Przycinanie drzew i krzewów przed wiosną

Alicja Gawryś, Tadeusz Krzyżanowski29-02-2024 09:18

Przycinanie drzew i krzewów to ważny zabieg pielęgnacyjny, wpływający na wygląd, zdrowie i obfitość kwitnienia roślin. Do przycinania gałęzi większości roślin ogrodowych najlepiej przystąpić, gdy są jeszcze w okresie zimowego spoczynku. Pod koniec lutego i w marcu, zanim jeszcze w tkankach drzew i krzewów zaczną płynąć życiodajne soki, trzeba wyciąć lub skrócić co trzeba, aby rośliny pięknie się zagęściły i odmłodziły.

Dla niektórych gatunków ozdobnych i owocowych zimowy termin cięcia jest korzystniejszy niż wczesnowiosenny. Dzięki temu unika się bowiem wyciekania żywicy z ran sosny czy świerka, soku z orzecha, brzozy i winorośli. Drzewa te, przycięte zbyt późno, będą długo "płakać".

Rozpoczynanie przycinania drzew i krzewów w tym terminie ma też tę zaletę, że pozwala uniknąć spiętrzenia wiosennych prac ogrodowych. Do plusów trzeba też zaliczyć to, że gdy na gałęziach nie ma liści, łatwiej ocenić, które gałęzie nadają się do usunięcia, a które lepiej zostawić, by drzewo zachowało odpowiednią sylwetkę.

Przycinanie drzew po zimie

Po co przycina się drzewa i krzewy?

Niektóre drzewa i krzewy zachowują ładną formę bez konieczności ingerowania w ich pokrój. Są to jednak wyjątki, bo ogromna większość rozrasta się w ogrodach ponad miarę. Cięcie jest jedyną metodą, która pozwala temu zapobiec.

Młode rośliny najlepiej przyciąć tuż po posadzeniu, skracając wszystkie pędy mniej więcej o 1/3 długości. W ten sposób uformujemy je, a przy okazji pobudzimy do rozgałęziania się i rozkrzewiania. Starszym okazom trzeba natomiast przycinać gałęzie zbyt długie, nie deformując jednocześnie roślin. Corocznie usuwamy też gałęzie chore, suche i nadłamane, a także pędy krzyżujące się albo nadmiernie zagęszczające wnętrze krzewu. Wycinamy też pionowo rosnące pędy wybijające z pnia i konarów drzew owocowych (zwie się je wilkami).

Kalendarz cięcia drzew i krzewów na cały rok

Przycinanie drzew - kiedy?

Najlepiej prześwietlać rośliny zanim jeszcze ukażą się liście. Jeśli nie ma dużych mrozów, przycinanie drzew i krzewów można przeprowadzać w styczniu i lutym. Gdy zima trzyma, lepiej poczekać aż mróz zelżeje. Odpowiednią porą na zabiegi są dni bez deszczu, z temperaturą powyżej zera. Zbyt późne przycinanie osłabia roślinę i spowalnia jej rozwój. Pamiętajmy, że pąki rozwijają się, gdy na wiosnę do gałęzi i pędów napływają soki i zaczynają w nich krążyć.

Jeśli jednak nie przeprowadziliśmy przycinania drzew i krzewów w lutym lub marcu, niekoniecznie będzie błędem, jeśli zabierzemy się do tego później. W myśl zasady, że lepiej późno niż wcale, kilka gałęzi możemy wyciąć nawet latem.

Zimowe cięcie drzew i krzewów

Jak przycinać drzewa i krzewy?

Cięcie roślin jest czasochłonne, bo generalna zasada brzmi: lepiej uciąć mniej niż za dużo. Większość czasu zajmuje więc przyglądanie się roślinie, a tylko 1/4 pracy polega na usuwaniu pędów czy gałęzi. Warto czasem odgiąć gałąź i popatrzeć, jak roślina będzie wyglądała bez niej. Jeśli źle - lepiej zrezygnować. Musimy mieć też czas na sprzątanie bałaganu powstałego po przycinaniu.

Przystępując do przycinania drzew i krzewów, powinniśmy wiedzieć, jaki efekt chcemy osiągnąć. Poprzez cięcie sekatorem można bowiem nie tylko przerzedzać, ale i zagęszczać, formować albo nadawać roślinie naturalny wygląd. Przyda się więc wyobraźnia przestrzenna.

Dobra wiadomość dla początkujących jest taka, że bardzo trudno uśmiercić roślinę złym cięciem. Większość gatunków (zwłaszcza liściastych) dobrze znosi nawet zbyt intensywne i nieumiejętne przycinanie. Przez jakiś czas rośliny mogą oczywiście źle wyglądać, ale nowe przyrosty rychło zasłonią to, co popsuliśmy.

