, bo mówimy w gruncie rzeczy o budowli stanowiącej jej wypadkową… Bardziej chodzi w tej terminologii o podkreślenie swojskiej wiejskości projektu, realizowanego jednak zazwyczaj przy zastosowaniu nowoczesnych materiałów i z użyciem mniej lub bardziej topowych technologii. Dom naszych bohaterów to wykrojona w jasnym drewnie modrzewia syberyjskiego elegancka podłużna bryła, przekryta dwuspadowym, „stodolanym” dachem z blachy na rąbek ustawiona wzdłuż wąskiej działki, otwarta dużym przeszkleniem jednocześnie na ogród i na ulicę dojazdową – bo wbrew panującym trendom główną strefę zieloną i wypoczynkową umiejscowiono przed frontem budynku. Aby zapewnić również poczucie intymności, z boku domu dodano drugi taras, otwierający fragment bryły na świat niczym książkę. – Sam budynek przypomina właśnie książkę – komentują architekci. – Wykończone drewnem przegrody zewnętrzne stanowią okładkę do historii, która pisze się w jej wnętrzu. Wspomniane frontowe przeszklenie- -witryna wraz z ogólnym kształtem budynku właściwie decyduje o wizualnym odbiorze realizacji przez „przypadkowego przechodnia”. Widzi on bowiem i wrośnięte w nasz pejzaż skosy dachu, i równie z tym pejzażem zrośnięte elewacyjne drewno, i duże połacie szkła, niejako zapraszające do wnętrz – a więc otrzymuje wszystko to, co składa się na pozytywne nastawienie do architektury, i to w tej wersji, która nie zamyka się przed ludźmi i odwołuje do utrwalonych skojarzeń. Architekci zwrócili też uwagę na aspekt otwarcia, nazywając wręcz swój projekt „Domem Otwartym”, choć bardziej w ujęciu otwarcia na przyrodę.  – Dom Otwarty to dom idealny dla czytelnika, który marzy o wieczornym zaszyciu się z książką, pozostając w kontakcie z naturą i zachodem słońca – tłumaczą. Nad wszystkim zaś unosi się dyskretna, ale bardzo stanowcza aura współczesnej elegancji, podkreślonej rustykalno-przemysłową kolorystyką i estetycznym zdyscyplinowaniem. Odnosi się wrażenie, że nawet jeśli ktoś nie przepada za tego rodzaju stylistyką, albo lekko przytłacza go rozmiar tej „stodoły”, to jednak chętnie wkroczy na teren posesji, przyjrzy się całej realizacji, wygodnie rozsiądzie na tarasowych sprzętach czy z życzliwym zainteresowaniem przekroczy domowe progi.

