Wiąz Turkiestanu (Ulmus pumila celer)

Wiąz Turkiestanu (ulmus pumila celer)

Na temat wiązu syberyjskiego (Ulmus pumila) krążą różne opinie. Wśród zalet wymienia się jego odporność na mróz, suszę, niedobory minerałów w glebie, zanieczyszczenia powietrza, a nawet na sól stosowaną w drogownictwie. Ponadto gatunek ten jest odporny na tzw. holenderską chorobę wiązów, która niszczy inne gatunki, w tym nasze rodzime: szypułkowy i górski.

 Jeśli dodamy, że roślina szybko rośnie (nawet 1,2m -1,8m w sezonie), stanie się zrozumiałym, dlaczego tak chętnie sadzi się ten gatunek w żywopłotach.

Z kolei jako wady tego wiązu wiele osób wylicza: konieczność częstego przycinania, gdy rośnie w żywopłocie, a także przewisanie gałązek na boki, przez co żywopłot nie jest tak zwarty. Zdarza sie też nierzadko, że poszczególnie okazy w żywopłocie rosną nierównomiernie.

Wiąz encyklopedia roślin>>>

Wiąz Turkiestanu – sadzonki, cena

Aby zdobyć sadzonki na żywopłot z tego wiązu, warto popytać w sklepach i centrach ogrodniczych oraz poszukać w sklepach internetowych, wpisując hasło: Ulmus pumila celer, wiąz syberyjski lub wiąz Turkiestanu (ta ostatnia nazwa przyjęła się w handlu).

Sadzonki sprzedawane są z tzw. gołym korzeniem w okresie bezlistnym, to jest w marcu i na początku kwietnia, albo jesienią –w październiku i listopadzie.

Cena nie jest wygórowana, zapłacimy 2-3 zł za 1 sztukę. Sprzedawane są one w wiązkach i - tu uwaga! – sadzonki nie zawsze mają jednakową grubość. Zaraz po posadzeniu okaże się, że te grubsze sztuki rosną szybciej i taki żywopłot od początku ma nierównomierny wzrost. Radzę albo kupować wiązki z sadzonkami o zbliżonej grubości pędów, albo przed sadzeniem oddzielić te silniejsze od słabszych.

Z grubszych sadzonek szybciej doczekamy się żywopłotu o oczekiwanym wzroście. Natomiast cienkie okazy będą rosły wolniej i o rok lub dwa później dorosną do zakładanej na wstępie wysokości.

Groźna choroba wiązów [Ekspert radzi]>>>

Wiąz Turkiestanu – jak sadzić i uprawiać żywopłot

Żywopłot z tego wiązu najlepiej założyć w pełnym słońcu; w półcieniu także będzie rósł, chociaż wolniej i mniej się będzie rozgałęział. Jakość gleby nie ma dużego znaczenia, chociaż gatunek ten zdecydowanie nie lubi miejsc podmokłych. Na bardzo piaszczystej ziemi, warto dodać do dołków rozłożonego kompostu i dosypywać go co roku napowierzchni gleby.

Jeśli żywopłot ma powstać wzdłuż ogrodzenia, to rowek pod korzenie kopiemy w odległości co najmniej pół metra od płotu. Sadzonki rozmieszczamy w ilości 3-4 szt. na m.b. Jeśli posadzimy 2 rzędy sadzonek, uzyskamy naprawdę szeroki i trudny do pokonania żywopłot.

Po zasypaniu korzeni ziemią, rośliny podlewamy. Przez 2 pierwsze lata uprawy dbamy, aby gleba wokół nich nie przeschła. W późniejszym wieku korzenie rozrastają się tak silnie, że czerpią wilgoć z głębszych warstw gleby i podlewanie jest zbędne.

Silny wzrost korzeni tego wiązu bywa niekiedy wadą, bo żywopłot „kradnie wodę” sąsiadującym z nim roślinom. Bywa, że np. pas  trawnika położony wzdłuż żywopłotu wysycha na szerokości 50 cm od niego.

Często przycinany żywopłot z wiązu syberyjskiego w ciągu 2-3 lat osiąga wysokość ok. 4 m. Przez cały sezon jest żywo zielony. Liście są podłużne (długości 5-6cm, a szerokości ok. 2,5 cm) i na brzegach ostro ząbkowane. Przypominają liście naszego grabu, trochę także brzozy. Co ciekawe, blaszki tych liści wyrastają na ogonku w tym samym miejscu z obu stron. To rzadkość u wiązów, bo u innych gatunków wyrastają asymetrycznie (mówi się:„wiąz krzywo wiąże”).

Wprawdzie na jesieni liście opadają, ale gęsta siatka gałązek tworzy ładną grafikę, zwłaszcza przysypana lekko śniegiem. Stanowi też schronienie dla ptaków przez cały rok.

Wiąz holenderski 'Wredei'>>>

Wiąz Turkiestanu – przycinanie żywopłotu

Teoretycznie zaleca się cięcie żywopłotu dwukrotnie w ciągu roku, tj. w marcu lub kwietniu oraz w połowie września. To dotyczy raczej starszych żywopłotów Przy młodych roboty jest więcej, bo musimy skracać zarówno linię wierzchołkową żywopłotu, jak i jego boki. W przeciwnym razie dojdą do głosu liczne cienkie gałązki boczne, które mają tendencję do przechylania się w dół. Nasadzenie wygląda wtedy nieporządnie.

Zaraz po posadzeniu sadzonek w rzędzie przycinamy je na wysokości 30 cm, po czym krzewy rozgałęziają się. Młode przyrosty kontrolujemy też latem. Jeśli zbytnio wybujają, skracamy je o 1/3 lub nawet o ½ długości. Pozostawiając ok. 20 cm nowego przyrostu. Mowa także o gałązkach bocznych. Przez pierwszych kilka lat uprawy dochodzą więc 1-2 dodatkowe cięcia w okresie wzrostu, gdy wiązy są zielone.

Wiąz Turkiestanu jako drzewo

W naturze gatunek ten występuje w rejonie od Tybetu aż po wschodnią Syberię. Zazwyczaj ma on charakter drzewa z niskim pniem i szeroko rozłożoną, trochę niesymetryczną koroną. Dorasta 20m.

Im dalej na północ, tym częściej przyjmuje formę krzewu (rozgałęzia się od samego dołu).

Czy warto go sadzić w ogrodzie? Może prędzej w parku jako ciekawostkę, bo w starszym wieku wychodzą jego wady – pędy szybko łysieją od dołu i…te zwisające gałęzie nie są eleganckie.  

Wiąz ten (podobnie jak inne jego gatunki) kwitnie wczesną wiosną. Kwiaty są niepozorne, czerwonawe. Latem dojrzewają uskrzydlone owoce w kształcie talarków  z nasieniem w środku. Roznosi je wiatr, na którym śmiesznie wirują.

W żywopłocie wiąz ten nie kwitnie, bo częstym cięciem pozbawiamy go możliwości zawiązanie pąków kwiatowych.

Wiąz Turkiestanu - drzewko bonsai, pielęgnacja zimą

Jeśli zdarzy nam się otrzymać w prezencie lub kupić wiąz syberyjski w postaci uformowanego i sztucznie postarzonego drzewka bonsai, pamiętajmy, by w miarę wzrostu dość krótko przycinać jego młode przyrosty, w przeciwnym razie straci swój miniaturowy charakter.

Ważne jest dbanie o utrzymywanie w stanie wilgotnym podłoża w którym rośnie wiąz. Ziemi w doniczce (zazwyczaj ozdobnej, chociaż małej) jest niewiele i szybko wysycha. Na nic się tu przydaje odporność tego wiązu na suszę. Trzeba go regularnie podlewać przez cały rok, także zimą. Woda nie może zalegać na podstawce.

Zimą ta forma wiązu musi przejść okres spoczynku (kiedy nie rośnie i nie ma liści) i musi się on odbywać w chłodzie. Najlepiej swój okaz ustawić na nieogrzewanej werandzie lub ganku, gdzie temperatura nie spada poniżej zera. Chodzi o to, by podłoże w płytkiej donicy nie zamarzło i mogło chłonąć wodę. Wprawdzie dostarczamy ją rzadko i w małych porcjach, jednak jest ona roślinie potrzebna. Można swoje bonsai z wiązu ustawić na schodkach przy wejściu, by mieć na nie oko przez cały czas. Przed nadejściem mrozów zabieramy je na ganek.

Wiąz Turkiestanu - rozmnażanie

Gatunek ten można rozmnożyć z sadzonek zdrewniałych. Ścina się je zimą o długości 20-25 cm i do wiosny przechowuje w lodówce, przysypane w pudełku trocinami lub owinięte papierem.

Gdy gleba w ogródku rozmarznie (marzec, kwiecień) przekopujemy pas ziemi, grabimy i umieszczamy w niej sadzonki (pączki liściowe muszą być skierowane czubkami do góry) Obciskamy mocno ziemią dolny odcinek sadzonek. Podlewamy je. Po pewnym czasie wypuszczą młode pędy, które skrócimy jesienią na równej wysokości (25-30 cm).

Następnej wiosny będą się nadawały do posadzenia w żywopłocie.