Róże białe

Artykuł pochodzi z Biuletynu„Róże” wydawanego przez Polskie Towarzystwo Różane

Róże białe pochodzenie

U nas popularnie określane spolszczoną nazwą łacińską „alby” – to jedne z najstarszych róż ogrodowych. Powszechnie uważa się, że pochodzą z Bliskiego Wschodu. Były uprawiane już w starożytności przez Greków i Rzymian. Z rejonu Morza Śródziemnego zostały sprowadzone do Anglii i Niemiec, skąd rozprzestrzeniły się na resztę Europy. Uprawiane początkowo w celach medycznych, szybko zyskały uznanie miłośników ogrodów. Ich piękno sławili też dawni artyści.

Najpiękniej pachnące odmiany róż

Róża biała opis

Róża biała (Rosa x alba) nie jest czystym gatunkiem, ale mieszańcem międzygatunkowym (stąd znak „x” w nazwie łacińskiej). Powstała przypuszczalnie od naturalnej róży psiej (Rosa canina) i róży damasceńskiej (Rosa x damascena).

Róże białe wygląd

Pierwotne formy róż białych charakteryzują się silnym wzrostem, do 200–300cm, i podobną szerokością. Tworzą one obszerne krzewy parkowe o wzniesionych i przewieszających się zielonych pędach uzbrojonych w ostre, haczykowate kolce różnej wielkości. Szarozielone liście są złożone z 5–7 listków szeroko eliptycznych, od spodu owłosionych, pojedynczo ząbkowanych. Ogonek liściowy jest owłosiony, przylistki całobrzegie, wysoko przyrośnięte.

Róże białe kwiaty

Kwiaty są intensywnie pachnące, wielkości od 6 do 8 cm, od pojedynczych przez półpełne do pełnych, najczęściej z widocznym środkiem żółtych pylników. Kwiaty alb, zawsze białe lub jasnoróżowe, odznaczają się wyjątkową delikatnością i wdziękiem, których próżno szukać u nowoczesnych odmian. Kwitnienie trwa zazwyczaj od czerwca do końca lipca. W cieplejszych, zacisznych ogrodach kwiaty pojawiają się już pod koniec maja. Pomarańczowo-czerwone owoce o długość do 2,5 cm mają podłużny, jajowaty kształt oraz gładką skórkę. Płatków i owoców można używać w kuchni na przetwory i nalewki.

Róże w ogrodzie. Najdłużej kwitnące odmiany róż

Róże białe uprawa

Róże z grupy alb uważa się za najłatwiejsze do uprawy ze wszystkich róż. Są niezwykle długowieczne, a ich odporność na mróz i choroby jest bardzo wysoka. Róże białe można uprawiać nawet w północnych rejonach – do 3. Strefy USDA włącznie. Zimują bez okrywania i nie są kłopotliwe w uprawie. Znoszą słabsze gleby oraz wietrzne i półcieniste stanowiska, nawet o wystawie północnej. Wybierając dla nich miejsce, należy jednak pamiętać, że róże kochają słońce i najobficiej będą kwitły na stanowisku słonecznym.

Róże białe zastosowanie

Można je wykorzystywać jako nasadzenia żywopłotowe lub solitery, a także na rabatach mieszanych i naturalistycznych w połączeniu z bylinami i trawami. Biały kolor kwiatów umożliwia różnorodne zastosowania. Wysoki wzrost krzewów pozwala też na użycie alb jako róż pnących – przypinanych do podpór lub wspartych na krzewach czy niskich drzewach.

Róże białe kwitnienie

Krzewy róż białych kwitną na dwuletnich i starszych pędach, dlatego tniemy je tak jak wszystkie róże historyczne niepowtarzające kwitnienia, czyli w lipcu, po kwitnieniu. Pod koniec lata możemy ostatni raz lekko przyciąć pędy, aby utrzymać zgrabny pokrój róży. Co kilka lat stosujemy cięcie odmładzające, polegające na wycięciu kilku najstarszych pędów u podstawy krzewu.

Róże białe odmiany

Zanim przejdziemy do omówienia wybranych odmian, jedna uwaga dotycząca nazewnictwa. Przez lata różom tym nadano wiele nazw synonimicznych. My podajemy tu tylko niektóre z nich. Inne można znaleźć w literaturze i publikacjach internetowych.

Charakterystykę odmian rozpoczniemy od trzech róż zaliczanych do tzw. alb właściwych, czyli najstarszych odmian, od których pochodzą późniejsze mieszańce.

Róża - odmiany klasyczne

Róża biała ‘Alba Maxima’ (R. alba ‘Maxima’), synonimy: ‘Great Double White’, ‘Cheshire Rose’, ‘Jacobite Rose’.

Była znana już przed 1500 r. Tworzy wzniosły krzew do 200–250cm wysokości, o kwiatach pełnych, luźno wypełnionych, mocno pachnących, śmietankowo-białych, w pąkach lekko zaróżowionych. Żółte pręciki są prawie niewidoczne. ‘Alba Maxima’ bardzo rzadko zawiązuje owoce. Cechuje ją natomiast niezwykła, naturalna zdolność regeneracji pędów, co widać na wiekowych okazach rosnących na poboczach dróg i w starych ogrodach Europy Zachodniej. Krzewy te są zdrowe i co roku kwitną obficie zupełnie bez opieki człowieka.

Róża biała ‘Alba Semi-plena’(R. alba semi-plena), synonimy: Rosa alba flore pleno (uwieczniona przez Redouté i Thory’ego w Les Roses)

Rosa semiplena alba (Salomon Pinhas, Rosen-Sammlung zu Wilhelmshöhe, 1815),‘Semi-plena’, ‘White Rose of York’. Znana przed 1629 r., jest spontaniczną mutacją, czyli sportem, od ‘Alba Maxima’. Uważana za „białą różę Yorków”, co znalazło wyraz w jednej z jej nazw. Należy do największych alb: osiąga 200–300 cm wysokości i 150cm szerokości. Kwiaty są barwy mlecznobiałej, o ośmiu płatkach, mocno pachnące, z widocznymi żółtymi pylnikami. Tworzy przepięknie zbudowany krzew z szarozielonymi, dekoracyjnymi liśćmi. Jesienią ozdabiają go typowe dla alb owoce.

Róża biała 'Alba Suaveolens’(R. alba suaveolens)

Bardzo stara odmiana o nieznanym pochodzeniu, znana przed 1600 r. Łacińskie słowo suaveolens znaczy „słodko pachnąca”. W 1889 r. botanik Georg von Dieck sprowadził ją do Niemiec z Bułgarii, gdzie była uprawiana wraz z różą damasceńską ‘Trigintipetala’ na polach różanych. Niebawem szybko rozprzestrzeniła się w całej Europie. Kwiaty ma białe, półpełne, mocno pachnące, jednak pełniejsze niż ‘Semi-plena’. Płatki zmniejszają się ku środkowi kwiatu, ale żółte pręciki są wciąż dobrze widoczne. Kwitnie bardzo obficie i zawiązuje czerwone owoce szupinkowe. W naszym klimacie tworzy duże krzewy, dorastające do 200 cm wysokości i szerokości.

Ewa Jarmulak – członek Polskiego Towarzystwa Różanego miłośniczka róż, szczególnie odmian historycznych oraz mrozoodpornych róż pnących. Prowadzi stronę o różach rozarium.org oraz sprzedaż wysyłkową róż rozarium.shoparena.pl , gdzie można kupić wiele z opisanych wyżej odmian róż. Wszystkie fotografie autorstwa Ewy Jarmulak.