Schować się w szafie…

Gdy już wejdziemy w te progi, trafimy do niedużego korytarza, z którego możemy dostać się do gościnnej małej łazienki oraz – amfiladowo – przez garderobę do pomieszczenia gospodarczego. Przede wszystkim jednak otworzy się przed nami obszerna perspektywa na przestrzeń połączonych ze sobą kuchni, jadalni i salonu. Ten ostatni znajduje jeszcze swoje ogrodowe przedłużenie w tarasie za wspomnianym dużym frontowym przeszkleniem. Owo przeszklenie jest dwukondygnacyjne, przez co solidnie doświetla cały salon. Dzieje się tak, gdyż znad salonu usunięto strop piętra, czyniąc go jeszcze bardziej otwartym, sięgającym najpierw dużej antresoli, a potem wysokich płaszczyzn dachu. – Autorem wnętrz jest moja żona – opowiada pan Łukasz. – Widoczne tu pomysły w 100 procentach są jej i moje. Stylistyka trochę odbiega od minimalistycznej, zewnętrznej bryły. Jest eklektycznie. I jakby cieplej, choć warto zauważyć, że główne efekty uzyskano ewolucyjnie, czyli niejako wychodząc od materiałów i kolorystyki zastosowanych już wcześniej, na zewnątrz. Drewno, całkowicie dominujące na elewacji, pojawia się więc i tu, choć w innym ujęciu i jako dodatek, obecny przede wszystkim w schodach wiodących na piętro oraz w meblach. Z kolei zaledwie sygnalizowane na zewnątrz tynkowane na biało powierzchnie, tu przejmują dowodzenie – nie tylko na ścianach oraz sufitach, ale i w zbliżonej do bieli zabudowie kuchni, rozświetlając dodatkowo już i tak odpowiednio nasłonecznione pomieszczenia. Pojawiają się też w dużej ilości te same co „od podwórka” czernie okiennych obramowań i elementów konstrukcyjnych, które po prostu przechodzą z jednej strony bryły na drugą, bez żadnej dodatkowej obróbki. Wiele smaczków ukryto w szczegółach. – Lubimy włoski design i naturalny
kamień, użyliśmy więc oryginalnego, różowego marmuru jako blatu w łazience oraz stworzyliśmy z niego konsole pod telewizor – tłumaczą właściciele. – Do tego dołożyliśmy stół w jadalni w kształcie elipsy z orzechowego forniru, a także wysokie drzwi bez nadproża, wykonane przez stolarza według naszego projektu. Zadbaliśmy też o delikatne nawiązania do art déco, widoczne w zaobleniach szaf, dodaniu mosiądzu w detalach, ciekawie zdobionej barierce schodów czy szklanych drzwiach do wiatrołapu. Historia wnętrz parteru zaczęła się w gruncie rzeczy od… gazowej kuchenki. Dużej, profesjonalnej, 100-centrymetrowej, wolno stojącej, firmy smeg. – Była dla nas kiedyś wspólnym marzeniem do „nowego domu” – wspominają Anna z Łukaszem. – Potem stała się pierwszym zakupem i to do niej dostosowaliśmy projekt całej kuchni. Nad kuchnią zamontowano charakterystyczny, „łamany” kran, tzw. pot filler, przydający się w niejednym gotowaniu. Ten metaliczny duet właściciele traktują jako trop wiodący do amerykańskich projektów, które również wpadły im w oko w trakcie przygotowań do inwestycji. Przy okazji nie mogli sobie darować wykreowania obok drobnej zagadki (niemal… zapadki). Po otwarciu jednych z drzwiczek matowych frontów kuchennych mebli, oczom zdziwionego gościa ukazuje się… wejście do spiżarni, umiejscowionej na małym zapleczu. – Ukryte przejście do spiżarni zawsze wywołuje zaskoczenie wśród znajomych, gdy nagle wchodzimy do szafki – śmieją się inwestorzy.

Co wychodzi z podłogi

Goście, wspólne gry i zabawy, tańce – to wszystko domena parteru. Salonowymi schodami w górę wiedzie bowiem droga ku przestrzeniom życia prywatnego mieszkańców; cichego a spokojnego. Przynajmniej w teorii, bo nie może być inaczej, gdy po domu ganiają w najlepsze pięciolatek z siedmiolatkiem. No dobrze, ale jak w tej sytuacji ustrzec się nie lada kłopotów, jeśli na piętrze stworzono wcześniej antresolę, nadwieszoną nad salonem?! Na przykład można się ustrzec szkłem, i to takim z pomysłem. Najwyraźniej efekt jest bezpieczny, gdyż małżonkowie mówią o nim na całkowitym luzie. – Jednym z kilku fajnych rozwiązań technicznych, zastosowanych w naszym domu, jest szklana balustrada na antresoli – wyjaśniają. – Została pozbawiona widocznej listwy zewnętrznej czy nieestetycznych mocowań. „Zanurzono” ją w specjalnym tunelu w posadzce, dzięki czemu powstał efekt szkła wychodzącego z podłogi. Lubimy naszą antresolę i nie uważamy, by była niewykorzystaną powierzchnią. Jest na niej miejsce na pianino jednego z synów i na prywatne koncerty, możliwe ze względu na dobrą akustykę. W chwili tworzenia projektu syn też był jeden, ale do tematu pociech autorzy podeszli… rozwojowo. – Powstał duży, 30-metrowy pokój dziecięcy, za to z możliwością przyszłego podziału – wyjaśniają gospodarze. – Są w nim dwa okna i dwie pary drzwi, pomiędzy które łatwo wstawić ściankę działową. I właśnie teraz jesteśmy na tym etapie. W sąsiedztwie księstwa obu synów właściciele usytuowali swoje królestwo, czyli sypialnię z łazienką i garderobą. Całą domową przestrzeń uzupełniają zaś dodawane co jakiś czas przez panią Annę rozmaite drobne elementy. – Żona czuję się spełniona, dekorując otaczającą nas przestrzeń – zauważa pan Łukasz.

Zaufanie, acz zaskoczenie

O spełnienie jednak trudno, gdy w domu zimno, albo za ogrzanie pomieszczeń i ich utrzymanie płaci się krocie. Dlatego temat energooszczędności realizacji pojawiał się już podczas przedinwestycyjnych rozmów z architektami, choć nie stanowił w nich wiodącego tematu. Dla pracowni Z3Z to już bowiem kwestia w pełni standardowa, wspomagana zresztą przez obowiązujące przepisy budowlane. – Zaufaliśmy w tej sprawie projektantom w 100 procentach – przyznają gospodarze. – Szczerze mówiąc, nie skupialiśmy się więc jakość szczególnie nad tym tematem i chyba większość naszej uwagi skierowana była ku części wizualnej. Największe obawy związane z utratą ciepła mieliśmy co do dużych przeszkleń. Rzeczywiście, jest ich sporo, ale dobrej klasy trzyszybowe aluminiowe okna (a wejściowe, drewniane, nawet czterowarstwowe) zapewniają w tym względzie solidną ochronę. O izolację w ścianach dba 20-centymetrowa warstwa wełny mineralnej, a pod mniejszymi, „szarymi” powierzchniami elewacji – styropian o podobnej grubości. Budynek stoi na fundamentach bez podpiwniczenia, co ogranicza ucieczkę ciepła od dołu. Ogrzewanie, jak również podgrzewanie wody użytkowej zapewnia dwufunkcyjny piec gazowy, podłączony do rozprowadzonej po całym domu instalacji podłogówki. Swoje trzy grosze dodaje tu kominek zamontowany w salonie. – Nie ma on wprawdzie płaszcza wodnego, ale dzięki antresoli i otwartej przestrzeni pochodzące od niego ciepłe powietrze penetruje wszystkie kąty w domu – tłumaczą inwestorzy. O właściwy stan temperatury pomieszczeń oraz o jakość powietrza dba dodatkowo wentylacja mechaniczna z rekuperacją. Doprowadzenie wody i działanie kanalizacji to już obowiązki po stronie miasta, mieszkańcy nie muszą więc tracić na to energii. Z kolei dostarczania tej ostatniej ze Słońca, czyli z fotowoltaiki, na razie nie brali pod uwagę, choć nie wykluczają takiej ewentualności. Wiele powiedzą w tej mierze nadchodzące miesiące. – Jak do tej pory, jesteśmy miło zaskoczeni kosztami eksploatacji budynku – podsumowują gospodarze.

Dom w procesie

Mimo tego, że we współczesnych realizacjach jednorodzinnych coraz większą rolę odgrywają systemy domowej automatyki, przechodzące wręcz w domową „inteligencję”, inwestorzy nie zdecydowali się na zbyt daleko idące rozwiązania tego typu. – Postawiliśmy na podstawowe opcje, takie jak automatyczne sterowanie ogrzewaniem czy zapewnienie regularnego nawadniania ogrodu – mówi pan Łukasz. Wygląda na to, że ogród nie przybrał jeszcze ostatecznego kształtu. Głównymi aktorami tej przestrzeni są na razie trawnik przed budynkiem, rząd tui wzdłuż jednego z boków działki oraz przenośna zieleń w donicach. – Szczegółowe projektowanie roślinności jest właściwie cały czas przed nami – przyznają właściciele. – Prawdopodobnie zajmiemy się tym w przyszłym roku. Będzie to raczej miły dodatek do całości prac przy naszej realizacji. Na tę chwilę podoba nam się styl śródziemnomorski. Co będzie w chwili kolejnej, trudno przesądzić. Własny dom to nieustanne dopracowywanie i zmiany. Nieraz dokonywane od pierwszych dni całego procesu wymyślania swojej siedziby. Jak z tymi dachami w wyjściowym projekcie... – Nasza budowa do momentu zamieszkania w roku 2019 trwała dwa lata, ale mam wrażenie, że w dalszym ciągu jest coś do zrobienia – zauważa pan Łukasz. Jak to w życiu bywa…