Do cięcia wybieramy dzień z temperaturą dodatnią. Pojedyncze cienkie gałęzie odcinamy 0,5-1 cm nad pąkiem, a grubsze kilka centymetrów nad bocznym odrostem. Powierzchnia cięcia powinna być lekko ukośna (aby woda spływała z rany na zewnątrz), a także gładka - dlatego tak ważne są ostre narzędzia.

Do miejsc trudno dostępnych możemy się dostać za pomocą sekatora dwuręcznego lub piły na wysięgniku (tzw. żyrafie). W razie potrzeby przystawiamy drabinę albo wzywamy ekipę specjalistów wyposażoną w sprzęt do pracy na wysokościach.

Miejsca zranione o dużej powierzchni smarujemy Lac Balsamem bądź inną maścią ogrodniczą, co ma uchronić drzewa przed wtargnięciem grzybów i bakterii.

Po silnym cięciu drzewa i krzewy wypuszczają wiele nowych pędów, potrzebują więc wzmocnienia odpowiednim nawozem.

Przycinanie drzew

Aby drzewa i krzewy jak najlepiej spełniały wyznaczone dla nich role, musimy regulować ich korony. Gatunki ozdobne strzyżemy po to, by kwitły jak najobficiej lub tworzyły dużo gałęzi z kolorowymi liśćmi. Pnącza - by się nadmiernie nie rozrastały. Drzewa owocowe po odpowiednim cięciu będą rodzić dużo dorodnych jabłek i gruszek, dlatego ich korony prześwietlamy, odmładzamy i usuwamy z nich pędy płonne. Każda grupa roślin wymaga nieco innego sposobu cięcia, jednak zawsze należy przede wszystkim usuwać gałęzie martwe, chore i nadłamane. Jeżeli mamy wątpliwości, czy gałązka jest żywa, możemy lekko drasnąć jej skórkę - zdrowa tkanka pod spodem ma kolor zielony, martwa - brązowawy.

Gatunki kwitnące

Jeśli mamy w ogrodzie pięknie kwitnące okazy, to przed sięgnięciem po sekator musimy wiedzieć, kiedy jest ich pora kwitnienia. Jeśli przytniemy roślinę w nieodpowiednim czasie, przeżyje ten zabieg, ale prawdopodobnie w następnym sezonie nie zakwitnie. Ogólnie można przyjąć, że drzewa i krzewy, które zakwitają przed końcem czerwca, przycinamy tuż po zakończeniu kwitnienia. Gatunki, które kwitną latem i jesienią, wytwarzają pąki kwiatowe wiosną (pięciornik, śnieguliczka, krzewuszka, róża, budleja, ketmia syryjska), przycinamy je zatem w lutym lub marcu, zanim je zawiążą.

Drzewa iglaste

Można je przycinać o każdej porze roku, ale nie wszystkie gatunki się do tego nadają. Sosny, świerki i jodły tniemy tylko w wyjątkowych sytuacjach, na przykład usuwając chore lub zawadzające gałęzie. U jałowców (zwłaszcza odmian płożących się i krzaczastych) cięcie jest konieczne, gdyż silnie rozrastając się zagłuszą żyjące po sąsiedzku rośliny.

Cisy i większość żywotników dobrze znoszą skracanie pędów i ładnie się potem zagęszczają, zupełnie nieźle reagują na ten zabieg także cyprysiki.

Krzewy owocowe

Dzięki formowaniu, rośliny te obficiej kwitną i owocują. Najlepiej przycinać je w lutym lub na początku marca. Pędy posadzonych jesienią krzaczków skraca się dość mocno, aby się rozkrzewiły. Starsze okazy prześwietla się, by dojrzewającym owocom zapewnić lepszy dostęp światła. Należy też usuwać suche, chore i cienkie gałęzie.

Poszczególne gatunki krzewów tnie się na różne sposoby, zależnie od charakteru ich wzrostu i miejsca zawiązywania się pąków kwiatowych.

Drzewa ozdobne

Ich gałęzie wycinamy okazjonalnie, na przykład wtedy, gdy wychodzą na ścieżkę albo krzyżują się i ocierają o siebie. Czasem trzeba obniżyć wysokość całego drzewa, jeżeli na przykład jego konary grożą przewróceniem się na dach. Niekiedy korygujemy pokrój nadanej wcześniej formie.

Regulujemy korony starych jabłoni ozdobnych oraz wierzb o zwisającym pokroju. Natomiast magnolie i kasztanowce nie lubią cięcia, poza tym są obdarzone przez naturę piękną formą niewymagającą korekty. Ładny pokrój mają też lipy. One dobrze znoszą strzyżenie, nawet intensywnie, co często czyni się dla nadania im formy szpalerów.

Grube gałęzie drzew skracamy kilka centymetrów nad bocznym odgałęzieniem; odcięcie w przypadkowym miejscu powoduje, że znaczna część konaru usycha.

Krzewy ozdobne

Przycinamy je, zanim na ich gałęziach rozwiną się liście. Wysokość cięcia zależy od celu, jaki chcemy osiągnąć. Pędy świeżo posadzonych niedużych krzewów przycinamy do wysokości ok. 20 cm, by się rozkrzewiły.
Gatunkom kwitnącym latem, takim jak tawuła japońska, pięciornik krzewiasty, żylistki, skracamy gałęzie od 1/3 do 1/2 długości, by skłonić je do obfitszego kwitnienia (rośliny te utworzą pąki kwiatowe na pędach, które dopiero wyrosną). Należącą do tej grupy budleję tniemy jeszcze silniej, bo jej pędy niemal co roku częściowo przemarzają.
Co roku mocno skracamy łodygi derenia białego, dzięki czemu krzew ten wypuszcza dużo młodych odrostów, pięknie wybarwiających się na czerwono. Podobnie postępujemy z wierzbami o kolorowych liściach (np. odmiana 'Hakuro Nishiki'). Jeśli są to okazy szczepione na pniu, cięcie pędów przeprowadzamy w odległości 15 cm od miejsca szczepienia.
Każdej wiosny strzyżemy okazy uformowane na kształt kuli lub stożka (np. z ligustru, bukszpanu czy gatunków iglastych). Przycinamy wówczas wszystkie gałązki wystające poza kontur "rzeźby".
Co kilka lat przeprowadzamy bardziej radykalne cięcie odmładzające i prześwietlające (nawet u gatunków kwitnących wiosną). Wycinamy wtedy najstarsze pędy oraz drobne gałązki nadmiernie zagęszczające krzew. Te, które pozostaną, skracamy o 1/3-1/2. Jeśli nawet w tym roku pozbawimy roślinę większości pąków, za rok odwdzięczy się obfitszym kwitnieniem.
Specyficznego cięcia wymagają róże. Gałęzie wielu odmian wielkokwiatowych przemarzły do granicy śniegu. Te najsilniejsze skracamy nad trzecim lub czwartym oczkiem (skierowanym na zewnątrz krzewu), licząc od dołu. Wycinamy wszystkie słabe gałązki, pozostawiając 3-7 najsilniejszych. Pędy odmian wielokwiatowych możemy skrócić na równej wysokości.

Żywopłoty

Skracając żywopłot, zarówno z iglaków, jak i gatunków zrzucających liście, najlepiej naciągnąć sznurek, który wyznaczy równą linię ciecia. Najczęściej używa się ręcznych nożyc o długich ostrzach, które dobrze tną wiele drobnych gałęzi naraz. Jeśli chcemy odmłodzić stary żywopłot i odcinać przy tym grubsze gałęzie, lepiej użyć piły elektrycznej lub spalinowej.

Standardowo żywopłoty skraca się co roku na wiosnę o 10-20 cm. Linię cięcia bocznego prowadzimy lekko ukosem, aby żywopłot rozszerzał się ku dołowi.

Pnącza

Przez kilka pierwszych lat po posadzeniu pędy pnączy przycinamy wiosną o 1/3 lub 1/2, co wpływa na wykształcenie mocnych łodyg u podstawy. W późniejszych latach wycinamy uschnięte gałęzie oraz te, które nadmiernie zagęszczają roślinę; pozostałe skracamy. Różom pnącym usuwamy tylko gałęzie chore. Powojniki, zależnie od odmiany, tniemy silnie, słabo albo wcale (patrz na stronie internetowej: www.clematis.com.pl). Cięcie glicynii przeprowadzamy latem, winorośli - zimą.

przycinanie drzew,ogród,drzewa w ogrodzie — Drzewa owocowe i ozdobne potrzebują cięcia zaraz po posadzeniu

Jakich roślin nie przycinać zimą?

Gatunków wrażliwych na mróz. Należą do nich: berberys Julianny, budleja Dawida, cyprysik Lawsona, hortensja ogrodowa, pięknotka, klon palmowy, laurowiśnia, róża, sośnica japońska, suchodrzew chiński, tuja wschodnia.
Gatunków, które zakwitają wczesną wiosną na zeszłorocznych pędach, takich jak: forsycja, lilak (bez), migdałek trójklapowy, pigwowiec, tawuła wczesna i van Houtte'a, różaneczniki. Krzewy bzu można prześwietlać dopiero po kwitnieniu.

Więcej o: